W wieku 78 lat zmarł Włodzimierz Jan Zakrzewski, polski grafik, rysownik i malarz
Był artystą, który całe życie poświęcił poszukiwaniu nowych form wyrazu i eksperymentom z kolorem oraz przestrzenią. Jego twórczość, balansująca między abstrakcją a rzeczywistością, na trwałe wpisała się w historię polskiej sztuki współczesnej. Włodzimierz Jan Zakrzewski – malarz, grafik i autor filmów o sztuce – pozostawił po sobie nie tylko bogaty dorobek artystyczny, ale także głęboką refleksję nad przemijaniem, emocjami i granicami ludzkiej wyobraźni.
Zmarł Włodzimierz Jan Zakrzewski – wybitny malarz, rysownik, grafik oraz autor filmów poświęconych sztuce i architekturze. Ten uznany twórca, którego dorobek na zawsze wpisał się w historię polskiej i światowej sztuki współczesnej, odszedł w wieku 78 lat. Smutną wiadomość o jego śmierci przekazała rodzina, pozostawiając po sobie wspomnienie artysty, którego życie było nieustającym dialogiem z formą, kolorem i emocją.
Włodzimierz Jan Zakrzewski – korzenie artystyczne i edukacja
Włodzimierz Jan Zakrzewski urodził się 22 listopada 1946 roku w Łodzi, w rodzinie o silnych tradycjach artystycznych. Sztuka była obecna w jego życiu od najmłodszych lat – ojciec, Włodzimierz Zakrzewski, ceniony malarz i wybitny twórca plakatów, oraz matka, Elżbieta Owsepian-Zakrzewska, również zajmująca się malarstwem, kształtowali jego wrażliwość artystyczną już od dzieciństwa.
W latach 1964–1970 studiował na Wydziale Malarstwa i Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Tam, pod okiem wybitnych pedagogów, takich jak Roman Owidzki (kompozycja brył), Juliusz Studnicki (malarstwo), Halina Chrostowska (grafika) i Daniel Szczechura (fotografia), rozwijał swoje umiejętności i artystyczną wrażliwość. Przełomowym momentem w jego karierze było uzyskanie dyplomu w 1970 roku w pracowni Krystyny Łady-Studnickiej – wydarzenie to stanowiło ważny krok w jego rozwoju jako samodzielnego twórcy.
Wczesna twórczość – poszukiwanie formy i koloru
Na początku lat 70. Zakrzewski skupił się głównie na malarstwie, koncentrując się na martwych naturach i pejzażach abstrakcyjnych. W jego pracach z tego okresu widoczne były próby uproszczenia form i odrealnienia kolorytu, co zdradzało inspiracje twórczością takich artystów jak Piotr Potworowski – mistrz abstrakcyjnych pejzaży – oraz klasyków martwej natury, takich jak Giorgio Morandi i Amédée Ozenfant.
Jego obrazy bawiły się perspektywą i relacjami przestrzennymi, tworząc kompozycje zrodzone z wyobraźni, a nie rzeczywistej obserwacji. To właśnie w tym okresie Monika Małkowska trafnie opisała jego twórczość, pisząc w 1981 roku:
Głównym tematem malarstwa Zakrzewskiego jest samo malarstwo pojmowane jako autorealizacja. Analiza formalno-ideowa wybranego zakresu form staje się metodą poznawania samego siebie, własnej psychiki i zasięgu możliwości sterowania sobą w zdeterminowanych sytuacjach. Obrazy Zakrzewskiego przekazują jego stany emocjonalne, są rozliczaniem się z samym sobą.
Między abstrakcją a rzeczywistością – dojrzałość artystyczna
Już podczas studiów Zakrzewski balansował pomiędzy geometrią abstrakcji a wpływami pop-artu i hiperrealizmu. Ważnym punktem odniesienia był również dorobek jego ojca, który poza epizodem związanym z realizmem socjalistycznym skupił się głównie na pejzażach.
