przeniesienie stolicy Polski z Krakowa do Warszawy

18 marca 1596 roku miało miejsce przeniesienie stolicy Polski z Krakowa do Warszawy

Tego dnia 1596 roku król Polski Zygmunt III Waza podjął decyzję o przeniesieniu swojego dworu z Krakowa do Warszawy

Przeniesienie stolicy Polski z Krakowa do Warszawy w 1596 roku nie było oficjalne. Stolicą nadal był Kraków, tam dokonywano koronacji i pochówków władców, a Warszawa otrzymało miano „Miasto Rezydencjonalne Jego Królewskiej Mości”. Decyzja ta była spowodowana usytuowaniem Warszawy, z centrum bliżej było na Litwę oraz do Prus Królewskich.

Według niektórych badaczy, przeniesienie stolicy Polski z Krakowa do Warszawy mogło być spowodowane nieudanym eksperymentem alchemicznym, który wykonał król Zygmunt III Waza. Władca był zainteresowany sztuką, biżuterią, mechaniką oraz alchemią, a według legendy, to właśnie jego eksperyment z niebezpieczną substancją spowodował pożar na Wawelu w styczniu 1595 roku.

Drugim powodem było to, iż Król Zygmunt III Waza skoncentrował swoją politykę na północ, w kierunku swojej rodzimej Szwecji. Informacje z tamtego regionu docierały do Krakowa z opóźnieniem, co utrudniało podejmowanie szybkich decyzji i podjęcie działań mających na celu odzyskanie tronu w Sztokholmie.

Warszawa była już wtedy miastem o wysokiej randze ze względu na odbywanie tu ważnych wydarzeń takich jak sejmy walne koronne i elekcje królewskie. Zygmunt III Waza, koncentrując się na polityce wschodniej i północnej, uznawał jednak, że Kraków, ze względu na swoje peryferyjne położenie geograficzne, jest bardzo niewygodnym miejscem. Warszawa nie tylko znajdowała się bliżej Pomorza i Litwy, ale także leżała na szlakach prowadzących do Poznania i Wrocławia oraz dalej na zachód Europy.

Król Zygmunt III Waza zlecił odbudowę zamku wawelskiego Giovanniemu Trevano, która trwała aż do 1620 roku. Chcąc uciec od uciążliwych prac remontowych, podjął decyzję o przeniesieniu stolicy z Krakowa do Warszawy. Choć często mówi się, że decyzja ta została podjęta 18 marca 1596 roku, nie ma na to żadnego oficjalnego dowodu ani aktu prawnego z taką datą.

Rzeczywista przeprowadzka króla wraz z rodziną i dworem odbyła się dopiero 24 maja 1609 roku, a na stałe zamieszkał na Zamku Królewskim w 1611 roku, po powrocie z wyprawy na Moskwę. Od tej pory Warszawa stała się najważniejszym miastem Rzeczypospolitej, nie tylko jako siedziba monarchy, ale także jako miejsce zwoływania sejmów.

Warto jednak zaznaczyć, że aż do upadku Rzeczypospolitej nie wydano żadnego aktu prawnego uznającego Warszawę za miasto stołeczne – przysługiwał jej jedynie tytuł miasta rezydencjonalnego Jego Królewskiej Mości. Mimo że Warszawa stała się stałą rezydencją królów Polski, to nadal Kraków był miejscem koronacji. Jedynymi wyjątkami były koronacje Stanisława Leszczyńskiego i Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Z powodu stałego pobytu króla w Warszawie, miasto zaczęło się dynamicznie rozwijać. Wraz z rozwojem dworskiego, magnackiego i kościelnego mecenatu, Warszawa stała się jedną z metropolii środkowej Europy już w XVII wieku.

Oficjalnie Warszawę ogłoszono stolicą Polski dopiero w 1918 roku, natomiast formalny zapis o jej stołeczności pojawił się dopiero w 1952 roku, w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Comments are closed.