W nocy z 28 na 29 października 1944 roku miała miejsce potyczka pod Chotczą
28 października 1944 roku rozpoczęła potyczka pod Chotczą. Było to starcie pomiędzy oddziałami niemieckimi, a Armią Ludową i Batalionami Chłopskimi w trakcie II wojny światowej na froncie wschodnim. Zakończyło się przebiciem partyzantów przez linię frontu.
Podczas II wojny światowej na ziemiach polskich działało wiele grup partyzanckich. Zwłaszcza pod koniec wojny, gdy sytuacja na froncie wschodnim była dla nich nieciekawa. Decyzja o przekroczeniu frontu przez partyzantów z kieleckiego zgrupowania Armii Lodowej niosła nadzieję, jak i pewne ryzyko.
W skrócie:
Armia Ludowa
Armia Ludowa powołana została dekretem Krajowej Rady Narodowej 1 stycznia 1944 roku. Jej dowódcą został gen. Michał Rola-Żymierski. Powstała jako zbrojna organizacja Polskiej Partii Robotniczej po przekształceniu z Gwardii Ludowej. Działała na terenach Generalnego Gubernatorstwa oraz w Wielkopolsce. W skład Armii Ludowej wchodziło kilka ugrupowań. Wszystkie przed wojną były związane z nurtami skierowanymi na dzisiejsze czasy w stronę lewicy, ludowców.
To, co wyróżniało Armię Ludową, to podporządkowanie się władzy sowieckiej. Na rozkaz z Moskwy przeprowadzali akcje sabotażowe czy dywersyjne przeciwko okupantowi niemieckiemu. Podporządkowanie się rozkazom sowieckim skutkowało również czasami walkami w ramach polskiego podziemia.
Dokładna liczebność nie jest znana, według różnych szacunków liczebność AL nigdy nie miała przekroczyć 100 000 osób. Pod względem pochodzenia partyzanci wywodzili się ze stanu chłopskiego i robotniczego.
Bataliony Chłopskie
Druga, co do wielkości, największa organizacja podziemna działająca na terenach Generalnego Gubernatorstwa oraz w Wielkopolsce – Bataliony Chłopskie. Jej liczebność można szacować na około 170 000 osób w szczytowym okresie. Powołana została głównie z przedwojennego ruchu chłopskiego. Jej głównym zadaniem była ochrona polskiej wsi przed terrorem niemieckiego okupanta. Podporządkowane było Centralnemu Kierownictwu Ruchu Ludowego. Pierwszym dowódcą został komendant główny Franciszek Kamiński.
Do 1940 roku Centralne Kierownictwo Ruchu Ludowego kierowało wszystkich chętnych do Związku Walki Zbrojnej. Sytuacja zmieniła się w momencie, gdy wśród kadry kierowniczej nastąpił olbrzymi wzrost piłsudczyków oraz wpływów sanacyjnych. W tej sytuacji nie było innego wyjścia, gdyż oba nurty wywodziły się z odrębnych opcji politycznych przed wybuchem wojny.
Potyczka pod Chotczą
W 1944 roku w miarę przesuwania się frontu wschodniego i odwrotu sił niemieckich, grupy partyzanckie działające na terenie kieleckim miały bardzo trudną sytuację. Groziło im rozbicie przez wycofujące się oddziały niemieckie. Podjęto decyzję, by przebić się przez linię frontu na tereny, na których były obecne wojska sowieckie.
Podjęto próbę kontaktu z dowództwem radzieckim i przez radio uzyskane zgodę. W skład oddziałów, które miały się przeprawić wchodziły:
- 2. Brygada AL Świt,
- 10. Brygada AL Zwycięstwo,
- 2. Batalion 1 Brygady AL im. Ziemi Kieleckiej, łącznie było ich 765 osób,
- Bataliony chłopskie kpt. Hiszpana ze zgrupowania Jana Sońty Ośka w liczbie 200 osób,
- pod sam koniec przeprawy dołączyło do nich jeszcze 150 zdekonspirowanych członków PPR, z okolic Chotczy.
Wybrano teren u ujścia rzeki Iłżanki do Wisły od strony Puław. Po przekroczeniu Iłżanki dotarli do linii niemieckich, wywiązała się walka, a przez przypadek zostali również ostrzelani przez Rosjan. Pośród potyczki zginęło 170 partyzantów, a wielu innych zostało rannych.
Po dostaniu się na rosyjską stronę, członkowie zostali wcieleni do Wojska Polskiego i działali w szeregach 1. Armii Wojska Polskiego. Walczyli aż do zdobycia Berlina.
