Niezwykłe odkrycia często zdarzają się przez przypadek, ale rzadko dokonują ich trzyletnie dzieci. Mała Ziv Nitzan, spacerując z rodziną po izraelskim Tel Azekah, podniosła niepozorny kamień, który okazał się bezcennym świadectwem historii. Starożytny amulet skarabeusza, liczący 3 800 lat, nie tylko zachwycił archeologów, ale także rzucił nowe światło na więzi łączące Kanaan i Egipt w epoce brązu.
Starożytny amulet skarabeusza – przypadkowe znalezisko w Izraelu
Jak podaje Live Science, podczas rodzinnego spaceru w Izraelu trzyletnia dziewczynka natrafiła na niezwykły przedmiot, który okazał się prawdziwym świadectwem historii. Ziv Nitzan, wędrując z rodziną po jednym ze szlaków, przypadkowo znalazła skarabeusza, którego wiek oszacowano na 3 800 lat.
Do odkrycia doszło w marcu, kiedy rodzina odwiedzała Tel Azekah, starożytną osadę zamieszkaną już w epoce brązu. Spacerując po drodze usianej drobnymi kamieniami, dziewczynka zauważyła wyróżniającą się bryłkę. Jak wspomina jej starsza siostra, Omer Nitzan, w nagraniu udostępnionym przez Israel Antiquities Authority (IAA):
Spośród 7 000 kamieni wokół niej, podniosła właśnie ten jeden. Potem strzepnęła z niego piasek i zobaczyła, że coś jest w nim wyjątkowego.
Rodzina szybko zdała sobie sprawę, że dziewczynka znalazła coś niezwykłego, i niezwłocznie powiadomiła izraelskich archeologów.
Znaczenie znaleziska
Eksperci potwierdzili, że Ziv natrafiła na kananejski skarabeusz pochodzący z epoki środkowego brązu. Historycznie Kanaan obejmował tereny dzisiejszego Izraela, Palestyny, Libanu, Syrii i Jordanii. Jak wyjaśniła Daphna Ben-Tor, specjalistka od starożytnych amuletów i pieczęci z The Israel Museum:
Skarabeusze w tamtym okresie służyły zarówno jako pieczęcie, jak i amulety. Znajdowano je w grobowcach, budynkach publicznych oraz prywatnych domach. Często były ozdobione symbolami i inskrypcjami odzwierciedlającymi wierzenia religijne lub status społeczny właściciela.
Odnaleziony artefakt dostarcza kolejnych dowodów na bliskie związki kulturowe między starożytnym Egiptem a Kanaanem.
Skarabeusze były drobnymi, kunsztownie wykonanymi amuletami, których kształt inspirowany był chrząszczami gnojarzami (Scarabaeus sacer). Starożytni Egipcjanie postrzegali te owady jako święte symbole nowego życia.
Ich zwyczaj toczenia kul z odchodów przypominał Egipcjanom wędrówkę słońca po niebie, co łączyło je z bogiem słońca. Co więcej, Egipcjanie wierzyli, że skarabeusze rodzą się spontanicznie z ziemi, dlatego kojarzono je z Kheprim, bogiem stworzenia.
Znaczenie Tel Azekah i kolejne odkrycia
Tel Azekah to stanowisko archeologiczne badane od prawie 15 lat. Jak podkreślił Oded Lipschits, profesor i dyrektor wykopalisk z Uniwersytetu Tel Awiwu:
Znaleziska archeologiczne wskazują, że w epoce środkowego i późnego brązu Tel Azekah było jednym z najważniejszych miast Niziny Judejskiej.
Skarabeusz odkryty przez Ziv dołącza do szerokiej kolekcji egipskich i kananejskich artefaktów znalezionych na tym terenie, które potwierdzają silne związki kulturowe i handlowe między tymi cywilizacjami.
Odkryty artefakt trafi na wystawę w Jay and Jeanie Schottenstein National Campus for the Archaeology of Israel w Jerozolimie. Znajdzie się tam obok innych znalezisk pochodzących z epoki egipskiej i kananejskiej, umożliwiając zwiedzającym bliższe poznanie tej fascynującej historii.
Źródło: Laura Geggel, 3-year-old picks up 'beautiful stone,’ discovers 3,800-year-old scarab amulet in Israel, Live Science [dostep: 02.04.2025].
Fot. Emil Aladjem/Izraelski Urząd ds. Starożytności
KF
