Kiedy koty pojawiły się w Chinach? Nowa analiza DNA
Zanim stały się nieodłącznymi towarzyszami wielu domów w Chinach, koty były traktowane jak cenne i egzotyczne skarby. Kiedy koty pojawiły się w Chinach, ich obecność budziła zachwyt i fascynację, a ich wprowadzenie do kraju miało miejsce w okresie, który długo pozostawał zagadką. Nowe badania genetyczne przynoszą jednak odpowiedź na pytanie o ich przybycie, rzucając nowe światło na historię tych tajemniczych zwierząt.
O tym, jak i kiedy koty domowe pojawiły się w Chinach, długo krążyły jedynie przypuszczenia. Nowe badania DNA kotów sugerują, że mogły one dotrzeć do Chin około 1 400 lat temu, transportowane przez kupców i dyplomatów wzdłuż słynnego Jedwabnego Szlaku.
Kiedy koty pojawiły się w Chinach? Nowe badania i ich znaczenie
Najnowsza analiza DNA zwierząt, uznana za przełomową, wskazuje na późniejszy czas przybycia kotów do Azji Wschodniej, niż sugerowały to wcześniejsze badania. Zgodnie z wynikami, koty domowe dotarły do Chin najprawdopodobniej w okresie około 600 roku naszej ery, a ich obecność w kraju stała się natychmiastowym sukcesem wśród elit społecznych.
Jak zauważyła Shu-Jin Luo, współautorka badań i główny badacz w Laboratorium Różnorodności Genomicznej i Ewolucji na Uniwersytecie Pekińskim, Koty początkowo były traktowane jako cenne, egzotyczne zwierzęta domowe. Dodała również, że tajemnicze zachowanie kotów – zmieniające się między dystansem a czułością – nadawało im aurę mistycyzmu.
Współczesne koty domowe (Felis catus) pochodzą od dzikich kotów afrykańskich (Felis silvestris lybica). Przedstawione badania sugerują, że koty zaczęły żyć obok ludzi na Bliskim Wschodzie około 10 000 lat temu, a następnie rozprzestrzeniły się na Europę około 3 000 lat temu.
Z kolei, jak zauważają badacze, w 600 roku n.e. koty zaczęły podróżować z regionu wschodniego Morza Śródziemnego przez Azję Centralną. Były one przewożone w klatkach i skrzynkach przez kupców oraz dyplomatów, którzy ofiarowali je jako dary władcom elitarnym w Chinach.
Koty w Chinach przed ich upowszechnieniem
Warto dodać, że w Chinach, jeszcze przed pojawieniem się kotów domowych, żyły dzikie koty z gatunku leopard cat (Prionailurus bengalensis). Dowody archeologiczne wskazują, że w starożytnych chińskich osadach ludzie żyli obok tych dzikich kotów już 5 400 lat temu, a szczątki tych zwierząt odkryto na terenie starożytnej wioski rolniczej w prowincji Shaanxi.
Mimo to, jak twierdzą badacze, nie można mówić o udomowieniu kotów w tym przypadku. Ponadto, powszechne przekonanie, że to właśnie w okresie Dynastii Han (206 p.n.e. – 220 n.e.) udomowiono koty, również nie znajduje potwierdzenia w badaniach. Nie odnaleziono bowiem żadnych szczątków kotów domowych z tego okresu, co sugeruje, że proces udomowienia kotów w Chinach musiał mieć miejsce później, niż początkowo sądzono.
Analiza DNA pozwala określić, kiedy koty pojawiły się w Chinach
Aby odpowiedzieć na pytania dotyczące przybycia kotów do Chin, Shu-Jin Luo i jej zespół badawczy przeanalizowali 22 szczątki kotów z 14 stanowisk archeologicznych na terenie Chin, obejmujących okres około 5 000 lat. Badacze zsekwencjonowali DNA jądrowe i mitochondrialne tych zwierząt, aby zidentyfikować poszczególne gatunki.
Następnie porównali uzyskane wyniki z wcześniejszymi danymi dotyczącymi genomów 63 kotów jądrowych i 108 mitochondrialnych, które przedstawiają ewolucję genetyczną kotów na całym świecie. Badanie to zostało uznane za jedno z największych i najbardziej kompleksowych badań dotyczących małych kotów żyjących blisko ludzi w Chinach.
Pierwsze koty domowe w Chinach
Wśród szczątków 22 kotów znalezionych w Chinach, 14 okazało się należeć do kotów domowych. Najstarsze szczątki pochodziły z Tongwan City w prowincji Shaanxi i zostały datowane na 730 rok n.e., co sugeruje, że koty domowe dotarły do Chin znacznie później, po upadku Dynastii Han.
Ponadto, wszystkie te koty miały wspólny podpis genetyczny w mitochondrialnym DNA, znany jako klada IV-B. Jest to cecha rzadka wśród kotów domowych z Europy i Azji Zachodniej, jednak badacze znaleźli bliskie podobieństwo w danych dotyczących kota, który żył pomiędzy 775 a 940 rokiem n.e. w Dhzankent, mieście w Kazachstanie.
Koty, które dyplomaci i kupcy początkowo przynieśli do Chin, prawdopodobnie miały sierść całkowicie białą lub w kolorze mackerel-tabby, z białymi plamami. DNA kota z Tongwan City sugeruje, że był to zdrowy samiec z długim ogonem i krótką sierścią, której kolor był całkowicie biały lub częściowo biały. Badacze zauważają, że dziś proporcja białych kotów w Azji Wschodniej jest wyższa niż w innych częściach świata, co może być wynikiem tego pierwotnego przywozu.
Koty w chińskiej kulturze
Po wprowadzeniu kotów do Chin, zaczęły one zyskiwać ogromną popularność, a wkrótce stały się częścią chińskiego folkloru. W starożytnej Chinach koty traktowano nie tylko jako zwierzęta domowe, ale również jako ważnych gości w domach. Shu-Jin Luo podkreśla, że Chińczycy przeprowadzali nawet specjalne rytuały religijne przy wprowadzaniu kota do domu, traktując je jak szczególnych, czczonych gości.
Melinda Zeder, archeozoolog z Smithsonian Institution’s National Museum of Natural History, która nie brała udziału w badaniach, stwierdziła, że wyniki tych badań oferują cenne wnioski dotyczące sposobu, w jaki koty trafiły do Chin. W rozmowie z magazynem Science powiedziała, że Połączenie ich z Jedwabnym Szlakiem jest naprawdę uderzające, a badania te zostały uznane za przełomowe w tej dziedzinie.
