Który papież rządził najdłużej?

Niektórym powierzono Kościół na krótki moment, innym – na całe pokolenia. Między dogmatem a dramatem, między pielgrzymką a samotnością – który papież rządził najdłużej? To pytanie otwiera opowieść o ludziach, którzy władzy duchowej oddali nie tylko lata, ale całe swoje życie, zmieniając Kościół, świat i historię.

W Watykanie czas płynie inaczej. Dla Kościoła katolickiego każda dekada to zaledwie mgnienie, a każdy pontyfikat – rozdział w trwającej ponad dwa tysiące lat historii. Jednak nawet na tle wieczności zdarzają się postacie, których panowanie zdaje się nie mieć końca. Który papież rządził najdłużej? To pytanie, które wywołuje nie tylko ciekawość, ale też refleksję nad tym, co oznacza trwanie, władza duchowa i odpowiedzialność za dusze miliardów wiernych.

Nie chodzi tu jedynie o kalendarzowe lata. Długość pontyfikatu niesie ze sobą konsekwencje doktrynalne, polityczne i symboliczne. Władza papieska to nie tylko urząd – to również codzienne kształtowanie duchowości Kościoła. Niektórzy papieże trwali na tronie Piotrowym krótko, inni odciskali swoje piętno przez dziesięciolecia. Tych drugich wspominamy dziś.

Pius IX – najdłużej rządzący papież w historii

Niezmiennie od XIX wieku rekordzistą pozostaje Pius IX, którego pontyfikat rozpoczął się w 1846 roku, a zakończył w 1878 – po 32 latach panowania. To absolutny rekord w nowożytnej historii Kościoła. Pius IX był nie tylko duchowym przywódcą, ale także ostatnim papieżem, który faktycznie sprawował władzę świecką jako władca Państwa Kościelnego, zanim zostało ono zlikwidowane przez zjednoczone Włochy.

Był to papież, który z jednej strony ogłosił dogmat o nieomylności papieskiej podczas I Soboru Watykańskiego (1869–1870), a z drugiej – stracił swoje terytorium i musiał ogłosić się „więźniem Watykanu”. Jego pontyfikat to dramatyczny splot teologii, polityki i tragedii – i właśnie dlatego tak fascynujący.

Mimo kontrowersji, Pius IX został beatyfikowany przez Jana Pawła II w 2000 roku. Dziś postrzegany jest zarówno jako symbol duchowej siły, jak i przykład skrajnie konserwatywnego zwrotu Kościoła w czasach rewolucyjnych przemian.

Jan Paweł II – papież epokowy

Drugie miejsce pod względem długości pontyfikatu zajmuje Jan Paweł II, który zasiadał na tronie Piotrowym przez 27 lat – od 1978 do 2005 roku. Choć nie pobił rekordu długości, dla wielu to on najbardziej wpłynął na współczesną tożsamość Kościoła i świata.

Karol Wojtyła został wybrany jako pierwszy papież Słowianin i pierwszy od ponad 450 lat nie-Włoch. W trakcie swojego pontyfikatu odbył 104 pielgrzymki międzynarodowe, odwiedził ponad 130 krajów, przemawiał w ONZ, przeżył zamach na swoje życie, a także zainicjował Światowe Dni Młodzieży.

Nie sposób nie wspomnieć o jego wpływie na upadek komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej, jego związkach z „Solidarnością” i historycznym pojednaniu z judaizmem. Mimo kontrowersji związanych z kryzysem seksualnym w Kościele, Jan Paweł II został kanonizowany i pozostaje jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci XX wieku.

Leon XIII – papież starości, który otworzył Kościół na nowoczesność

Na trzecim miejscu uplasował się Leon XIII, który panował przez 25 lat, od 1878 do 1903 roku. Choć był następcą długowiecznego Piusa IX, jego pontyfikat przeszedł do historii jako czas otwarcia Kościoła na kwestie społeczne i robotnicze.

