Armia Krajowa

14 lutego 1942 roku powstała Armia Krajowa

Tego dnia 1942 roku na bazie ZWZ i z rozkazu gen. W. Sikorskiego, powstała Armia Krajowa

Armia Krajowa powstała 14 lutego 1942 roku, a jej dowódcą został Stefan Rowecki „Grot” (aresztowany 30 czerwca 1943 r.), następnie Tadeusz Komorowski „Bór”, a po powstaniu warszawskim – Leopold Okulicki „Niedźwiadek”.

Swoją działalność AK rozwijała na terytorium całego okupowanego państwa polskiego, które zostało podzielone na obszary, okręgi, obwody i placówki (wg przedwojennego podziału administracyjnego). Choć AK przez cały czas prowadziła akcję scaleniową, to poza jej strukturami pozostawały niektóre organizacje zbrojne i partyzanckie; część z nich cały czas współpracowała jednak z AK (np. Narodowe Siły Zbrojne, Bataliony Chłopskie).

Szacuje się, że wiosną 1944 r. AK liczyła ok. 390 000 ludzi. Jej kadrę stanowili głównie podchorążowie i podoficerowie. Szeregi armii i kadry oficerskiej uzupełniali z czasem cichociemni. Ponadto prowadzono przez cały czas kursy dla podoficerów i podchorążych, w których najchętniej brali udział najstarsi harcerze.

AK poprzez dywersję, akcje odwetowe czy sabotaż prowadziła walkę z okupantem, powołała nawet do tego celu specjalne komórki (Związek Odwetu, Organizacja „Wachlarz”). Jednak najważniejszym zadaniem było przygotowanie do ogólnokrajowego powstania w sprzyjającym momencie. AK prowadziła też akcje wywiadowcze na rzecz aliantów.

Najważniejszą akcją przygotowaną i przeprowadzoną przez AK był plan „Burza” prowadzony od marca 1944 r. na ziemiach wschodnich. Polegał on na walce z wycofującymi się oddziałami niemieckimi, a następnie zajmowaniu przez AK wyzwolonych terenów zanim wkroczą tam wojska sowieckie, które AK chciała powitać już w roli gospodarza tych ziem. Akcję tę przeprowadzono na Wołyniu, Wileńszczyźnie, Lubelszczyźnie i w obszarze lwowskim.

Po zapoznaniu się ze strukturami organizacyjnymi podziemnego państwa polskiego NKWD zapraszała „sojuszników” na rozmowy, z których żołnierze AK już nie wracali. W ramach planu „Burza” zorganizowano też powstanie warszawskie.

19 stycznia 1945 r. z rozkazu L. Okulickiego AK została rozwiązana. Rozkaz ten został wydany, by chronić żołnierzy przed aresztowaniami NKWD oraz przed represjami, powołanych przez PKWN, Urzędów Bezpieczeństwa. Sam Okulicki został aresztowany 27 marca 1945 r. i wywieziony do Moskwy. Walka propagandowa przeciw AK oraz liczne aresztowania wśród jej członków (także tych, którzy zaniechali wszelkiej aktywności) trwały przez wiele lat po wojnie.

Kontynuacją AK miała być jak najściślej zakonspirowana organizacja „Nie”, od kwietnia do sierpnia 1945 r. działała Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj jako organizacja o charakterze wojskowo-politycznym koordynująca proces demobilizacji podziemia.

Część żołnierzy AK tworzyła organizacje i oddziały podziemne występujące z programem niepodległościowym, a przeciw uzależnieniu Polski od ZSRS oraz symbolizującym tą zależność władzom. 

Comments are closed.