Vincent Desprez OSB, Początki monastycyzmu, tom 2
Książka ta obejmuje wykłady z historii starożytnego monastycyzmu wschodniego, wygłaszane od roku 1975. Tom 2 Początków monastycyzmu jest kontynuacją tomu poprzedniego i, tak jak tom poprzedni, jest bogaty w liczne wskazówki bibliograficzne oraz jest przepełniony źródłami.
Vincent Desprez urodził się w 1937 roku, studiował w Paryżu, Solesmes, w Sant Anselmo w Rzymie. W 1971 roku otrzymał święcenia kapłańskie. Wykłada historię monastycyzmu starożytnego w Opactwie Ligugé.
W tym tomie autor skupia się na omówieniu monastycyzmu od Syrii i Azji Mniejszej, przez Mezopotamię, aż do początków monastycyzmu na zachodzie, w Italii, Palestynie i Galii, też w Afrycie i Hiszpanii. Poszczególne rozdziały poświęcił także św. Bazylemu z Cezarei, Ewagriuszu z Pontu i mnichowi Marcinowi. Sporo miejsca zostało też poświęcone św. Augustynowo, ustawodawcy życia monastycznego. W tym tomie również każdy rozdział został zakończony wskazówkami bibliograficznymi.
Szerzej, niż w poprzednim tomie, autor skupia się na pracy i posłuszeństwu mnichów, ich aktywności, modlitwie, a także życiu we wspólnocie. Poświęca uwagę na monastycyzmie nieco bardziej od tej praktycznej strony. Porusza np. kwestie dotyczące przyjmowania kandydatów do wspólnoty, wytyczne dla przełożonych, a także wskazówki, jak powinno się korzystać ze środków medycznych. Sporo uwagi poświęca też samym mnichom – braciom, żyjącym razem we wspólnocie, ich braterskich relacjach. Ten wspólnotowy klimat pokory i wzajemnego poszanowania został utrzymany również wtedy, gdy wprowadzono dwa typu powołań w łonie wspólnoty (…). Jeśli ktoś chce być pierwszym, niech będzie ostatnim ze wszystkich i sługą wszystkich (Mk 9,35).
Różniącym się nieco od innych jest rozdział dotyczący mnichów i Eucharystii. Zostały w nim poruszone wszelkie szczegóły dotyczące m. in. komunii w czasie Mszy Świętej, odprawiania samej Mszy, sakramentów czy kwestii nieuczestniczenia w Mszy.
Pod względem przedstawienia i komentarzy źródeł, ten tom nie różni się od poprzedniego i jest to również atutem książki. Nie pozostawia nic bez komentarza, każda poruszona kwestia wydaje się być wyczerpująco omówiona, przynajmniej jak na ówczesny stan badań. Dodatkowo, po każdym rozdziale autor pozostawia czytelnikowi bogate wskazówki bibliograficzne. Na pierwszy rzut oka książka wydaje się być trudna i ciężka w odbiorze, ze względu na natłok informacji i źródeł. Przedstawione są one jednak w czytelny sposób, wypunktowanie i wyszczególnienie kolejnych wątków zdecydowanie ułatwia odbiór przekazu. Książkę poleciłabym tym, którzy są zainteresowani tematem. Ktoś, kogo nie interesuje nawet historia Kościoła, będzie tą książką znużony i zgorszony ilością źródeł i przypisów, które jednak dla zainteresowanego czytelnika są niewątpliwie pomocne i w mojej opinii są głównym atutem książki.
Ocena recenzenta: 5/6
Wydawnictwo Benedyktynów TYNIEC
Agnieszka Popiak