Ks. Marek Starowieyski, Barwny świat apokryfów
Barwny świat apokryfów, który Wydawnictwo Petrus oddaje nam w ręce, to krótka naukowa rozprawa o tekstach opisujących nieznane życie Jezusa i innych postaci Nowego Testamentu, które nie weszły do kanonu pism Kościoła katolickiego. Dlaczego powstawały? Czy są to księgi historyczne? A może powstawały dla określonych intencji?
Ks. Marek Starowieyski jest badaczem apokryfów nowotestamentowych od blisko czterdziestu lat. Książka, którą przedstawia, stanowi pokłosie jego referatu naukowego wygłoszonego na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Sam autor zaobserwował potrzebę na gruncie polskim poszerzanie wiedzy na temat apokryfów.
Treść książki ma układ problematyczny. Począwszy od pojęcia apokryfów, poruszane zagadnienia odnoszą się do czasu oraz celu ich powstania. Nierzadko spisywali je gnostycy, chcąc pozytywnie uargumentować swoje teologiczne tezy. Następnie autor podzielił ów starożytne teksty na poszczególne rodzaje. Skupił się na kręgu tekstów z Nag Hammadi. W dalszej części książki ukazał rolę apokryfów na życie oraz kulturę.
Apokryfy, czyli co?
Z języka greckiego apokryphos oznacza coś ukrytego. Wbrew temu, nie były one chowane przed światem, wręcz udostępniano je od momentu powstania pierwszych tekstów, czyli od II wieku. Upowszechniane były wśród gnostyków, zaś ojcowie Kościoła często uznawali je za niepewne, wręcz sfałszowane.
Zatem były to dzieła uznawane w świecie chrześcijańskim po pierwsze za niepewnego autorstwa i przedstawiające pewną mistyfikację. Z racji tego, że nie zachowało się ich wiele do czasów nam współczesnych, ciężko jest historykom czy religioznawcom i teologom określić ich autentyczność.
Teksty apokryficzne z reguły opisywały nieznane sceny z życia przede wszystkim Jezusa, Apostołów i rodziny Maryi. Ich autorzy próbowali opisać jak wyglądało np. dzieciństwo Zbawiciela, nauczanie Jego uczniów.
Jednym z najważniejszych zwojów odkrytych w XX stuleciu był apokryfy z egipskiego Nad Hammadi. Badacze odkryli księgi zawierające opisy objawień Jezusa w okresie po Zmartwychwstaniu, a przed Wniebowstąpieniem.
Barwny świat apokryfów – ocena
Niewątpliwie książka dedykowana jest czytelnikom, którzy interesują się biblistyką, historią Kościoła czy religioznawstwem. Autor starał się w sposób klarowny i przyjazny przedstawić trudną problematykę badania apokryfów. Na końcu książki jako dodatek przedstawił wykaz bibliograficzny literatury apokryficznej.
Atutem pracy jest to, iż swoje wywody oparł na wieloletnich badaniach naukowych oraz powołał się na najnowszą literaturę poruszającą tytułowe zagadnienie.
Plusem recenzowanej książki jest również jej niewielki format, dzięki czemu można ją czytać w dowolnym miejscu np. w tramwaju, w kawiarni. Uwagę zwraca również piękna okładka, która wprowadza nas w klimat treści książki.
Barwny świat apokryfów odnosi się moim zdaniem do tego, iż są to teksty bardzo różnorodne. Ciężko jest je zaliczyć do konkretnego gatunku literackiego, gdyż treść ujęta została w licznych opowiadaniach, mowach, hymnach, objawieniach, a niekiedy w sposób poetycki.
Miały one także wpływ na kulturę kolejnych pokoleń. Do wątków apokryficznych nawiązywali między innymi Jakub de Voragine, Wincenty z Beauvais czy Dante Aligieri.
Z racji tego, że autor porusza różne konteksty związane z apokryfami, a sam tekst nie jest monotonny, polecam książkę.
Wydawnictwo: Petrus
Ocena recenzenta: 5/6
Ewelina Kazienko
Recenzja powstała we współpracy z Wydawnictwem Petrus.
