Zapraszamy na Ogólnopolską konferencję naukową „Historia szkolnictwa polskiego 1945–1989” – Gdańsk, 12–13 stycznia 2023. Wydarzenie zostało objęte przez nasz portal patronatem medialnym.
W programie konferencji „Historia szkolnictwa polskiego 1945–1989” będą wystąpienia badaczy, wernisaż wystawy oraz przedpremierowy pokaz filmu.
Na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego 12–13 stycznia 2023 roku odbędzie się ogólnopolska konferencja naukowa „Historia szkolnictwa polskiego 1945–1989”.
Organizatorami wydarzenia są Uniwersytet Gdański, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku oraz Stowarzyszenie Archiwistów Polskich.
Konferencję poprzedzi wernisaż wystawy „Źródła do dziejów historii szkolnictwa polskiego 1945–1989 w zasobach trójmiejskich archiwów i bibliotek” (12 stycznia, godz. 9.15, Wydział Historyczny UG).
Jednym z ważnych elementów wydarzenia będzie przedpremierowy pokaz filmu pt. „W imię najwyższych wartości” zorganizowany dla uczestników konferencji (12 stycznia, godz. 18.15, Wydział Historyczny UG). Wprowadzenie do filmu oraz dyskusję poprowadzi dr Piotr Kurpiewski (UG).
To niezwykła historia rodziny Bobów, która podjęła walkę z komunistycznym reżimem o prawo do wolności wychowania i edukacji swoich dzieci. Film opowiada o wydarzeniach mających miejsce w okresie od 1952 do 1981 r. W 1952 r. Danuta i Bartłomiej Boba uznali, że szkoła komunistyczna indoktrynuje dzieci. Postanowili nie posyłać ich do szkoły i nauczać je same w domu. Wywołało to gwałtowną reakcję „władzy ludowej”. W roku 1955 w sąd w imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wydał wyrok na mocy którego pozbawienia państwa Bobów praw rodzicielskich i przekazano dzieci do domów dziecka. Wyrok ten nigdy nie został wykonany dzięki heroicznej walce i postawie Bartłomieja Boby.
Komitet organizacyjny: prof. UG dr hab. Arnold Kłonczyński, dr Łukasz Grochowski (SAP), dr Jan Hlebowicz (IPN Gdańsk), Anna Siekierska (UG).
Program konferencji
DZIEŃ I [12.01.2023 r.]
9.00-9.15 Otwarcie konferencji
9.15-9.45 Wernisaż wystawy
„Źródła do dziejów historii szkolnictwa polskiego 1945-1989
w zasobach trójmiejskich archiwów i bibliotek”
PANEL I [prowadzenie: dr Anna Żeglińska]
9.45-10.00 Metody wyszukiwania źródeł do historii szkolnictwa polskiego 1945-1989 w portalu
„Szukaj w archiwach”
dr Monika Płuciennik – Uniwersytet Gdański
10.00-10.15 Wykorzystanie katalogu NUKAT i jego zasobu w gromadzeniu materiałów do
historii szkolnictwa
mgr Iwona Wiśniewska – Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie. Centrum NUKAT
10.15-10.30 Źródła do historii szkolnictwa polskiego z okresu 1980-1989 zgromadzone w zasobie
Archiwum Historycznego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”
dr Łukasz Grochowski – Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”
10.30-10.45 Zbiory Pomorskiej Biblioteki Pedagogicznej jako źródła do historii szkolnictwa
polskiego w latach 1945-1989
mgr Katarzyna Podobińskia – Pomorska Biblioteka Pedagogiczna
10.45-11.00 Czy akta szkół publicznych mogą być podstawą do badań nad historią szkolnictwa
regionu? Przydatność zachowanych akt szkół publicznych po 1945 roku w zasobie Archiwum
Państwowego w Siedlcach
mgr Marcin Krasuski – Archiwum Państwowe w Siedlcach,
Szkoła Doktorska Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach
11.00-11.20 Dyskusja
11.20-11.30 Przerwa
PANEL II [prowadzenie: dr Monika Płuciennik]
11.30-11.45 Księgi protokołów rad pedagogicznych jako źródło do poznania praktyki
nauczania w PRL
prof. UJK dr hab. Anita Młynarczyk-Tomczyk – Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
11.45-12.00 Sprawozdanie z wizytacji jako źródło do dziejów szkolnictwa. Na przykładzie
wybranych szkół Wielkopolski wschodniej
