Australijscy archeologowie z Uniwersytetu Flinders w Australii zbadali tajemnicze cmentarzysko Kalvestene. Porównywali je z XVII-wiecznymi ilustracjami Ole Worma oraz badania duńskich archeologów.
Archeolodzy badający pochodzenie i strukturę cmentarzyska Kalvestene, znanego miejsca w skandynawskim folklorze, przeprowadzili nowe szczegółowe badania lokalizacji statków z epoki Wikingów w Hjarnø w Danii.
Archeolodzy z Uniwersytetu Flinders przeprowadzili szczegółowe badania w celu ustalenia, czy XVII-wieczna ilustracja, wykonana przez Ole Worma, była dokładna. Była ona podstawą pierwszych badań zorganizowanych przez Muzeum Narodowe Danii. Podczas nich, prawie sto lat temu, odkryto i odnowiono 10 grobowców na niewielkiej wyspie u wschodniego wybrzeża.
Cmentarzysko składa się z pomników, które według legendy upamiętniają króla imieniem Hiarni. Hiarni został ukoronowany po napisaniu pięknego wiersza o śmierci starego króla, który poległ w bitwie na wyspie.
Badania, opublikowane w „The Journal of Island and Coastal Archeology” wskazują one na to, że słynne cmentarzysko Kalvestene posiada odrębną specyfikę w porównaniu z innymi duńskimi stanowiskami archeologicznymi z tego samego okresu. Artykuł zatytułowano „The Kalvestene: a re-evaluation of the ship settings on the Danish Island of Hjarnø”, którego współautorami jest grupa archeologów z Uniwersytetu Flinders w Australii, w tym dr Erin Sebo, Chelsea Wiseman, dr John McCarthy, dr Katarina Jerbić i profesor nadzwyczajny Jonathan Benjamin z geofizykiem Paulem Baggaleyem z Wessex Archaeology. Ich artykuł zawiera interesujące ustalenia. Według nich cmentarzyska zawierają z reguły dodatkowo kamienne, okrągłe, owalne lub trójkątne oprawy ustawione w kształcie statku. Zamiast tego istnieją silne podobieństwa z cmentarzyskami w południowej Szwecji. Rodzi to pytania o powiązania między tymi dwoma regionami.
1650 rysunków Ole Worma przedstawia ponad 20 ustawień statku w lokalizacji cmentarzyska. Natomiast dotychczasowe dane zebrane przez naukowców sugerują, że prawdopodobnie nigdy nie było tylu ustawień statku. Możliwym jednak jest, że badacze zidentyfikowali dwa nowe ustawienia statku. „Nasze badanie zidentyfikowało dwa nowe pagórkowate obszary, które w rzeczywistości mogą być ustawieniami statku, które są zgodne z rysunkami Worma z 1650 roku. Jeden wydaje się być typowym ustawieniem statku, a drugi jest bardzo niejednoznaczny, ale nie można go ocenić bliżej bez dokładniejszych terenowych badań archeologicznych” – mówi dr Erin Sebo z Uniwersytetu Flindersa. „Wydaje się zaskakujące, że tak małe cmentarzysko było aż tak sławne. Jednak już samo istnienie tego miejsca było dobrze znane w średniowiecznej Skandynawii. Wyspa była sławna prawdopodobnie dlatego, że statki musiały przepłynąć obok, aby dotrzeć do centrum handlowego w Horsens. Ponadto skarby odnalezione przez dr Madsa Ravna i jego zespół z Muzeum Vejle w 2017 roku sugerują, że wyspę odwiedzali zagraniczni kupcy” – kontynuuje dr Erin Sebo.
Ustawienia statku są dziś interpretowane jako religijny symbol związku Wikingów z mitologią nordycką, a zwłaszcza bogiem Njord. Jego symbol, statek lub Skidbladnir, symbolizowało kontrolowanie wiatru i pogody. Zatem Wikingowie oddali mu hołd w podziękowaniu lub prosząc o dobre warunki żeglarskie.
Naukowcy przeanalizowali również średniowieczne zapisy, dane fotogrametryczne lotnicze i dane LiDAR zebrane przez Muzeum Moesgaard. Chcieli określić, dlaczego Hjarnø jest wyjątkowe, a przy tym postarać się udowodnić trudną do zrozumienia specyficykę warunków małej społeczności wyspiarskiej.
„W 2018 roku przeprowadzono badania archeologiczne w celu zarejestrowania cech ustawień statków i ich pozycji w krajobrazie przybrzeżnym w Hjarnø” – mówi profesor nadzwyczajny Jonathan Benjamin, koordynator programu archeologii morskiej w Kolegium Nauk Humanistycznych, Sztuki i Nauk Społecznych Uniwersytetu Flindersa. Następnie kontynuuje: „Każdy kamień został zmierzony i narysowany wraz z danymi, które uzyskaliśmy za pomocą fotografii na małej wysokości. Dzięki temu dokonaliśmy komparystyki krajobrazu z pomiarami sonarowymi w wodach w pobliżu miejsca Wikingów. Zrobiliśmy to w celu sprawdzenia materiału o znaczeniu kulturowym, ale podczas badania nie znaleziono żadnych oznak wskazujących na ich obecność. Chociaż to badanie nie jest w stanie zapewnić ostatecznego zrozumienia pochodzenia Kalvestene, pokazuje wartość połączenia krytyki i analizy źródeł z danymi archeologicznymi, aby przyczynić się do lepszego zrozumienia miejsca”.
Źródło: news.flinders.edu.au
Maciej Polak