Języki transeurazjatyckie to termin w dalszym ciągu uważany za kontrowersyjny w środowisku naukowym. Międzynarodowy zespół naukowy przeprowadził badania, w których ustalono, że twórcą tych języków jest pochodząca znad Amuru ludność, zamieszkując przed laty obszary w pobliżu Zachodniej Rzeki Liao (Xiliao He).
Języki transeurazjatyckie to termin w dalszym ciągu uważany za kontrowersyjny w środowisku naukowym. Do tych języków mają należeć turecki, mongolski, tungusko-mandżurski oraz japoński i koreański. Podobieństwa, które odnaleźć można w tych językach skłaniają do zadania pytania: czy przynajmniej część z podobieństw to nie wynik posiadania wspólnego przodka i ewentualnie kiedy języki uległy podziałowi?
Międzynarodowy zespół złożony z naukowców z Niemiec, USA, Korei, Chin, Rosji, Japonii, Wielkiej Brytanii i Holandii przeprowadził badania genetyczne, archeologiczne i lingwistyczne. Badania wykazały, że wspólnego przodka i początków podziału języków transeurazjatyckich należy szukać wśród pierwszych rolników przemierzających we wczesnym neolicie północno-wschodnią Azję.
W wyniku badań ustalono, że twórcą tych języków jest pochodząca znad Amuru ludność, która zasiedliła obszary w pobliżu Zachodniej Rzeki Liao (Xiliao He). Proces ich rozprzestrzeniania się odbył się w dwóch głównych etapach. W pierwszej fazie uprawiający proso rolnicy reprezentujący amurską pulę genetyczną zaczęli rozprzestrzeniać się znad rzeki Xiliao He. Po tym początkowym podziale, który miał miejsce we wczesnym i środkowym neolicie, doszło do dalszego podziału w późnym neolicie i epoce brązu. Ludność, która niosła ze sobą zaczątki języków mongolskich rozprzestrzeniła się w kierunku północnym. Droga języków proto-tureckich wiodła na zachód przez step. Twórcy języków proto-tungusko-mandżurskich powędrowali w region rzek Amur, Ussuri i jeziora Chanka. Część ludności przeszła zaś na Półwysep Koreański i Wyspy Japońskie, dając początek językowi koreańskiemu i japońskiemu.
Dzięki połączeniu kilku dyscyplin naukowych badacze byli w stanie odtworzyć drzewo filogenetyczne dla blisko 100 języków transeurazjatyckich. Naukowcy stwierdzili także, że źródła rodziny proto-transeurazjatyckiej sięgają 9181 lat.
W trakcie badań naukowcy oparli się na niewielkiej grupie wspólnych dla tych języków słów-pojęć związanych z uprawą ziemi, uprawą prosa i innych słów odnoszących się do osiadłego trybu życia wspiera hipotezę o ich rolniczym pochodzeniu. Udało się dzięki temu zidentyfikować grupę wyrazów powiązanych z uprawą ziemi (pole, roślina, uprawiać, rosnąć, siać, kopać), z prosem (ziarno prosa, kasza z prosa), produkcją żywności (fermentacja, mielenie, warzenie), roślinami dzikimi (orzech, kasztan jadalny), produkcją tkanin oraz psami i świniami jako jedynymi udomowionymi zwierzętami.
Natomiast w rodzinach językowych z epoki brązu – tureckiej, mongolskiej, tungusko-mandżurskiej, koreańskiej i japońskiej – pojawiły się już nowe terminy, odnoszące się do ryżu, pszenicy, jęczmienia, produktów mlecznych, innych udomowionych zwierząt jak bydło, owce czy konie. Następnym rozwojem było adaptowanie słów z zakresu uprawy ziemi i wyposażenia domostwa czy nowe materiały, jak jedwab. Słowa te to wynik interakcji ludności niosącej języki transeurazjatyckie zarówno między sobą jak i z innymi grupami językowymi.
Źródło: kopalniawiedzy.pl
Maciej Polak
