Ignacy Domeyko

23 stycznia 1889 roku zmarł Ignacy Domeyko, polski i chilijski bohater narodowy

Tego dnia 1889 roku zmarł Ignacy Domeyko, badacz, polski i chilijski bohater narodowy

Ignacy Domeyko był geologiem, mineralogiem i inżynierem Górnictwa, badaczem Ameryki Południowej. Długoletni rektor Uniwersytetu Chilijskiego, polski i chilijski bohater narodowy

Urodził się 31 lipca 1802 roku w Niedzwiadce Wielkiej (ob. Białoruś). Pochodził z rodziny ziemiańskiej Domeyków herbu Dangiel. Ojciec, Hipolit, był prezesem sądu ziemskiego. Zainteresowanie mineralogią obudził w nim już w latach dzieciństwa stryj, niegdyś uczeń Abrahama Gottloba Wernera w Akademii Górniczej we Freibergu.

W latach 1816-1822 Ignacy Domeyko studiował na Wydziale Fizyczno-Matematycznym Uniwersytetu Wileńskiego. W czasie studiów udzielał się też w tajnej działalności politycznej. W 1819 r. został przyjęty do Towarzystwa Filomatów. W następstwie działalności filomackiej objęty został śledztwem w sprawie towarzystwa.

Dzięki staraniom stryjów, uniknął zesłania i otrzymał stosunkowo łagodny wyrok: odsunięcie na zawsze od służby cesarskiej i dozór policyjny przez czas nieokreślony.

Na pierwszą wieść o wybuchu powstania listopadowego Ignacy Domeyko kupił u strzelbę kawaleryjską i pałasz. Możliwość udziału w powstaniu nadarzyła się dopiero wiosną 1831 roku, gdy jeden z dawnych filomatów przywiózł mu rozkaz udania się do generała Skrzyneckiego z meldunkiem. Gdy na Litwę wkroczył korpus generała Dezyderego Chłapowskiego, Domeyko dołączył do niego i został adiutantem jednego z pułków.

Jednak wkrótce oddziały Chłapowskiego zostały rozbite i przekroczyły granicę Prus. Od tej pory Ignacy Domeyko pozostawał na emigracji.

Zainteresowania byłego powstańca znów skierowały się ku sprawom naukowym. W początkach 1837 roku Domeyko skończył studia górnicze i podjął pracę w Alzacji, gdzie poszukiwał złóż rud żelaza dla mającej powstać huty. Tam też zastał go list zawierający propozycję objęcia stanowiska wykładowcy chemii i mineralogii w Coquimbo, w północnym Chile, oferujący zwrot kosztów podróży i wysoką pensję.

Działalność Domeyki w Chile miała duże znaczenie dla tego kraju. Dzięki zainicjowanym przez niego licznym badaniom mineralogicznym i geologicznym rozwinął się tam przemysł górniczy, dając ubogiemu dotąd krajowi szansę wzbogacenia się i uniezależnienia od zagranicy.

Z pierwotnie istniejącego Uniwersytetu Chilijskiego (Universidad de Chile), będącego w istocie tylko organem zarządzającym słabo rozwiniętym szkolnictwem elementarnym, Domeyko stworzył nowoczesny uniwersytet na wzór Uniwersytetu Wileńskiego i uczelni niemieckich.

Od 1867 przez 16 lat był nieprzerwanie jego rektorem. Ignacy Domeyko pozostawił po sobie bogaty dorobek naukowy w wielu dziedzinach. Paradoksalnie imię uczonego pozostaje bardziej znane za granicą niż w Polsce.

Śmierć Ignacego Domeyki 23 stycznia 1889 roku w Santiago de Chile okryła jego nową ojczyznę żałobą. Dzienniki zamieściły obszerne nekrologi. W pogrzebie urządzonym na koszt republiki brał udział rząd. Jego syn stanu duchownego rzucił na trumnę grudkę ziemi z kopca Kościuszki, którą Domeyko przywiózł do Chile w tej właśnie intencji.

Comments are closed.