Kartki na mięso i wędliny

28 lutego 1981 roku wprowadzono kartki na mięso i wędliny

Tego dnia 1981 roku wprowadzono w Polsce kartki na mięso i wędliny

W czasach PRL-u, gdy brakowało niemal wszystkiego – mebli, sznurka do wiązania snopów, a nawet papieru toaletowego, artykuły spożywcze, takie jak mięso i wędliny, stanowiły kluczowy element codziennego życia. Władze PRL wprowadziły system – kartki na mięso i wędliny już 33 lata temu. Od 28 lutego 1981 roku przez ponad osiem lat, były one dostępne tylko w ograniczonych ilościach i po cenach ustalonych przez rząd. Regulacje te wynikały z poważnych niedoborów towarów na rynku.

W Polsce Ludowej, wskutek narastających trudności gospodarczych, wprowadzono system kartkowy, który stopniowo się rozszerzał. Początkowo, w 1976 roku, wprowadzono karty na cukier, a w lutym 1981 roku – na mięso. Wkrótce potem, w kwietniu tego samego roku, kartki objęły również przetwory mięsne, masło, mąkę, ryż i kaszę. We wrześniu, system został rozszerzony o mydło, proszek do prania i papier toaletowy. Po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 roku, 13 grudnia, na kartki można było kupić także alkohol, czekoladę, benzynę i buty.

Kartki uprawniały do zakupu określonych produktów, ale za nie tradycyjnie płaciło się pieniędzmi. Jednocześnie z systemem sprzedaży na kartki, funkcjonował nieformalny system handlu samymi kartkami, szczególnie popularny w przypadku benzyny, papierosów i alkoholu. Ludzie wymieniali się kartkami lub nimi handlowali.

System kartkowy w Polsce Ludowej nie gwarantował pewności ani wygody zakupów, a wielu ludzi musiało stać w długich kolejkach. Aby zminimalizować czas oczekiwania, pojawił się tzw. „stawiacz kolejek”, który za wynagrodzeniem reprezentował innych ludzi w kolejkach i kupował towary. Przed sklepami tworzyły się także komitety kolejkowe, które według ustalonej społecznej listy starali się zorganizować nabycie deficytowych produktów w sprawny i uczciwy sposób.

Istniały również alternatywne sposoby zdobycia reglamentowanych towarów, ale wymagały one większych wydatków. Na początku istniał nielegalny spekulacyjny handel towarami deficytowymi, a później został on zalegalizowany i działał poza systemem kartkowym. Od 1986 roku wiele produktów było dostępnych w wybranych sklepach po tak zwanych „cenach umownych”, które były znacznie wyższe od cen urzędowych.

System reglamentacji towarów funkcjonował w Polsce Ludowej aż do lipca 1989 roku, kiedy został wycofany przez rząd Mieczysława Rakowskiego.

W czasach PRL-u, w celu kontrolowania dystrybucji towarów, wprowadzono system kartkowy. Pierwszy raz został zastosowany w 1952 roku, ale działał krótko i został zniesiony w 1953 roku. W czasie trudności gospodarczych system kartkowy stopniowo był rozszerzany – w 1976 roku wprowadzono reglamentację cukru, a w 1981 roku kartki na mięso i wszelkie przetwory mięsne, masło, mąkę, ryż, kaszę, a wkrótce także na mydło, proszek do prania i papier toaletowy.

System ten miał swoje wady – najczęściej trzeba było stać w długich kolejkach, co doprowadzało do powstawania instytucji „staczy kolejkowych” oraz komitetów kolejkowych. Oprócz sprzedaży na kartki, funkcjonował nielegalny handel towarami deficytowymi, a później także legalny, ale za wyższą cenę. System kartkowy został wycofany w lipcu 1989 roku, a obecnie jest stosowany tylko na Kubie i w Korei Północnej. W czasach PRL-u powstawały również sklepy dla uprzywilejowanych, takie jak konsumy, niedostępne dla osób spoza danego zakładu.

W PRL wprowadzono system sprzedaży artykułów i towarów luksusowych, który dotyczył także samochodów. Osoby uprzywilejowane otrzymywały talony, które umożliwiały im nabycie samochodu za znacznie niższą cenę niż zwykli obywatele.

Regulacje dotyczące sprzedaży benzyny były stopniowo usprawniane, od stemplowania dowodów opłaty ubezpieczenia pojazdu po wydawanie standardowych kartek z kuponami. W czasach PRL popularna była również sprzedaż wiązana, która wymuszała zakup innego towaru, nieatrakcyjnego dla klienta, w celu nabycia pożądanego artykułu. Obecnie podobny system kartkowy obowiązuje tylko na Kubie i w Korei Północnej, natomiast w Polsce zastosowano go tylko przez krótki czas w 1952 roku.

Comments are closed.