prof. UWr dr hab. Piotr Gołdyn – Uniwersytet Wrocławski
12.00-12.15 Akta Inspektoratu Szkolnego w Gdyni jako źródła do dziejów szkolnictwa
powszechnego w pierwszym powojennym pięcioleciu (1945-1950)
mgr Anna Siekierska – Uniwersytet Gdański
12.15-12.30 Archiwalia Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego jako źródło do badania postaw
białostockiego środowiska oświatowego
mgr Jerzy Autuchiewicz – Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Białymstoku
12.30-12.45 Akta Liceum dla Drogistów w Gdyni jako źródło historyczne – perspektywy i ograniczenia
Michał Piłat – Uniwersytet Gdański
12.45-13.00 Dyskusja
13.00-13.15 Przerwa
PANEL III [prowadzenie: dr hab. Barbara Techmańska]
13.15-13.30 Wielka historia w małej szkole
dr hab. Zofia Pomirska – Uniwersytet Gdański
13.30-13.45 Kronika jako zwierciadło życia Szkoły Podstawowej w Zwonowicach (Górny Śląsk)
w latach 1945-1989
prof. UJD dr hab. Julia Dziwoki – Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza
w Częstochowie
13.45-14.00 Codzienne życie wsi po II wojnie światowej w świetle kronik szkół ziemi
kosakowskiej
dr Zdzisław Kryger, mgr Anna Paturej – Biblioteka Publiczna Gminy Kosakowo
14.00-14.15 Dzienniki szkolne jako źródło do badań nad edukacją żydowską w PRL
mgr Aneta Prusimska – Dolnośląska Szkoła Wyższa
14.15-14.30 „Pełno dziatwy, młodych naszych pionierów z dumą i radością chodzi już do
szkoły, bo byli tacy, którzy momentalnie za blaskiem swobody otwierali bramy szkolne” –
pomorska wiejska szkoła oczami pierwszych autorów kronik szkolnych z lat 1945-1989
prof. dr hab. Aneta Lewińska – Uniwersytet Gdański
14.30-14.45 Dyskusja
14.45-16.15 Obiad
PANEL IV [prowadzenie: dr Daniel Czerwiński]
16.15-16.30 Edukacyjne wykorzystanie prasowych źródeł ikonograficznych na przykładzie
„Trybuny Ludu” w rozpoznawaniu struktury władzy politycznej w czasach komunizmu
prof. UP dr hab. Józef Brynkus – Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie
16.30-16.45 Polityka lokalnych władz państwowych wobec obecności religii w nauczaniu
szkolnym w latach 1945–1989 na przykładzie województwa łódzkiego
dr Ewelina Ślązak – Oddziałowe Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi
16.45-17.00 Szkolna drukarnia Solidarności Walczącej we Wrocławiu
dr Paweł Błażewicz – Instytut Pamięci Narodowej
17.00-17.15 „Gdy nie można zawrócić, trzeba iść do przodu”. Mikołaja Kozakiewicza drogi
życia i myśli o polskim szkolnictwie
prof. UO dr hab. Marek Białokur – Uniwersytet Opolski
17.15-17.30 Polska szkoła w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych z perspektywy
ucznia
dr hab. Barbara-Techmańska – Uniwersytet Wrocławski
17.30-17.45 Rodzina Bobów. Nauczanie domowe w PRL
dr Wojciech Paduchowski – IPN Oddział w Krakowie
17.45-18.00 Dyskusja
18.15-19.15 Przedpremierowy pokaz filmu pt. „W IMIĘ NAJWYŻSZYCH WARTOŚCI”
Wprowadzenie do filmu oraz dyskusję poprowadzi dr Piotr Kurpiewski (Uniwersytet Gdański)
Film W imię najwyższych wartości
Opis filmu: Niezwykła historia rodziny Bobów, która podjęła walkę z komunistycznym reżimem
o prawo do wolności wychowania i edukacji swoich dzieci. Film opowiada o wydarzeniach
mających miejsce w okresie od 1952 do 1981 r. W 1952 roku Danuta i Bartłomiej Boba uznali,
że szkoła komunistyczna indoktrynuje dzieci. Postanowili nie posyłać ich do szkoły i nauczać
je same w domu. Wywołało to gwałtowną reakcję „władzy ludowej”. W roku 1955 w sąd
w imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wydał wyrok na mocy którego pozbawienia
państwa Bobów praw rodzicielskich i przekazano dzieci do domów dziecka. Wyrok ten nigdy
nie został wykonany dzięki heroicznej walce i postawie Bartłomieja Boby.
1 9 . 1 5 K o l a c j a
DZIEŃ II [13.01.2023 r.]
