Konferencja międzynarodowa – Kalisz 16-17 kwietnia 2015
Organizatorzy: Wydział Pedagogiczno-Artystyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu / Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
Komitet Naukowy: prof. Lechosław Lameński (Katolicki Uniwersytet Lubelski), prof. Beate Störtkuhl (Uniwersytet Oldenburg), prof. Jan Salm (Politechnika Łódzka), prof. Marcel Smets (KU Leuven, prof. Emeritus), prof. Mirosław J. Śmiałek (Wydzial Pedagogiczno-Artystyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), prof. Krzysztof Walczak (Uniwersytet Wrocławski), prof. Agnieszka Zabłocka-Kos (Uniwersytet Wrocławski).
Miejsce obrad: Kalisz – Wydział Pedagogiczno-Artystyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Data: 16-17 kwietnia 2015
Języki obrad: polski, angielski, streszczenia anglojęzyczne
Podczas pierwszych dni I wojny światowej europejskie miasta, zarówno na froncie zachodnim, jak i wschodnim, stanęły przed masowym zagrożeniem zniszczenia ich architektury i krajobrazu historycznego, jakim okazała się być wojna nowoczesna. Między 7 a 22 sierpnia 1914 roku niemieckie oddziały wojskowe splądrowały i wypaliły historyczne centrum Kalisza, wówczas nadgranicznego, przemysłowego miasta w dawnym Królestwie Polskim pod rosyjskimi rządami. Dramatyczne zburzenie Kalisza, gdzie zniszczeniu uległo ponad 400 budynków, w tym nowe gmachy ratusza i teatru miejskiego, stało się w międzynarodowej propagandzie symbolem zbrodni wojennej. Ruiny miasta, uważanego za najstarsze w Polsce, bardzo szybko stały się przestrzenią, w której projektowano wizje rekonstrukcji i modernizacji poprzez architekturę. Konkurs z 1916 roku, zorganizowany pod auspicjami Koła Architektów w Warszawie, miał zgromadzić polską scenę architektoniczną w celu rozwiązania problemów przyszłego kształtu Kalisza, w tym zaprojektowania odbudowy jego średniowiecznego rdzenia urbanistycznego. Studia z tego czasu wraz z projektami, koncepcjami i prawodawstwem niemieckiej administracji okupacyjnej były kluczowe dla powojennej rekonstrukcji miasta w nowoczesnych formach, niepozbawionych jednak wątku „stylu narodowego”, celem stworzenia „polskiej” tożsamości miasta. Analizy inicjatyw z okresu wojny światowej, projektów, niemieckiej ustawy budowlanej dla Kalisza, czy też dyskusji o jego architekturze w kontekście tzw. „stylu 1800” świadczą o istotnej, politycznej rywalizacji, toczącej się w tle wizualizacji nowego kształtu miasta pomiędzy polskimi i niemieckimi adwersarzami. Sam zaś trudny proces odbudowy Kalisza w latach międzywojennych stanowił skomplikowaną sieć aspektów prawnych, ambicji politycznych i konkurujących pomysłów w sferze społecznej, etnicznej i klasowej. Nieukończone zamierzenia, niejasne kategorie „stylu narodowego” i zamysły modernizacji miasta nad Prosną w nowych realiach – z budową nowoczesnej infrastruktury, sieci komunikacyjnej i sanitarnej – wydają się być głównymi zagadnieniami tego czasu, gdzie nowe gmachy ratusza i teatru mogą dostarczyć materiału do wyczerpujących studiów przypadku.
Kalisz w procesach odbudowy, widziany jako punkt wyjścia, case study czy też inspiracja, może też być postrzegany jako interesujący projekt budowania tożsamości historycznej poprzez architekturę i urbanistykę.
Odbudowa/rekonstrukcja miast europejskich, zniszczonych między 1914 a 1918 rokiem, widziana jako sieć problemów, działań i strategii architektonicznych, politycznych czy społecznych jest tematem projektowanej konferencji. Organizatorzy pragną zaprosić historyków sztuki, architektury, urbanistyki czy konserwatorów zabytków i teoretyków konserwacji do udziału w sympozjum i nadsyłania zgłoszeń, podejmujących pytania o to, jak I wojna światowa wpłynęła na krajobraz historyczny miast Europy i zmieniła status konserwacji miast i zabytów. Zapraszamy do przygotowania wystąpień, których celem będzie badanie „narodotwórczej” architektury konstruującej narodowe tożsamości, czy też dyskusja polityk planowania urbanistycznego i odbudowy miast Beneluxu, Francji, Niemiec, Polski czy Rosji w lokalnych, krajowych czy szerokich kontekstach.
Główne zagadnienia tematyczne sympozjum:
– Teorie konserwatorskie i ich wpływ na odbudowę miast zniszczonych w czasie I wojny światowej w aspektach prawnych, teoretycznych, praktycznych;
– Międzywojenne odbudowy miast i ich znaczenie dla społecznych, kulturowych czy narodowych dyskursów państw narodowych w Europie 1918-1939. Jak planiści, obrońcy zabytków, konserwatorzy, władze, obywatele negocjowali, kształtowali projekty i realia odbudowy?
– Odbudowa jako narzędzie reformy realiów mieszkaniowych: infrastruktura miejska, nowoczesne “obsesje higieny” i procesy odbudowy starych miast;
– Kreując historię: nowe tożsamości. Rekonstrukcja miast jako narzędzie nowoczesnych działań państwa narodowego w sferze świadomości. Jak narracja historyczna została „poparta” „historyczną architekturą”? Jak poprawiano, a może wymyślano historię poprzez praktyki architektury? Jakie wizje historyczne promowano i dla kogo?
– Jak międzywojenne doświadczenia wpłynęły na procesy odbudowy miast historycznych po II wojnie światowej?
NADSYŁANIE ZGŁOSZEŃ:
Zapraszamy do składania propozycji 20-minutowych referatów – prosimy o wypełnienie załączonej karty zgłoszenia, z abstraktem do 250-słów i krótkim curriculum vitae, zawierającym adres korespondencyjny, e-mail, numer telefonu i afiliację.
Termin nadsyłania zgłoszeń mija 30 czerwca 2014
Prosimy o ich nadsyłanie na adres:
Preferujemy zgłoszenia e-mailowe w formatach DOC, DOCX, RTF, PDF.
Pocztą:
Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
62-800 Kalisz ul.Nowy Świat 13
