Opresja. Ilustrowana historia PRL okładka

Opresja. Ilustrowana historia PRL |Recenzja

Wojciech Polak, Opresja. Ilustrowana historia PRL

Któż z nas nie słyszał od swoich rodziców i dziadków jak żyło się za komuny? O słynnych kolejkach do sklepów i kartkach na żywność? Prawie każdy. Ten pozornie niedaleki okres na wielowiekowej ścieżce pokoleń narodu polskiego paradoksalnie jest słabo znany współczesnej młodzieży. Opresja. Ilustrowana historia PRL Wojciecha Polaka przybliża nam najważniejsze wydarzenia minionych lat.

Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 roku Polska znalazła się w strefie wpływów Związku Sowieckiego, co doprowadziło do utworzenia rządu polskich komunistów na usługach Stalina i komunistycznych władz. W armii, instytucjach i urzędach na wysokich szczeblach obsadzano radzieckich przedstawicieli. Polacy ponownie znaleźli się pod okupacją wrogiego sąsiada.

Kościół polski po raz kolejny stał na celowniku ateistycznego nieprzyjaciela. Wszelkie przejawy religijności połączonej z patriotyzmem były narażone na silne represje. To, co świadczyło o miłości do Ojczyzny, wierności tradycji i dziedzictwu, władza nie podzielała. Z resztą nie tylko katolicy byli prześladowani, nękania nie uniknęła także ludność żydowska.

Czas PRLu to kontrast propagandy sukcesu z realnym ubóstwem społeczeństwa. Ludności zmagającej się z trudem utrzymania siebie i rodzin, z cenzurą wolności słowa i wyrażania własnych poglądów. To szarość dnia, w której z ekranów telewizorów i głośników radiowych wybrzmiewała pochwała jedynej partii, której działania prowadzą do ogólnego dobrobytu.

Autor

Wojciech Polak jest profesorem nauk humanistycznych w dyscyplinie historia. Studia historyczne ukończył na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Toruniu. W latach PRLu przynależał do Niezależnego Zrzeszenia Studentów i podziemnej „Solidarności” w swoich rodzinnych stronach (Olsztyn). Współredagował wówczas nielegalne pismo „Chrześcijański Ruch Społeczny”. Jest autorem kilkudziesięciu publikacji naukowych z zakresu historii Polski XVI i XVII wiecznej oraz okresu komunizmu („Solidarność”, stan wojenny).

Obecnie autor wchodzi w skład Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, zaś na macierzystej uczelni kieruje badaniami nad historią ruchu oporu społecznego w dobie PRLu. Ponadto profesor jest redaktorem naczelnym czasopisma naukowego „Copernicus. Czasy nowożytne i współczesne”.

O czym jest książka?

Struktura pracy ma charakter chronologiczny. Autor w sposób wybiórczy, ale przemyślany postanowił przedstawić najważniejsze wydarzenia z życia Polaków w epoce PRLu. Praca ma dość spore gabaryty (liczy ponad 400 stron) i została podzielona  na 34 rozdziały. Stanowi wgląd w działania aparatu opresyjnego władz komunistycznych względem polskiego społeczeństwa.

Z książki dowiemy się jak Polacy byli na różnych płaszczyznach życia prześladowani. Za poglądy, za wiarę, za przejawy jakiegokolwiek sprzeciwu wobec komuny. Zaraz po 1945 roku skupiono się przede wszystkim na wytępieniu polskiego podziemia. Padały wyroki, odbywały się tortury i bolesne represje na polskich patriotach. Społeczeństwu wraz z kolejnymi latami wmawiano propagandowe hasła, podczas gdy jakość życia wielu Polaków pogarszała się z dnia na dzień.

Autor przywołał strajki robotnicze, ludzi pracy i środowiska akademickiego. Często kończące się pobiciami, aresztowaniami, jak i również śmiercią. Kiedy naród wołał o przysłowiowy chleb i prawa obywatelskie, władza przysyłała im wtedy milicję i wojsko.

Aczkolwiek nie stłumiło to ducha w narodzie. Przykładem może tutaj być walka o wzniesienie kościoła w Nowej Hucie. W miejscu, które w wizji komunistów miało być laickim miastem. Ponadto z propagandą radzono sobie poprzez czynnik kulturotwórczy. Powstało wiele kabaretów, które obnażały żartem realia panujących.

Asumptem do trwania w nadziei stało się także pamiętne nam konklawe z 1978 roku. Wtedy to papieżem został polski kardynał Karol Wojtyła. Pielgrzymki jego już jako Jana Pawła II krzepiły serca wielu Polaków i Polek. Kościół rzec należy, iż odegrał ważną rolę w drodze do niepodległości i wyzwolenia się z okupacji.

Opresja. Ilustrowana historia PRL – opinia

Recenzowana książka ma przyciągającą szatę graficzną, począwszy od okładki, która oddaje klimat tamtych lat. Pomimo grubości książki, rozdziały czyta się dobrze. A to za sprawą stylu pisarskiego autora, jak i dzięki temu, że są one liczne, ale krótkie. Każdy rozdział zawiera również archiwalne fotografie. Jest to duży plus.

Bardzo podobają mi się intencje Wojciecha Polaka, które skłoniły go do napisania ilustrowanych dziejów PRL. Jako pierwszy autor wymienił czynnik edukacyjny. Współczesna młodzież posiada słabo utrwaloną wiedzę i świadomość o czasach PRLu. Nie jestem zaskoczona, gdyż sama dobrze pamiętam jak w klasie maturalnej, aby poznać historię Polski po 1945 roku oprócz rozszerzonej historii miałam dodatkowe 2h fakultety na to przeznaczone.

Drugim aspektem jest wizja powrotu tych złych czasów dla społeczeństwa polskiego, stąd chęć pogłębienia wiedzy i refleksji wśród czytelników jest ważna. Sama czytając książkę mam wrażenie, że pewne negatywne schematy są praktykowane w naszym państwie. I pomijając schemat zero-jedynkowy, ten jest za partią X, drugi za Y.

Należy mieć z tyłu głowy na uwadze, że po 1989 roku pewne układy nie zniknęły całkowicie, a zarazem społeczeństwo osłabione, skłócone, zawsze będzie stanowiło dla wszelkich naszych wrogów okazję do zagrożenia naszej niepodległości.

Warto znać historię, tą dalszą, jak i tą bliższą. Nie bez przyczyny mówimy, że Historia jest dla człowieka nauczycielką życia. Bez niej gubimy się w mgle złudnych nierzadko przekonań, wizji.  A to przez nią tak wiele poznajemy i uczymy się, aby móc rozwijać się dla przyszłości.

Serdeczni książkę polecam.


Wydawnictwo Biały Kruk
Ocena recenzenta: 6/6
Ewelina Kazienko


Recenzja powstała we współpracy z Wydawnictwem Biały Kruk.

Comments are closed.