Tego dnia 1854 urodził się w Hansdorfie Emil Adolf von Behring, niemiecki lekarz i immunolog
W małym niemieckim Hansdorfie urodził się człowiek, którego odkrycia miały na zawsze zmienić oblicze medycyny. Emil Adolf von Behring, dzięki swojej pracy nad terapią surowicą, uratował życie setkom tysięcy osób, a jego osiągnięcia na zawsze zapisały się w historii nauki. Jego pionierska praca w walce z chorobami zakaźnymi, nagrodzona Nagrodą Nobla, sprawiła, że na zawsze pozostanie jednym z najważniejszych bohaterów współczesnej medycyny.
Emil Adolf von Behring był niemieckim lekarzem, immunologiem, serologiem oraz przedsiębiorcą. W swoim życiu osiągnął ogromne sukcesy naukowe, które wywarły ogromny wpływ na rozwój medycyny i zdrowia publicznego. Był profesorem higieny i bakteriologii na Uniwersytecie w Marburgu, gdzie prowadził przełomowe badania nad chorobami zakaźnymi.
W 1901 roku Behring jako pierwszy otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny. Nagroda ta była uznaniem dla jego wybitnych osiągnięć w dziedzinie immunologii, w szczególności za opracowanie terapii surowicą krwi, znanej jako pasywne szczepienia antytoksyczne. Behring był pionierem w leczeniu chorób zakaźnych przy pomocy surowic krwi, które zawierały przeciwciała chroniące przed toksynami wytwarzanymi przez bakterie.
Na początku 1901 roku, w uznaniu za jego przełomowe odkrycia i osiągnięcia, cesarz Wilhelm II nadał Emilowi Behringowi tytuł szlachecki, czyniąc go członkiem niemieckiej arystokracji. Behring oraz jego rodzina zostali wyniesieni do dziedzicznej szlachty.
Jednym z najważniejszych osiągnięć Behringa była antytoksyna przeciwko błonicy. Współpracował on nad tym projektem z dwoma wybitnymi naukowcami: Kitasato Shibasaburō oraz Paulem Ehrlichem. Błonica była niegdyś jedną z najgroźniejszych chorób zakaźnych, szczególnie śmiertelną dla dzieci. Opracowanie skutecznej surowicy uratowało życie setkom tysięcy osób, co sprawiło, że Behring zdobył miano „zbawcy dzieci”.
Jego metoda leczenia zyskała również ogromne uznanie w trakcie I wojny światowej, kiedy to surowica tężcowa, opracowana przez Behringa, uratowała życie wielu żołnierzy. Dzięki jej stosowaniu wśród rannych wojskowych, zyskał on również miano „zbawcy żołnierzy”.
Za swoje wybitne osiągnięcia Emil Behring został odznaczony przez cesarza Wilhelma II w 1915 roku prestiżowym Krzyżem Żelaznym na Białej Wstędze. To odznaczenie było symbolem uznania za jego wkład w ratowanie życia zarówno cywilów, jak i żołnierzy podczas wojny. Dzięki swoim wynalazkom, Behring pozostawił trwały ślad w historii medycyny, a jego prace stanowiły fundamenty późniejszego rozwoju szczepień ochronnych.
Emil Adolf von Behring – wczesne życie i edukacja
Emil Adolf von Behring urodził się w Hansdorfie (dzisiejsza Polska) i pochodził z rodziny nauczycielskiej. Jego ojciec, Georg August Behring, był nauczycielem, a matka, Augustyna Zech, jego drugą żoną. Emil był pierwszym z dziewięciorga dzieci urodzonych z drugiego małżeństwa ojca, a jego rodzina miała już czworo dzieci z poprzedniego związku. Dzięki stypendium państwa pruskiego, Behring ukończył Gimnazjum Królewskie w Hohenstein.
W 1874 roku, 2 października, Emil rozpoczął studia na Akademii Wojskowej Edukacji Medycznej Cesarza Wilhelma w Berlinie, znanej także jako Pepinière. Akademia ta była renomowaną wojskową uczelnią medyczną, która przygotowywała przyszłych lekarzy wojskowych. Po ukończeniu studiów, Behring zobowiązał się do odbycia ośmioletniej służby medycznej w wojsku, w zamian za bezpłatne kształcenie.
Doktorat i pierwsze doświadczenia zawodowe
W 1878 roku Emil Behring uzyskał doktorat na Uniwersytecie Friedricha Wilhelmsa w Berlinie. Tematem jego rozprawy doktorskiej były nowsze obserwacje nad neurotomią opticociliaris. Prawo wykonywania zawodu lekarza otrzymał dwa lata później, w 1880 roku. Jako lekarz wojskowy pracował w różnych miastach w guberni poznańskiej: w Wohlau (1878–1880), Poznaniu (1880–1883), Malutkim (1883–1887) oraz Bojanowie (1887).
