Tego dnia 338 roku p.n.e. rozegrała się bitwa pod Cheroneą, zakończona zwycięstwem Macedończyków
Bitwa pod Cheroneą to starcie na terenie Grecji między Macedonią pod wodzą Filipa II, a sojuszem zarządzanym przez Ateny i Teby. Określa się ją jako jedną z najbardziej decydujących bitew statożytności.
Bitwa była kulminacją kampanii Filipa II w latach 339-338 p.n.e. Zakończyła się decydującym zwycięstwem Macedończyków i ich sojuszników. Od 346 roku p.n.e. panowała wojna. Filip zakończył dziesięcioletni konflikt z Atenami o supremację na północnym Morzu Egejskim.
Według Diodora, armia macedońska liczyła około 30 000 piechoty i 2 000 kawalerii. Filip objął dowództwo na prawym skrzydle armii macedońskiej. Dowódcą lewego skrzydła był 18-letni syn Filipa, Aleksander.
Armia sprzymierzona składała się z kontyngentów z Achai, Koryntu, Chalcis, Epidauros, Megary i Troezen. Przy czym większość wojsk dostarczyły Ateny i Teby. Kontyngent ateński był dowodzony przez generałów Charesa i Lizyklesa, a Tebańczyków – przez Theagenesa.
Żadne źródło nie podaje dokładnych liczb dla armii sprzymierzonej. Współcześnie uważa się, że liczba żołnierzy walczących państw-miast była w przybliżeniu równa liczbie żołnierzy Macedończyków.
Ateńczycy zajęli pozycje na lewym skrzydle, Tebańczycy na prawym, a pozostali sojusznicy w centrum.
Szczegóły samej bitwy nie są dobrze znane. Diodorus dostarcza jedynego oficjalnego sprawozdania. Napisał, że:
po przystąpieniu do bitwy przez długi czas toczono zaciekłą walkę i wielu padło po obu stronach, tak że przez pewien czas walka dała obu nadzieje na zwycięstwo.
Następnie, że młodemu Aleksandrowi, sercem zajętemu pokazaniem ojcu jego waleczności, udało się rozerwać wrogą linię wspomaganą przez towarzyszy i ostatecznie zmusić prawe skrzydło do ucieczki. Tymczasem Filip osobiście natarł na lewe skrzydło i także zmusił je do ucieczki.
Diodorus napisał, że w bitwie zginęło ponad 1 000 Ateńczyków, a kolejne 2 000 wzięto do niewoli. Straty Tebańczyków były podobne.
W okresie rzymskim uważano, że „Lew z Cheronei”, enigmatyczny pomnik na miejscu bitwy, oznaczał miejsce spoczynku tzw. Świętego Zastępu – elitarnej jednostki tebańskiej. Współczesne wykopaliska odkryły pod pomnikiem szczątki 254 żołnierzy. Dlatego powszechnie przyjmuje się, że był to rzeczywiście grób Świętego Zastępu.
Przeczytaj też: Filip II Macedoński – źródło sukcesu Aleksandra Wielkiego
