Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia w Białymstoku zakończyła prace nad konserwacją zniszczonej „Topograficznej Karty Królestwa Polskiego”, którą teraz można oglądać w Internecie. Jest ona pierwszą pełną mapą przedstawiającą Królestwo Polskie w granicach wyznaczonych w roku 1815 i uważana jest za jedną z najważniejszych osiągnięć polskiej kartografii XIX w. Projekt zrealizowano dzięki dotacji z ministerstwa nauki.
„Topograficzna Karta Królestwa Polskiego” jest pierwszą mapą, która pokazywała terytorium Królestwa Polskiego i jego granice ustalone podczas kongresu wiedeńskiego w 1815 r. Znajdujący się w Bibliotece Uniwersyteckiej w Białymstoku egzemplarz składa się z 59 arkuszy i skorowidza – każdy z nich jest zadrukowanym miedziorytowym rysunkiem na tekturowej karcie podklejonej na płótnie. Według naukowców prace nad mapą rozpoczęto w roku 1822 i do wybuchu powstania listopadowego prowadzone były przez polskich oficerów Sztabu Kwatermistrzostwa Generalnego, a potem kontynuowane były przez Rosjan. Całość wydano drukiem w 1843 r. w Warszawie: mapę zadedykowano carowi Mikołajowi I, tytuł podano w 3 językach (polski, rosyjski, francuski), a resztę treści sporządzono w języku polskim. Według Anny Mierzyńskiej (dział promocji Uniwersytetu w Białymstoku) roku 1857 mapa służyła jedynie rosyjskim wojskom, a potem dopuszczono ją do sprzedaży w księgarni przy Sztabie Generalnym w Petersburgu. Zachowany w bibliotece egzemplarz jest czwartym wydaniem mapy – wydrukowano go ok. roku 1863 (najprawdopodobniej przed lub w czasie powstania styczniowego). Przechowywana w drewnianym pudle mapa wymaga konserwacji (widoczne były na niej zacieki i zgrzybienia). Pełna konserwacja trwała pół roku (renowacji poddana nie tylko mapę, ale również drewnianą skrzynię, w której ją przechowywano) i po jej zakończeniu mapę zdigitalizowano w Archiwum Państwowym w Białymstoku, a odświeżony oryginał otrzymał nowe pudło. Prace kosztowały ponad 112 tys. zł, z czego ponad 110 tys. przekazało Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Mapę można obejrzeć Tutaj
Źródła: naukawpolsce.pap.pl, bialystok.wyborcza.pl, uwb.edu.pl
Fot.: Przykładowa mapa z serii „Topograficzna Karta Królestwa Polskiego”, arkusz Warszawa – z pierwszego wydania 1843
Agata Śródkowska