W czasie swojej służby wojskowej Behring szczególnie zainteresował się problematyką zapobiegania epidemiom i higieną. To właśnie wtedy zwrócił uwagę na wagę profilaktyki, leczenia ran oraz zapobiegania zakażeniom, co później miało wpływ na jego dalsze badania. Kluczowe doświadczenie zdobył pod okiem wybitnego farmakologa Carla Binza w Bonn oraz w pracy jako asystent Roberta Kocha w Pruskim Instytucie Chorób Zakaźnych Charité w Berlinie. To tam Behring rozpoczął swoją współpracę z innymi naukowcami, co doprowadziło do jego przełomowych odkryć w zakresie terapii surowicą.
Emil Adolf von Behring i początek badań nad terapią surowicą
Przełomowym momentem w karierze Behringa był rok 1890, kiedy rozpoczął prace nad terapią surowicą wspólnie z japońskim lekarzem Kitasato Shibasaburō. Razem opublikowali wspólny esej pt. O pojawieniu się odporności błonicy i odporności na tężec u zwierząt, który stanowił fundament terapii surowicą. Rok 1890 uznaje się za przełomowy, ponieważ to wtedy Behring po raz pierwszy odkrył antytoksynę przeciwko błonicy oraz tężcowi. Zaczęto stosować surowicę leczniczą, która pozwalała leczyć choroby, które wcześniej były w dużej mierze śmiertelne.
Pod koniec 1891 roku, w Uniwersyteckiej Klinice Chirurgicznej Ernsta von Bergmanna, po raz pierwszy zastosowano surowicę leczniczą przeciwko błonicy, choć początkowe eksperymenty nie przyniosły sukcesu. Dawka antytoksyny była zbyt mała, by mogła wywołać oczekiwany efekt. Jednakże wkrótce, dzięki współpracy z kolegami naukowymi, takimi jak Paul Ehrlich i Erich Wernicke, udało się opracować skuteczniejsze metody leczenia.
Sukcesy w leczeniu błonicy i tężca
Przełom w terapii surowicą nastąpił na początku 1894 roku, kiedy surowica przeciwko błonicy była już skutecznie stosowana w szpitalach nie tylko w Berlinie, ale także w Lipsku i innych miastach. Surowica zastąpiła dotychczasową metodę leczenia, jaką była tracheotomia (wykonywana w celu leczenia uduszenia przez błonicę).
Na Międzynarodowym Kongresie Higieny w Budapeszcie opisano surowicę jako „złoto Behringa”, a jej zastosowanie w leczeniu błonicy uznano za wielką innowację. Mimo ogromnego sukcesu, Behring nie dysponował wystarczającymi zasobami finansowymi, by szeroko wdrożyć produkcję surowicy na większą skalę.
Emil Adolf von Behring i powstanie Behringwerke
Już w 1892 roku August Laubenheimer, chemik z farbiarni Hoechst, dostrzegł potencjał Behringa i namówił go do współpracy z firmą. Dzięki wsparciu finansowemu, produkcja surowicy rozpoczęła się w Frankfurcie-Höchst w 1894 roku. Zbudowano zakład produkcji surowicy, który początkowo opierał się na 57 koniach, z których pozyskiwano surowicę. Wkrótce wysłano ponad 75 000 fiolek surowicy, a zysk netto w 1895 roku wyniósł 706 770 marek.
Z kolei w październiku 1894 roku, po sukcesach w leczeniu błonicy, Emil Behring został mianowany profesorem higieny na Uniwersytecie w Halle. Mimo pewnych trudności w pracy dydaktycznej, już w 1895 roku przeniósł się na Uniwersytet w Marburgu, gdzie objął stanowisko profesora zwyczajnego higieny i dyrektora Instytutu Higieny.
W 1903 roku Behring, zastanawiając się nad założeniem własnej firmy, zainwestował w posiadłości i laboratoria, które stały się podstawą Behringwerk. W 1904 roku, wspólnie z farmaceutą Carlem Siebertem, założył firmę Behringwerke oHG, która miała produkować surowice i szczepionki. Firma rozwijała się dynamicznie, a do 1914 roku przekształciła się w Behringwerke Bremen und Marburg Gesellschaft mbH.
Z pomocą japońskiego współpracownika, Kitasato Shibasaburō, Behring zdołał również wyizolować toksyczynę tężcową. Jego surowice, szczególnie przeciwtężcowa, stały się nieocenione w czasie I wojny światowej, ratując życie wielu żołnierzom.
Emil Adolf von Behring – śmierć i dziedzictwo
W latach 1907–1910 Behring zmagał się z poważnymi problemami zdrowotnymi. Zdecydował się na leczenie w sanatorium Neuwittelsbach, położonym w monachijskiej dzielnicy Nymphenburg, prowadzone przez lekarza internistę Rudolfa von Hößlina (1858–1936). Jak podaje Zeiss i Bieling (1940/41), Behring miał nadzieję, że w tym miejscu odzyska zdrowie po długotrwałej pracy, która doprowadziła go do wyczerpania.
W tym czasie cierpiał na poważną depresję, co jest także potwierdzone w wspomnieniach Zygmunta Freuda, który opisał Behringa jako osobę widocznie dotkniętą tym schorzeniem. Podobne obserwacje poczynił znany psychiatra Emil Kraepelin, który współkierował wspomnianą kliniką. Freud zapisał, że Behring „cierpiał na ciężką depresję, którą można było odczytać bezpośrednio z jego twarzy”.