To właśnie Leon XIII ogłosił słynną encyklikę Rerum Novarum, w której bronił praw pracowników, potępiał wyzysk i kładł podwaliny pod katolicką naukę społeczną. Choć miał już 68 lat, gdy został wybrany, jego panowanie było aktywne, dynamiczne i wpływowe.

Był pierwszym papieżem, który zezwolił na fotografowanie swojej osoby, używał telefonu i gramofonu. Jednocześnie był poetą i filozofem, a jego długowieczność sprawiła, że wprowadził Kościół w XX wiek.

Pius VI – papież czasów rewolucji i upokorzenia

Kolejnym w rankingu długości pontyfikatu jest Pius VI, który zasiadał na tronie Piotrowym od 1775 do 1799 roku, czyli przez 24 lata. Jego panowanie przypadło na czasy rewolucji francuskiej, sekularyzacji i gwałtownych przemian społecznych w Europie.

Pius VI stanowczo sprzeciwiał się oświeceniowemu liberalizmowi i rewolucyjnemu laicyzmowi, co doprowadziło do jego konfliktu z władzami francuskimi. W 1798 roku został aresztowany przez wojska Napoleona i deportowany do Francji, gdzie zmarł w upokorzeniu.

Jego śmierć była ciosem dla Kościoła – po raz pierwszy od setek lat papież umierał jako więzień. Choć jego pontyfikat był długi, to również jednym z najbardziej dramatycznych w historii papiestwa.

Franciszek – trwający pontyfikat reformy i napięcia

Obecny papież, Franciszek, został wybrany w 2013 roku, a jego pontyfikat trwa już ponad 12 lat. Choć daleko mu jeszcze do rekordów Piusa IX czy Jana Pawła II, już dziś wiadomo, że jego panowanie odcisnęło mocne piętno na Kościele.

Franciszek jako pierwszy papież z Ameryki Południowej, pierwszy jezuita na tronie Piotrowym i pierwszy, który przyjął imię świętego z Asyżu, wprowadził Kościół w epokę zmian. Skupił się na tematach takich jak ekologia, ubóstwo, migracja i marginalizacja, przy jednoczesnym luzowaniu niektórych tradycyjnych rygorów.

Choć jego pontyfikat jest chwalony przez jednych za odwagę, przez innych oskarżany jest o zbytnią otwartość i liberalizm. Nie wiadomo, jak długo jeszcze potrwa, ale już teraz zapisał się jako jeden z najbardziej przełomowych od czasów Soboru Watykańskiego II.

Benedykt XVI – papież, który zrezygnował

Pontyfikat Benedykta XVI, trwający 8 lat (2005–2013), był najkrótszym spośród wymienionych, ale jego koniec przeszedł do historii jako bezprecedensowy. Po raz pierwszy od ponad 600 lat papież zrzekł się urzędu z własnej woli.

Joseph Ratzinger, wybitny teolog, zaczął jako papież kontynuujący linię Jana Pawła II, ale z czasem stał się symbolem walki z kryzysem pedofilii, prób reform w Kurii Rzymskiej i zachowania tradycyjnej tożsamości liturgicznej.

Choć był krytykowany za brak medialnej charyzmy, jego decyzja o rezygnacji z powodu stanu zdrowia została uznana za akt ogromnej pokory i świadomości urzędu.

A co ze Świętym Piotrem?

Tradycja katolicka głosi, że pierwszy papież, Święty Piotr, sprawował swój urząd przez około 3 lata (64–67 r. n.e.) i zginął śmiercią męczeńską w Rzymie, ukrzyżowany głową w dół. Jego pontyfikat, choć krótki, miał największe znaczenie symboliczne – to od niego wszystko się zaczęło.

Dziś każdemu nowemu papieżowi przypisuje się dziedzictwo Piotra, a samo określenie „tron Piotrowy” odnosi się do papiestwa jako instytucji. Niezależnie od długości pontyfikatu – każdy papież jest jego następcą.