Tego dnia 1414 roku rozpoczął się sobór w Konstancji, który zwołał i otworzył antypapież Jan XXIII
Do zwołania owego soboru namówił Jana XXIII król Węgier, a później Czech i cesarz rzymsko-niemiecki – Zygmunt Luksemburski. Sobór w Konstancji miał za zadania: zakończenie schizmy zachodniej, przeprowadzenie reformy w Kościele, a także zajęcie się heretykiem – Janem Husem, zakończyć spór między Krzyżakami a Polską i Litwą. Dodatkowo Zygmunt Luksemburski liczył na zakończenie wojny stuletniej, która od 1337 roku toczyła się między Francją a Anglią. Przyszły cesarz liczył także, że podczas obrad soboru zapadnie decyzja o sprzymierzeniu się całej chrześcijańskiej Europy przeciwko Turcji.
Kto był obecny na soborze w Konstancji?
Głównymi uczestnikami soboru w Konstancji byli: antypapież Jan XXIII oraz król Węgier – Zygmunt Luksemburski. Oprócz nich pojawiło się tam wielu kardynałów, arcybiskupów i biskupów, a także inny kler.
Konstancja przez 4 lata (1414-1418) była w centrum uwagi całej ówczesnej Europy. Poza przedstawicielami duchowieństwa, na soborze byli obecni także liczni książęta i mnóstwo rycerzy.
Sobór w Konstancji – polskie przedstawicielstwo
Swoje przedstawicielstwo na tym wielkim zjeździe miała również Polska. Na soborze w Konstancji pojawił się także Paweł Włodkowic. Wywodził się ze szlacheckiego rodu Doliwów. Był autorem traktatu, który przygotował specjalnie na sobór, a mianowicie O kościelnych opłatach na rzecz Stolicy Apostolskiej.
10 lat wcześniej, czyli w 1404 roku, Paweł Włodkowic napisał traktat, który znamy pod łacińskim tytułem: Speculum titulis beneficiorum. Podobnie jak Mikołaj Trąba, również Paweł Włodkowic był obeznany w kwestii sprawy krzyżackiej.
Kolejnym przedstawicielem strony polskiej na soborze w Konstancji był Piotr Wolfram. Do jego zadań na soborze było pilnowanie, aby bieg spraw był w zgodzie z oficjalną linią polityki. W Konstancji Polskę reprezentował także Andrzej z Kokorzyna. Był on filozofem i teologiem. Kiedyś zajmował stanowisko proboszcza w Łańcucie.
W tych czasach był w bliskich stosunkach z Elżbietą Pilecką-Granowską, która od 1417 roku była 3. żoną króla Polski – Władysława II Jagiełły. Andrzej z Kokorzyna miał za zadanie uzyskać na soborze w Konstancji dyspensę zezwalającą na małżeństwo Władysława Jagiełły z Elżbietą Granowską. Para potrzebowała zgody papieża na zawarcie ślubu, gdyż Granowska była duchową siostrą króla Polski, ponieważ jej matka – Jadwga Pilecka – była matką chrzestną Jagiełły.
Mikołaj Trąba na soborze w Konstancji
Król Władysław Jagiełło wysłał do Konstancji arcybiskupa Mikołaja Trąbę, który miał nawet szansę zostać wtedy papieżem. Jednak podczas obrad soboru w Konstancji papieżem został Marcin V. Stało się to po tym, gdy w Konstancji właśnie odsunięto od władzy trzech antypapieży: Jana XXIII, Benedykta XIII i Grzegorza XII.
Arcybiskup Mikołaj Trąba nie wyjechał z Konstancji z pustymi rękoma. Nowy papież Marcin V mianował go pierwszym w historii prymasem Polski! Warto w tym miejscu dodać, że głównym zadaniem Mikołaja Trąby na soborze w Konstancji była koncentracja na temacie sporu Polski i Litwy z Zakonem Krzyżackim.
Mimo to trzeba pamiętać, że Mikołaj Trąba reprezentował polski Kościół na tym soborze. W związku z tym, musiał przedstawiać polskie stanowisko wobec wszystkich spraw poruszanych na tym zjeździe.
Podczas soboru w Konstancji nie udało się rozstrzygnąć kwestii dotyczących reformy Kościoła. Mimo tego, że zarówno Andrzej Łaskarz i Paweł Włodkowic przedstawili swoje propozycje, to interesy różnych grup społecznych były zbyt rozbieżne, aby głęboka reforma mogła zostać przeprowadzona.
Sobór w Konstancji i sprawa Jana Husa
Jedną z głównych kwestii poruszanych na soborze w Konstancji była herezja Jana Husa, który był czeskim reformatorem Kościoła. Do Konstancji Jan Hus przybył mając przy sobie list żelazny wystawiony przez króla Węgier – Zygmunta Luksemburskiego. Mimo posiadania tego dokumentu, Jan Hus, gdy tylko pojawił się na soborze, został uwięziony, a w lipcu 1415 roku osądzony i skazany na śmierć poprzez spalenie na stosie.
Przed wydaniem wyroku sądowego polska delegacja protestowała przeciwko uwięzieniu Jana Husa, ale gdy wyrok zapadł, Polacy go zaakceptowali.
Źródło: Jadwiga Krzyżaniakowa, Jerzy Ochmański, Władysław II Jagiełło, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź 1990.
Fot. Obraz przedstawiający scenę z posiedzenia Soboru w Konstancji z Mistrzem Janem Husem, Václav Brožík, 1883
Piotr Wojciechowski