PANEL I [prowadzenie: dr hab. Michał Kosznicki, Prof. UG]
9.45-10.00 „Tęsknię teraz za Polaków, do Świdra…”. System kształcenia północnokoreańskich
sierot wojennych w Polsce (1951–1959)
mgr Sylwia Szyc – IPN
10.00-10.15 Władze wobec przedwojennych nauczycieli w środowisku wiejskim i małomiasteczkowym
w latach 1944–1956 na przykładzie krakowskich powiatów
mgr Elżbieta Pietrzyk-Dąbrowska – Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie
10.15-10.30 Konspiracja młodzieży szkolnej na Powiślu 1945–1950. Wybrane aspekty i postulaty
badawcze
prof. UG dr hab. Piotr Niwiński – Uniwersytet Gdański, IPN
10.30-10.45 Nauczanie pod nadzorem codzienność szkolna w PRL
dr hab. Beata Urbanowicz, prof. UJD – Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana
Długosza w Częstochowie
10.45-11.00 Wyzwania badacza dziejów oporu społecznego w szkolnictwie. Wnioski z badań
poświęconych zjawisku w szkołach średnich Poznania
mgr Mateusz Otta – (badacz niezależny)
11.00-11.15 Dyskusja
11.15-11.30 Przerwa
PANEL II [prowadzenie: dr hab. Anna Paner, Prof. UG]
11.30-11.45 Prahistoria, antyk i średniowiecze w programie edukacyjnym Wszechnicy
Radiowej (1948–1952)
mgr Sebastian Siembora – Uniwersytet Warszawski
11.45-12.00 Reaktywacja szkół powszechnych na terenie kaszubskiej gminy Strzepcz po
zakończeniu II wojny światowej
dr Michał Hinc – Instytut Kaszubski w Gdańsku, Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-
Pomorskiej w Wejherowie
12.00-12.15 „Wskrzesić Gimnazjum Polskie”. Organizowanie szkoły po II wojnie światowej na przykładzie
I LO w Gdańsku (1945–1948)
dr Jan Hlebowicz – IPN Oddział w Gdańsku
12.15-12.30 Działalność i funkcjonowanie poznańskich szkół średnich po II wojnie światowej
w świetle publicystyki „Kroniki Miasta Poznania”
dr Krzysztof Prętki – Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
12.30-12.45 Działalność szkół polskich w Rumunii w pierwszych latach po II wojnie światowej
dr Maria Radziszewska – Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
12.45-13.00 Dyskusja
13.00-13.15 Przerwa
PANEL III [prowadzenie: dr Jan Hlebowicz]
13.15-13.30 Szkolnictwo resortowe w Słupsku w latach 1945–1991
dr Wojciech Gajewski – Regionalny Ośrodek Kształcenia Podyplomowego w Słupsku Wyższej
Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy
13.30-13.45 Specjalistyczne szkolnictwo resortowe w PRL
dr Monika Komaniecka-Łyp – Oddziałowe Biuro Badań Historycznych,
Instytut Pamięci Narodowej w Krakowie
13.45-14.00 Ewolucja systemu szkolenia funkcjonariuszy UB i SB w PRL
dr Grzegorz Wołk – Biuro Badań Historycznych IPN
14.00-14.15 Wpływ korespondencji z środowiska Tadeusza Słowikowskiego na jego poglądy
dydaktyczne
mgr Katarzyna Paszkiewicz – Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
14.15-14.30 Powstanie i funkcjonowanie szkolnictwa w Pile w latach 1945–1956
dr Robert Kolasa – Towarzystwo Miłośników Miasta Piły
14.30-14.45 Dyskusja
14.45-16.00 Obiad
PANEL IV [prowadzenie: dr hab. Arnold Kłonczyński, Prof. UG]
16.00-16.15 Rozwijanie zainteresowań uczennic pobierających naukę w szkole (szkołach)
Sióstr Urszulanek Szarych SJK w Pniewach w latach 1945–1962
dr Sylwia Zydek – Papieski Wydział Teologiczny Wrocław
16.15-16.30 Edukacja w świetle czasopisma branżowego „Mechanik” lat 1946–1989
dr Mieczysław Kopeć – badacz niezależny
16.30-16.45 A jak autorytet. O pozycji nauczyciela w latach powojennych
dr Dorota Gajda-Szczegielniak – ZS im. Prymasa Tysiąclecia w Opolu
16.45-17.00 Szkoła polska z lat ofensywy ideologicznej w oświacie (1948–1956) w świetle
antologii wspomnień nauczycieli
mgr Marcin Rozmarynowski – Uniwersytet Gdański
17.00-17.15 Zawodowe szkolnictwo rybackie po 1945 r.
mgr Mateusz Kubicki – IPN Oddział w Gdańsku; Uniwersytet Gdański
