Tego dnia 2022 roku zmarł Edward Mosberg, polski Żyd ocalały z Holokaustu
Edward Mosberg był polskim Żydem ocalałym z Holokaustu. Do końca swojego życia działał na rzecz upowszechnienia wiedzy o Holokauście i stosunków polsko-żydowskich.
Urodził się w żydowskiej rodzinie w Krakowie w 6 stycznia 1926 roku. Tam dorastał do wybuchu II wojny światowej. Gdy wybuchła, stracił ojca. Miał 13 lat. We wrześniu 1941 roku wysłano go razem z matką, siostrami i dziadkami do krakowskiego getta. W marcu 1943 roku zlikwidowano getto, a Edwarda wysłano do obozu koncentracyjnego Płaszów, utworzonego w 1942 roku.
Pracował tam w biurze Amona Götha, Hauptsturmführera SS i komendanta obozu. Później trafił do obozu koncentracyjnego KL Mauthausen-Gusen, a następnie do fabryki Hermanna Göringa w Linzu. W trakcie wojny stracił kilkunastu członków rodziny. Jego matka i siostry zginęły w obozie Auschwitz-Birkenau.
Po wojnie pozostał w Krakowie i ożenił się. Jego żoną została Cesia Storch, która tak jak on, przeżyła Holokaust. Przebywała w Auschwitz-Birkenau wraz z jego siostrami. W 1951 roku przenieśli się do Stanów Zjednoczonych, gdzie doczekali się trójki dzieci.
Przez lata żywo angażował się w rozpowszechnianie wiedzy o Holokauście. Brał m.in. udział w corocznym Marszu Żywych w byłym obozie Auschwitz czy zaangażował się w działalność takich fundacji, jak Fundacja Shoah oraz From the Depths. W trakcie jednych z uroczystości, powiedział:
Jestem ocalonym z Zagłady i moim obowiązkiem jest mówienie światu o tragedii Holokaustu. (…) Jestem częścią Marszu Żywych, Fundacji Shoah oraz From the Depths. To trzy organizacje, które edukują ludzi na świecie na temat Holokaustu. Miałem tylko 13 lat, kiedy wybuchła wojna. Z mojej rodziny przeżyłem tylko ja.
Mosberg często poruszał kwestię odpowiedzialności Niemców za holokaust. Zaznaczał jednak, że ta kwestia nie powinna być narzędziem w grze politycznej.
W 2014 roku (w polskiej wersji w 2018 roku) Second Story Press wydało album Świadkowie: Światło pamięci niosą następne pokolenia, na którego okładce znalazł się Edward Mosberg. W 2017 roku wyprodukowano film dokumentalny o historii Holokaustu, Destination Unknown, w którym wystąpił.
27 kwietnia 2019 roku otrzymał od Prezydenta RP Andrzeja Dudy Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej za wybitne zasługi w rozwijaniu polsko-żydowskiego dialogu, za upowszechnianie wiedzy o roli Polaków w ratowaniu Żydów.
Zmarł w nocy z 21 na 22 września 2022 roku. O jego śmierci poinformował konsul RP w Nowym Jorku, Adrian Kubicki.
