A. Dudek. Od Mazowieckiego do Suchockiej. Pierwsze rządy w wolnej Polsce
Echa sporów i rozbieżnych ocen dotyczących polskiej transformacji nadal oddziałują na polską politykę, choć coraz bardziej w sferze symbolicznej. Na to jak wygląda dzisiaj Polska miały wpływ decyzje pierwszych rządów. Z opisaniem ich działań zmierzył się Antoni Dudek w swojej książce: Od Mazowieckiego do Suchockiej. Pierwsze rządy w wolnej Polsce.
Publikacja opisuje historię oraz politykę czterech pierwszych rządów, które zostały dla Wolnej Polskiej. Na 894 stronach autor, jak sam pisze we wstępie, koncentruje się na poszczególnych działaniach premierów i rad ministrów, przede wszystkim w zakresie: gospodarki, prywatyzacji, zmian ustrojowych czy też polityki zagranicznej. Mimo, że książka poświęcona jest działalności rządów w latach 1989-1993, przedstawia także inne ośrodki, które kształtowały wówczas przemiany w Polsce m.in. urząd prezydenta (w szczególności wpływ Jaruzelskiego, a potem polityki Wałęsy wobec rządu), Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Sejm, Senat czy Kościół Rzymsko-Katolicki.
Książka jest oparta na wielu źródłach, w tym na wywiadach autora z uczestnikami, wspomnieniach czy też ówczesnymi artykułach prasowymi i komentarzach. Taka różnorodność pozwala nie tylko na przybliżenie atmosfery tamtych lat, ale również zapoznanie się czytelnika z różnymi opiniami. Jest to o tyle ważne, że dystans czasowy pomiędzy wydarzeniami a ich opisywaniem nie jest długi i ich ocena nadal wywołuje emocje wśród Polaków. To oddanie głosu jest też ważne, ponieważ autor publikacji wydaje również swoje opinie. Ta forma dodaje także atrakcyjności samemu tekstowi.
Jako osobie urodzonej w latach 90. lektura publikacji bardzo przypadła mi do gustu Pomogła mi uzupełnić i uporządkować wiedzę, a także zrozumieć pewne motywy, które pojawiają się w polskiej polityce i życiu społecznym także dzisiaj. Bohaterowie tamtych lat nadal uczestniczą w życiu politycznym jako aktywni czołowi nieraz gracze lub też jego komentatorzy. Dla mnie osobiście ciekawy był wątek z pojawieniem się osoby Andrzeja Leppera, i frustracji części polskich rolników w dobie przemian. (Ta niezgoda na kierunek zmian na polskiej wsi umożliwiła w późniejszych latach zaistnieć liderowi Samoobrony w polskim parlamencie.)
Jednak oprócz bardzo personalnych wątków, związanych z polityczną grą i walką o władzę, bardzo wartościowe było dla mnie prześledzenie właśnie samych procesów kształtowania się polskiego państwa, gdzie radykalne zmiany i przeorientowania mieszały się z kontynuacją oraz ostrożnością. Mnie najbardziej zainteresował zagadnienie kształtowania się polityki zagranicznej oraz wpływu na nią wydarzeń, które działy się wokół Polski (np. zjednoczenie Niemiec, upadek Związku Radzieckiego ).
Zabrakło mi w tej książce bliższego zarysowania sytuacji przed powstaniem rządu Mazowieckiego, a także krótkiego scharakteryzowania partii politycznych, które stanowiły zaplecze rządów. Ułatwiłoby to lepsze zrozumienie sytuacji politycznej w Polsce lat 90. osobom, które nie są zaznajomione, albo jej nie pamiętają. Rozumiem jednak, że mogłoby to sprawić, że publikacja rozrosła by się do niebotycznych rozmiarów.
Wydawnictwo: Znak Horyzont
Ocena recenzenta: 5/6
Roksana Kaczmar
