Najprawdopodobniej podczas tegorocznej jesieni rozpoczną się prace poszukiwawcze przy dawnym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Bielsku-Białej. Mogą tam spoczywać żołnierze podziemia niepodległościowego z NSZ.
Pracownik wieloosobowego stanowiska ds. Poszukiwań i Identyfikacji oddziału IPN w Katowicach, Adam Kondracki, powiedział, że nie jest w stanie podać dokładnego terminu prac. Jak powiedział – Tam jest kilka działek. Chcemy zgromadzić informacje o właścicielach. Skontaktowaliśmy się w tej sprawie z bielskim urzędem miejskim i czekamy na odpowiedź. Pogłębiamy kwerendę. Pojawiają się też nowe materiały archiwalne.
Prowadzone pod koniec lipca ubiegłego roku badania geofizyczne doprowadziły do wykrycia pewnej ilości anomalii w okolicy budynku dawnej siedziby PUBP.
Według świadków za gmachem mogły zostać pochowane ofiary komunistycznego terroru, w tym żołnierze NSZ kpt. Henryka Flamego „Bartka” i sierż. Edwarda Michalika „Kanara”. Michalik wpadł w zasadzkę w Zabrzegu w lipcu 1946 roku. Próbował popełnić samobójstwo, postrzelił się, a jeden z ubowców dobił go kolbą karabinu.
IPN zajmuje się innymi domniemanymi miejscami pochówku żołnierzy wyklętych, w tym sześciu żołnierzy Narodowej Organizacji Wojskowej: Edwarda Bąka, Karola Bączka, Jana Dziedzica, Władysława Grenia, Emila Michnika i Stefana Wójcika. Zostali oni skazani w czerwcu 1946 r. podczas procesu w Cieszynie na śmierć. Komuniści rozstrzelali ich 2 sierpnia.
Po wojnie świadkowie twierdzili, że żołnierze NOW zostali pochowani w lesie Kamieniec w Ogrodzonej. Postawiono tam niewielki pomnik, jednak badania terenu to wykluczyły.
Oddział „Bartka” działał w okolicach Bielska-Białej i na Żywiecczyźnie. Liczył kilkuset żołnierzy i podobną liczbę współpracowników. Stoczył wiele walk z UB i KBW. Najgłośniejszą akcją było zajęcie 3 maja 1946 r. Wisły w Beskidach. Duża część żołnierzy NSZ została zamordowana w 1946 r. przez siły bezpieczeństwa podczas akcji przerzutu na Zachód, która okazała się ubecką prowokacją. Henryk Flame został zastrzelony przez milicjanta w 1947 r.
NOW została założona w czerwcu 1945 roku. Działała na terenie od Wadowic po Cieszyn. Na Śląsku Cieszyńskim dowodził nią Edward Bąk. Podlegało mu pięć obwodów. Organizacja NOW blisko współpracowała z oddziałem NSZ pod dowództwem Henryka Flamego „Bartka” – najliczniejszej formacji podziemia antykomunistycznego w Beskidach i na Śląsku. Wiele osób związanych z NOW zostało zatrzymanych przez UB i stanęło przed sądem. Kilkunastu z nich skazano na śmierć i rozstrzelano.
Źródło: dzieje.pl
Nicola Chwist
