Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego poinformowało o wejściu w życie z dniem 1 stycznia 2018 roku znowelizowanych przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, dotyczących poszukiwania zabytków. Nowe przepisy zmieniły m. in. kwalifikację czynu polegającego na nielegalnych „wykopkach” z wykroczenia na przestępstwo.
Wraz z nastaniem nowego roku weszły w życie znowelizowane przepisy ustawy z 22 czerwca 2017 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r., poz. 1595), regulujące zasady poszukiwania zabytków, w tym również tzw. militariów. Od 1 stycznia 2018 roku nielegalne „wykopki” traktowane są jako przestępstwo (jeszcze do niedawna były tylko wykroczeniem). Wprowadzone zmiany nie dotyczą zasad i obowiązków prowadzenia poszukiwań, które obowiązują po staremu – od 2003 roku do chwili obecnej wymagane jest uzyskanie stosownego pozwolenia na prowadzenie poszukiwań od wojewódzkiego konserwatora zabytków. Dokument taki wydawany jest na wniosek osoby fizycznej lub jednostki organizacyjnej, zamierzającej prowadzić poszukiwania zabytków. W myśl obowiązującej ustawy wszelkie zabytki archeologiczne znalezione w trakcie prowadzonych poszukiwań z mocy prawa stają się własnością Skarbu Państwa i należy je niezwłocznie przekazać właściwemu wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków. Także pozostałe kategorie zabytków, znalezionych w takich okolicznościach, że poszukiwanie ich właściciela byłoby oczywiście bezcelowe, stają się na mocy przepisów Kodeksu Cywilnego (art. 189 K. C.) własnością Skarbu Państwa i należy je niezwłocznie wydać właściwemu staroście. MKiDN zwróciło również uwagę, że w trakcie prowadzonych poszukiwań, zwłaszcza zabytków archeologicznych, zabronione jest podejmowanie jakichkolwiek inwazyjnych eksploracji miejsc ich występowania. Działania takie niosą ze sobą ryzyko zniszczenia cennych kulturowo stanowisk archeologicznych. Dlatego według MKiDN kluczowe dla ich ochrony jest zachowanie nawarstwień ziemnych i wzajemnych układów przestrzennych artefaktów i śladów działalności ludzkiej.
Od 1 stycznia 2018 roku zgodnie z dodanym art. 109c ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami: Kto bez pozwolenia albo wbrew warunkom pozwolenia poszukuje ukrytych lub porzuconych zabytków, w tym przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Źródła: dzieje.pl
Fot.: fotografia poglądowa (domena publiczna)
Zenon Purta
