Recenzja książki ,,Gdańsk 1930 – 1945. Koniec pewnego Wolnego Miasta’’
Najnowsza książka Dietera Schenka, niemieckiego literata i kryminologa, urodzonego w 1937 roku – to opowieść o ostatnich piętnastu latach funkcjonowania Gdańska jako Wolnego Miasta Gdańska (Freiestadt Danzig), autonomicznego miasta pod ochroną Ligi Narodów wyznaczoną wskutek postanowień zawartych w Wersalu w roku 1919.
Bogato ilustrowana książka prowadzi czytelnika przez trudne dla Gdańska piętnastolecie. Niemcy podejrzewali Polskę o chęć włączenia Gdańska w swoje granice, a sami gdańszczanie nie wykazywali większego zainteresowania bliższą współpracą z Polską, toteż nowy status miasta był dla nich szokiem. Oficjalnie istnienie Wolnego Miasta Gdańska ogłoszono 15 listopada 1920 roku. Dieter Schenk pokazuje czytelnikowi wspólną egzystencję Polaków i Niemców w Gdańsku, ich wzloty i upadki. W 1933 roku, gdy Adolf Hitler dochodzi do władzy obserwujemy w Gdańsku okrucieństwo rozprawiania się z jego opozycją. Rok 1939 – ostrzał Półwyspu Westerplatte, rozpoczynający II wojnę światową; następnie poznajemy bezwzględną władzę Gauleitera Alberta Forstera. W roku 1945 następuje kolejna wielka zmiana w życiu Gdańska – koniec II wojny światowej i powrót do granic Polski.
Autor książki, Dieter Schenk, pracował w Interpolu, obecnie współpracuje z Amnesty International. Jest profesorem na Uniwersytecie Łódzkim i honorowym obywatelem miasta Gdańska. Książka, którą napisał jest bardzo potrzebna. Gdańsk jest miastem wyjątkowym – miastem, w którym przyszło żyć Polakom i Niemcom; jest miastem, na którego terytorium ostrzałem rozpoczęto najkrwawszy konflikt dwudziestego wieku. Gdańsk to miejsce, gdzie doszło do bohaterskiej obrony Poczty Polskiej, miasto, w pobliżu którego powstał pierwszy (chronologicznie) na obecnych ziemiach polskich obóz koncentracyjny – Stutthof. Po 1945 roku w Gdańsku narodziła się ,,Solidarność’’. Dieter Schenk snuje niezwykle ciekawą opowieść o jednym z najpiękniejszych i najchętniej odwiedzanych miast w Polsce. Dzięki bogatym ilustracjom można przenieść się tam w czasy pierwszej połowy XX wieku. Książkę szczerze polecam.
Ocena recenzenta: 6/6
Helena Sarna