Pochodzili z zimnej Północy, ale wszędzie tam, gdzie się pojawili, powodowali wrzenie. Na swych długich łodziach przemierzali wody całego kontynentu, budząc postrach, ale i podziw. Słynęli z męstwa, siły, odwagi i okrucieństwa. Podbili Anglię, wywierając niezatarte piętno na jej historii, zajęli północną Francję, dając nazwę krainie nad kanałem La Manche, opanowali Sycylię i południową część Półwyspu Apenińskiego, dotarli nawet do Bizancjum. Byli łącznikiem między Północą i Południem, Zachodem i Wschodem. Dziś niewielu pamięta o ich osiągnięciach. W powszechnej świadomości funkcjonują jako nieokrzesani, okrutni i mściwi barbarzyńcy. Kim tak naprawdę byli Normanowie i jaką rolę odegrali w dziejach średniowiecznej Europy?
Żeglarze i wojownicy ze Skandynawii
Normanowie, zwani też Wikingami, należeli do plemion germańskich zamieszkujących obszar Skandynawii. Nazwy tej jako pierwsi użyli średniowieczni kronikarze z Europy Zachodniej i to dzięki nim została ona utrwalona w historiografii jako określenie mieszkańców Skandynawii w okresie ich największej ekspansji. Normanowie w różnych typach źródeł ukazywali odmienne oblicza. Wydaje się, że najbardziej trafnie ich charakter prezentuje relacja arabskiego podróżnika Ibn Dustaha z X wieku: (…) Są odważni i dzielni. Gdy napadają na inny lud, nie zaprzestają walki, zanim go nie podbiją. (…) Odwagi swej nie wykazują na koniach, lecz na okrętach, na których odbywają wszystkie swe wyprawy wojenne.
Wśród Normanów wyróżniamy Szwedów, mających swe siedziby na wschodzie Półwyspu Skandynawskiego, na południe od nich – Gotów; Duńczyków, którzy zajęli Półwysep Jutlandzki oraz Norwegów – grupę tę stanowiły rozproszone plemiona zajmujące zachodnie zbocze Gór Skandynawskich. Tereny te nie były zbyt przyjazne dla osadników, ponieważ w większości pokrywały je góry i lasy. Skaliste ziemie i wilgotny klimat nie sprzyjały rozwojowi rolnictwa, co było jednym z czynników, które niejako zmusiły Normanów do poszukiwania nowych terenów pod osadnictwo. Dużą rolę w gospodarce odgrywały hodowla i rybołówstwo morskie. To drugie zajęcie zaprawiało mieszkańców Skandynawii do dalekich morskich wędrówek, związanych z początkami wymiany handlowej, która na wczesnym etapie swego rozwoju łączyła się jeszcze z rozbójnictwem. Nie bez znaczenia było również względne przeludnienie Skandynawii stwarzające konieczność opuszczania ojczystych ziem.
Przyczyny ekspansji były jednak dużo bardziej złożone. Do napięcia demograficznego dołączyły bowiem czynniki natury społecznej – zmiany w strukturze plemiennej oraz ferment związany z tworzeniem się większych organizmów państwowych. Nie należy również pomijać względów religijnych – wszyscy bogowie nordyckiego panteonu byli wojownikami, a jedno z najważniejszych bóstw – Odyn, uchodziło w zachodnio-normańskich źródłach poetyckich za eksperymentatora i poszukiwacza przygód. Domeną innego ważnego boga, Thora, była zaś siła fizyczna.
Tajemnica powodzenia podejmowanych przez Normanów podbojów leży prawdopodobnie w ich świetnym obyciu z morzem. Konstrukcja ich statków świadczy o wysokim kunszcie szkutniczym – były długie i wąskie, a co za tym idzie potrafiły osiągać znaczne szybkości. Statki Wikingów nie miały głębokiego zanurzenia, mogły więc swobodnie dotrzeć w górę rzeki, niekiedy były nawet transportowane lądem na następne dorzecze.
Dobry tekst. Gratulacje dla autora.