Woda wokół Landfjärden kryje w sobie tajemnice, które przez wieki czekały na odkrycie. Jeden z wraków, który od lat budził emocje wśród badaczy, wreszcie ujawnia swoją prawdziwą historię. Statek wikingów nie jest wikiński – to nie tylko przełomowe odkrycie archeologiczne, ale także klucz do zrozumienia zmieniającego się świata morskich technologii w Szwecji XV wieku. W miarę jak naukowcy odkrywają szczegóły tej historii, wkraczają na nowy etap badań nad przeszłością regionu.
Zobacz model 3D TUTAJ.
Wrak statku, który przez wiele lat był błędnie utożsamiany z wikingami, okazał się mieć zupełnie inną historię. Znaleziony u wybrzeży Szwecji, w okolicach Landfjärden na południe od Sztokholmu, nie jest reliktem po wikingach, jak początkowo sądzono, ale pochodzi z zupełnie innej epoki. Naukowcy odkryli, że wrak, który nosi nazwę Vrak 5, powstał w XV wieku, a jego historia jest znacznie młodsza i bardziej skomplikowana, niż początkowo przypuszczano.
Statek wikingów nie jest wikiński! Badania archeologiczne i technologiczne
Nowoczesne metody badawcze, w tym fotogrametria, pozwoliły na precyzyjne zrekonstruowanie wyglądu wraku i odkrycie jego prawdziwego wieku. Wodny teren wokół Landfjärden znany jest z obecności wielu wraków, ale badania archeologiczne wykazały, że Vrak 5 nie pochodzi z czasów wikingów, jak sugerowali wcześniejsi badacze. Chociaż w przeszłości woda wokół tego obszaru była kojarzona z wrakami statków z okresu 793–1066 n.e., nowe odkrycia wskazują, że znaleziska te są znacznie młodsze. W rzeczywistości wraki w tej okolicy datowane są na XVI i XVII wiek, a najstarszy z nich pochodzi z czasów przed 1480 rokiem.
Zespół archeologów i badaczy z Vrak – Muzeum Wraków w Sztokholmie przeprowadził dogłębne analizy, które potwierdziły, że wrak, który początkowo mylnie utożsamiano z wikingami, jest tak naprawdę znacznie młodszy. Badania drewna, z którego został zbudowany, wykazały, że pochodzi ono z regionu Kalmar oraz Blekinge w południowej Szwecji. Dzięki tym analizom możliwe było określenie nie tylko wieku statku, ale również jego pochodzenia.
Zmiana technologii budowy statków
Przełomowe odkrycie dotyczy również samej technologii budowy statku. Wrak Vrak 5 został zbudowany w innowacyjnym stylu karawelowym, który był popularny w rejonie Morza Śródziemnego. Konstrukcja tego typu statku różniła się od tradycyjnych statków nordyckich, takich jak drakkary, które były budowane w stylu klinkierowym. Konstrukcja klinkierowa polegała na nakładaniu na siebie desek, co nadawało statkom elastyczność i lekkość, ale czyniło je mniej odpornymi na siły zewnętrzne, na przykład podczas starć na morzu.
Nowa metoda budowy polegała na tworzeniu gładkiego kadłuba, co sprawiało, że statki stały się bardziej wytrzymałe, zdolne do przewozu ciężkiego sprzętu wojskowego, w tym armat. Ta technika była szczególnie przydatna w XVI wieku, gdy statki zaczęły pełnić rolę transportową dla broni, co wymagało znacznie większej trwałości jednostek pływających. Przejście z konstrukcji klinkierowych na karawelowe było jednym z kluczowych momentów w historii budownictwa okrętowego.
Odkrycie wraku Vrak 5 jest niezwykle ważne, ponieważ stanowi pomost między średniowiecznymi metodami budowy statków a nowoczesnymi technologiami, które miały duży wpływ na późniejszy rozwój marynarki wojennej. Wrak ten pozwala na lepsze zrozumienie ewolucji statków, które zaczęły spełniać inne funkcje niż te wykorzystywane w czasach wikingów. W szczególności, ukazuje rozwój technologii, który umożliwił prowadzenie wojen morskich na zupełnie innym poziomie oraz wzrost znaczenia handlu na morzach.
Zespół naukowców z Vrak – Muzeum Wraków planuje kontynuować badania nad wrakiem, aplikując o zewnętrzne dofinansowanie na dalsze prace wykopaliskowe. Przeprowadzenie szczegółowych badań nad pozostałościami statków z okolic Landfjärden pomoże nie tylko w odkrywaniu nowych elementów historii budownictwa okrętowego, ale także w zrozumieniu szeroko pojętej historii morskiej Szwecji oraz całej Skandynawii.
Badania nad Vrak 5 stanowią nie tylko fascynującą podróż w przeszłość, ale także ukazują, jak zmieniały się technologie w budownictwie okrętowym. Wrak ten staje się ważnym elementem w badaniach nad rozwojem technik budowlanych, które miały wpływ na sposób prowadzenia wojen morskich i handel międzynarodowy w późniejszych wiekach. Odkrycia te są cennym źródłem informacji, które przyczynią się do pogłębienia naszej wiedzy o historii morskiej.
Źródła: vreck.sa, Live Science
Fot. Jim Hansson
