Do tej pory uważano, że w Polska jest krajem pozbawionym sztuki naskalnej, jednak prawda okazała się inna: na łamach „Rock Art Research” naukowcy poinformowali o znalezieniu w kilku miejscach różnego rodzaju wizerunków wykutych na skałach.
Według opinii naukowców Polska wraz z Holandią są jedyny krajami w Europie, w których nie zachował się ani jeden fragment sztuki naskalnej. Jednak okazało się, że sprawa ta przedstawia się inaczej, a to za sprawą artykułu Macieja Grzelczyka (Instytut Religioznawstwa UJ), Krzysztofa Raka (Instytut Archeologii UJ) i Michała Jakubczaka (Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie) opublikowanego na łanach „Rock Art Research”: według nich w każdej miejscowości, w której znajdują się góry i ostańce skalne, mieszkańcy pozostawiali po sobie ślady, które umieszczali na skalnych ścianach i jaskiniach. Jednocześnie wyrazili nadzieję, iż ten tekst będzie motywacją do szerszego spojrzenia na to zagadnienie (np. na przeanalizowanie dotychczas znanych stanowisk).
Najstarsze potwierdzone na ziemiach polskich rysunki naskalne pochodzą zdaniem badaczy z pradziejowej kopalni krzemienia pasiastego w Krzemionkach (woj. świętokrzyskie) – były one eksploatowane w okresie neolitu i wczesnej epoki brązu (ok. 3900-1600 lat p.n.e.). W XX-leciu międzywojennym znalezione zostały przez archeologów w podziemnych komorach piktogramy powstałe w wyniku celowego wytarcia sadzy, którą mogła tam pozostawić pochodnia. Widoczne były na nich wizerunki odcisków stóp i sztyletu, jednak zostały one zniszczone przez lokalną społeczność w wyniku nielegalnego pozyskiwania wapienia.
Podobne wyobrażenia odnaleziono w Kopalni w Krzemionkach (według naukowcó1) jest to wizerunek bogini matki), w Kontrewersie w województwie świętokrzyskim (wizerunek 2 osób, zapewne mężczyzny i kobiety albo diabłów i wydaje się, że grają oni na fletach) oraz w Wilkowicach na tzw. Skale Czarownic (okrąg i 2 krzyże wykonane najprawdopodobniej wykonane przy pomocy metalowych narzędzi, najprawdopodobniej przez protestantów w czasach kontrreformacji. Można przypuszczać, że wykonano je na wcześniejszych pradziejowych symbolach). Zdaniem badaczy najwięcej przedstawień sztuki sakralnej pochodzi z obszaru Tatr, gdzie naliczono 50 stanowisk, a najstarsze wyryte na skałach znaki (przede wszystkim geometryczne) pochodzą z XVI w. i mogli je wykonać pasterze, górnicy i „poszukiwacze skarbów” z XVI-XVIII w.
Źródło: pap.pl
Fot.: fotografia poglądowa (Wikimedia Commons)
Agata Śródkowska