Emil von Behring zmarł 31 marca 1917 roku, w wieku 63 lat, będąc jednym z najważniejszych właścicieli ziemskich w Marburgu. Jego choroba, która rozpoczęła się latem 1916 roku, zmusiła go do wycofania się z działalności naukowej i przedsiębiorczej. Został pochowany w Mauzoleum Behringa na Elsenhöhe, które zostało nazwane na cześć jego żony Else von Behring. Z tego miejsca roztacza się widok na jego posiadłości i zamek Marburg, które były dla niego ważnym elementem życia i pracy.
Emil Adolf von Behring – wyróżnienia i nagrody
Emil von Behring otrzymał szereg prestiżowych wyróżnień za swoje zasługi w dziedzinie medycyny i nauki. W 1895 roku otrzymał Order Gryfa, a rok później Tajnego Radcę Medycznego. W 1901 roku, po przyznaniu mu Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny, został wyniesiony do dziedzicznej szlachty przez cesarza Wilhelma II. Otrzymał również inne liczne wyróżnienia, m.in.:
- Złoty Medal Harbena, przyznany przez Królewski Instytut Zdrowia Publicznego w Anglii w 1909 roku.
- Order Orła Czerwonego II klasy w 1912 roku.
- Krzyż Żelazny na Białej Wstędze w 1915 roku.
- Gwiazda Królewskiego Pruskiego Orderu Koronnego II klasy w 1916 roku.
Ponadto Emil Adolf von Behring był laureatem wielu honorowych doktoratów i członkiem honorowym uczelni zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Wyróżnienia te stanowiły potwierdzenie jego ogromnego wkładu w rozwój medycyny i walkę z chorobami zakaźnymi.
Rodzina Behringów
Emil Adolf von Behring, choć znany przede wszystkim ze swoich pionierskich prac w dziedzinie medycyny, prowadził również intensywne życie towarzyskie, ściśle związane z jego karierą naukową. Już w 1874 roku stał się członkiem, a później również członkiem honorowym Pépinière Corps Suevo-Borussia, które istnieje do dziś w Corps Guestphalia et Suevoborussia Marburg.
W życiu osobistym Behring cieszył się dużą rodziną, a jednym z najważniejszych momentów była jego decyzja o zakupie willi na włoskiej wyspie Capri. W 1895 roku, jeszcze przed uzyskaniem tytułu szlacheckiego, kupił tam nieruchomość, którą nazwał „Villa Behring”.
W tym samym roku, 29 grudnia, poślubił Else Spinolę (1876–1936), córkę Wernera Bernharda Spinoli (1836–1900) i Elise Charlotte Bendix (1846–1926). Na wyspie Capri para spędziła swój miesiąc miodowy, a z ich związku przyszło na świat sześciu synów: Fritz, Bernhard, Hans, Kurt, Emil i Otto. Dwóch z nich, Hans (1903–1982) oraz Otto von Behring (1913–2002), również zdecydowało się na karierę medyczną.
Wybrał również wybitnych naukowców na rodziców chrzestnych swoich dzieci, w tym takich jak Émile Roux, Erich Wernicke, Wilhelm Conrad Röntgen, Ilja Iljicz Miećnikow czy Friedrich Althoff. Ich syn, Bernhard von Behring (1900–1918), zginął tragicznie podczas I wojny światowej, służąc jako chorąży we Francji.
Warto dodać, że po przejęciu władzy przez Adolfa Hitlera w Niemczech, Else Spinola została ogłoszona „szlachetną Aryjką” w 1934 roku, pomimo kontrowersyjnych twierdzeń, jakoby Behring miał „zanieczyścić germańską krew” za pomocą surowicy zwierzęcej. W okresie narodowego socjalizmu państwo niemieckie zorganizowało również uroczystości upamiętniające odkrycie terapii surowicą, które miały miejsce w 1940 roku, w 50-lecie tego przełomowego odkrycia. W uroczystościach wzięli udział naukowcy z 23 krajów.
Członkowie rodziny Behringów mieli także powiązania z edukacją. Johann Friedrich Behring († 1853) był nauczycielem w Gramten (powiat Rosenberg), podobnie jak jego synowie. Georg August Behring, ojciec Emila, również pracował jako nauczyciel, a jego bracia – Otto (1845–1898), Albert (1864–1913) i Paul (1867–1928) – pełnili funkcje nauczycielskie w różnych miastach.
Jego siostra Bertha (1859–1927) była nauczycielką przed zamążpójściem, a po ślubie jej mąż, Hermann Bieber (1863–1926), także pracował jako nauczyciel. Ich syn, Hermann Bieber (1895–1926), również podążył śladami rodziny i został nauczycielem. Z kolei Johannes Walter Bieber (1890–1971), późniejszy profesor i radca medyczny, również wykształcił się w Marburgu, gdzie przez pewien czas mieszkał w willi rodziny Behringów.
