Tego dnia 1198 roku zmarła Maria Francuska, hrabina Szampanii najstarsza córka Eleonory Akwitańskiej i króla Francji, Ludwika VII
Maria Francuska miała siedem lat, gdy małżeństwo jej rodziców zostało unieważnione. Dziewczynka, wraz z młodszą siostrą Alicją, pozostała na dworze swego ojca, który obiecał ją za żonę Henrykowi, hrabiemu Troyes i Meaux. Do formalnych zaręczyn doszło w roku 1153. Sam ślub odbył się sześć lat później, gdy Maria skończyła 14 lat.
Z tego małżeństwa przyszło na świat czworo dzieci. Najstarszy syn, Henryk (II) miał wziąć udział w III wyprawie krzyżowej do Ziemi Świętej u boku swego wuja Ryszarda I Lwie Serce i tam, jako władca Królestwa Jerozolimskiego, pozostać. Maria kilkakrotnie występowała w roli regentki. Po raz pierwszy na czas nieobecności swego męża w latach 1179-1181, potem w imieniu syna Henryka i wreszcie, po nagłej i tragicznej śmierci tego ostatniego we wrześniu 1197, w imieniu młodszego syna Tybalda.
Dziś wspominamy ją przede wszystkim jako patronkę Chrétiena de Troyes, który we wstępie do swego Le Chevalier de la Charrette (Rycerza z wózka) podkreślał rolę, jaką w powstaniu romansu odegrała hrabina:
Jako że dama moja – która z Szampaniej ród swój zacny wiedzie – życzyła sobie, abym opowieść jakowąś jej złożył, czynię to nader ochotnie… To dla niej właśnie Chrétien ”Historię Rycerza z Wózkiem” snuć niebawem pocznie. Ale to właśnie hrabina poddała mu przędziwo, myśl jego swoją myślą zacnie okiełznawszy, tak iże on sam od siebie nic tu już więcej nie da, okrom trudu swojego i czujnego baczenia.
Jeśli wierzyć Chrétienowi, to właśnie Maria dostarczyła i materiał i wątek główny, przyczyniając się w ten sposób do powstania jednego z najpopularniejszych romansów o tematyce arturiańskiej. Lancelot jako bohater drugoplanowy pojawiał się już we wcześniejszych utworach Chrétiena, jednak to w Rycerzu z wózka wystąpił jako bohater główny.
Od tej pory historia jego błyskotliwej kariery, rycerskich przygód, ale i moralnego upadku, który doprowadził w rezultacie do końca chwały całego królestwa Logres, spisywana była zarówno wierszem jak i prozą. Stała się prawdziwym bestsellerem literatury średniowiecznej i podbiła dwory Europy Zachodniej. Jego sława dotarła i na Śląsk, gdzie po dziś dzień odnajdujemy materialne tego dowody.
W XIV-wiecznej wieży książęcej w Siedlęcinie koło Jeleniej Góry, na przykład, można zobaczyć jedyne na świecie, zachowane in situ, malowidła ścienne przedstawiające rycerskie przygody sir Lancelota i historię jego wielkiej, choć grzesznej miłości do żony króla Artura – Ginewry.
Fragment Rycerza z Wózka w przekładzie R. Jarockiej Nowak i A. Nowaka, Kraków 1996.