Wczesne lata 70. przyniosły dzieła, które zyskały miano ikonicznych dla tego okresu. W obrazie „Kompozycja z czerwonymi kręgami” (1970–1971) artysta eksperymentował z przestrzenią, łącząc zielone prostokątne formy z wyrazistymi, czerwonymi okręgami. Choć jego odważne zestawienia barw i kompozycji często spotykały się z krytyką ze strony wykładowców ASP, sam twórca nazywał te prace „Obrazami z błędem”, traktując je jako świadome eksperymenty i formę artystycznego buntu.
Twórczość dojrzała – eksperymenty i innowacje
W drugiej połowie lat 70. Zakrzewski ukształtował swój własny, niepowtarzalny styl. Jego prace zaczęły być rozpoznawalne dzięki dynamicznym układom płaskich form, geometrycznym wzorom i śmiałym eksperymentom z przestrzenią. Szczególnie fascynowało go przedstawianie przemian zachodzących w czasie – cykl martwych natur z 1974 roku oraz abstrakcyjne kompozycje z 1975 roku ukazywały zmienność form, nastrojów i kolorów, a także refleksję nad przemijaniem.
W latach 1976–1978 jego twórczość wzbogaciła się o litery, znaki i figury geometryczne. Obraz „Abecadło” (1978) stał się manifestem nowego podejścia – katalogiem stosowanych przez artystę piktogramów, które ukazywały interakcję między różnymi systemami znaków na jednej płaszczyźnie, tworząc unikalny język wizualny.
Emigracja do USA i nowe inspiracje
Rok 1981 przyniósł przełom w życiu artysty – Zakrzewski wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, osiedlając się w stanie Nowy Jork. To właśnie tam, w sercu amerykańskiej sceny artystycznej, kontynuował swoje badania nad abstrakcją i rozwijał wątki, które pojawiły się w jego wcześniejszej twórczości.
W latach 80. jego obrazy stały się bardziej przejrzyste pod względem linii i koloru. Amerykańscy krytycy zaczęli dostrzegać w jego pracach nawiązania do tradycji konstruktywizmu. Często tworzył serie modularnych obrazów, badając zmiany zachodzące w czasie – zarówno w warstwie formalnej, jak i emocjonalnej. Przykłady takich cykli to „Obraz z dnia 20 października 1989” i „Obraz z dnia 25 maja 1990”, w których segmenty układały się w sekwencje ukazujące płynność i przemijanie.
Powrót do Polski i późniejsza twórczość
Po 1990 roku Zakrzewski zaczął dzielić swój czas między Nowy Jork a Warszawę, by ostatecznie w 2001 roku osiedlić się na stałe w Polsce. W swojej późniejszej twórczości łączył geometryczne struktury z ekspresyjnymi śladami kredki, tuszu i farby. Jego obrazy nabrały głębi emocjonalnej, a także dynamiki, której wcześniej brakowało.
Dzieła Zakrzewskiego znalazły swoje miejsce w prestiżowych kolekcjach na całym świecie, takich jak:
- Muzeum Narodowe w Warszawie
- Muzeum Sztuki w Łodzi
- Stedelijk Museum w Amsterdamie
- Brooklyn Museum w Nowym Jorku
- De Pont Foundation w Tilburgu
Artysta prezentował swoje prace na licznych wystawach w renomowanych galeriach, m.in.:
- Marian Goodman Gallery w Nowym Jorku
- Galerie Artek w Helsinkach
- Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie
Włodzimierz Jan Zakrzewski – ostatnia droga i dziedzictwo
Ostatnie pożegnanie Włodzimierza Jana Zakrzewskiego odbędzie się 11 marca o godzinie 14:00 na Cmentarzu Prawosławnym przy Parafii św. Jana Klimaka na warszawskiej Woli.
Jego twórczość na zawsze pozostanie świadectwem nieustającego dialogu między artystą a formą, emocją i czasem. Zakrzewski wywarł niezatarte piętno na współczesnej sztuce, zarówno w Polsce, jak i na arenie międzynarodowej, pozostawiając po sobie dorobek, który inspirować będzie kolejne pokolenia twórców.
Źródła: PAP, culture.pl
