Poznańscy archeolodzy podczas badań w północnym Sudanie, w rejonie basenu Letti, odkryli osady, miasta i cmentarzyska z okresu średniowiecza. Teraz zamierzają bardzo dokładnie przyjrzeć się jednemu z tych miejsc.
Wojska muzułmańskie podbiły Egipt w połowie VII wieku, ale ich napór (na południe wzdłuż Doliny Nilu) został zatrzymany przez chrześcijańskie królestwo Makurii i właśnie na relikty tej cywilizacji w rejonie basenu Letti (ok. 350 km na północ od Chartumu) natknęli się poznańscy archeolodzy. Było to potężne królestwo, istniejące od VI do XIV wieku między II a V kataraktą nilową. Inicjatorka projektu badawczego na tym terenie, dr Dobiesława Bagińska z Muzeum Archeologicznego w Poznaniu wyjaśnia, że południowa część państwa jest dość dobrze rozpoznana dzięki wykopaliskom Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, które przeprowadzono w Ghazali, Banganarti oraz w Starej Dongoli, która była stolica tego królestwa. Natomiast jego północna część wciąż pozostaje nieznana. Naukowcy przeprowadzili jesienią 2015 r. szeroko zakrojony rekonesans w tym basenie na obszarze ok. 150. Do tej pory był on przez archeologów słabo rozpoznany, a kilka znajdujących się stanowisk odnotował dr Krzysztof Grzymski z Royal Ontario Museum. Potwierdzono obecność wcześniej znanych stanowisk, ale odkryto również szereg nieznanych reliktów po osadach czy cmentarzach, głównie z okresu królestwa Makurii, o których dotąd nie było nic wiadomo- są one potwierdzeniem słów arabskich podróżników, według których królestwo to było ponad 1000 lat temu było bogatym krajem, które swoją potęga mogło konkurować z atakującymi z terenu Egiptu arabskimi najeźdźcami. Region basenu Letti był zapleczem gospodarczym i kulturowym dla stolicy królestwa, czyli Starej Dongoli. Dr Bagińska opowiada, że dla nich szczególnie obiecującym jest Hag Magid-ogromne wzniesienie o powierzchni hektara, na którego powierzchni badacze oprócz średniowiecznych kolumn i detali architektonicznych odnaleźli także tysiące fragmentów naczyń ceramicznych. Dr Bagińska zauważa, iż nawet znajdujące się na powierzchni stanowiska zabytki mają dużą wartość wystawienniczą, a obecnie poszukuje środków na sfinansowanie badań terenowych i geofizycznych w tegorocznym sezonie archeologicznym, który zaplanowano na jesień. Według naukowców obszar basenu Letti ponad 1000 lat temu wyglądał zupełnie inaczej niż dziś. Obecnie dominuje tam piaszczysta pustynia. Według dr Bagińskiej w czasie świetności królestwa Makurii tuż obok Hag Magid przebiegał kanał nawadniający cały ten obszar, a na dużą skalę uprawiano tam winorośl, z której wytwarzano wino-mowa o tym w relacjach arabskich podróżników. Dlatego naukowcy postawili sobie za cel także szczegółowe zbadanie ówczesnego klimatu i upraw. Badacze obawiają się jednak, że stanowisko może zostać zasypane przez ruchome wydmy, co uniemożliwiłoby dokończenie badań przez kolejne dziesięciolecia.
Źródło: naukawpolsce.pap.pl
Fot.: Ruiny kościoła w Starej Dongoli. Fot. Wikipedia Commons.
Agata Śródkowska
