Wizygoci na Półwyspie Iberyjskim – dzieje polityczne Hiszpanii wizygockiej

W V wieku n.e. Hiszpania, znajdująca się pod panowaniem władców rzymskich, padła ofiarą inwazji różnych plemion barbarzyńskich. Wizygoci – jeden z ludów germańskich – początkowo wkroczyli na Półwysep w charakterze sprzymierzeńców Rzymu. Po rozprawieniu się z najeźdźcami wykorzystali jednak kryzys Cesarstwa Zachodniorzymskiego i osiedlili się na terytorium Hiszpanii. Założyli tam własne Królestwo Toledańskie, które utrzymało się aż do początków VIII wieku. Wtedy to bowiem Półwysep Iberyjski najechali i zajęli Arabowie.

Zmierzch panowania Rzymu

Pod koniec III wieku n.e. Cesarstwo Zachodniorzymskie przeżywało kryzys, co było spowodowane czynnikami o charakterze politycznym i militarnym, a także socjalnym i ekonomicznym. Głównym problemem był ciągły napór plemion germańskich. Do spadku zaludnienia w Cesarstwie dołączyła narastająca ruralizacja Półwyspu oraz bunty społeczne. Zniknęła gdzieś tak wielka kiedyś potęga imperium i nieuchronnie zbliżał się upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego.

Na początku V wieku granica Cesarstwa została przekroczona przez ludy barbarzyńskie. Alanowie, Swewowie i wandalskie plemiona Hasdingów i Silingów osiedliły się na terenie Hiszpanii. Znacznie ucierpiała na tym miejscowa populacja. Nie jest jednak pewne, czy obecność ludów germańskich na Półwyspie była wynikiem ich wrogiego najazdu. Możliwe jest bowiem, że rzymski wódz Geroncjusz zawarł z nimi pakt w tej sprawie i niejako zaprosił je do Hiszpanii.

W końcu plemiona barbarzyńskie doszły do porozumienia co do zajmowanych przez nie obszarów Półwyspu. Jednak niedługo potem Wizygoci – inny lud germański – wstąpili do Hiszpanii jako sojusznicy Rzymu. W 416 r. zawarty został bowiem pakt między wizygockim królem Walią a rzymskim cesarzem Honoriuszem. Na jego mocy Wizygoci obiecywali rozgromić osiadłe na Półwyspie ludy barbarzyńskie i w ten sposób pomóc Rzymowi.

Wizygotom udało się rozprawić z Alanami i Silingami, lecz już w 418 r. na mocy nowego układu z Rzymem zostali wezwani z powrotem do Galii. Po jakimś czasie jednak powrócili na Półwysep i pokonali Swewów w bitwie koło Astorgi pod dowództwem Teodoryka II, działającego najprawdopodobniej na prośbę władz rzymskich. Mimo tego w 476 r. zdetronizowano cesarza Romulusa Augustulusa, a Cesarstwo Zachodniorzymskie przestało istnieć. Jak widać, inwazje germańskie i chaos panujący w Cesarstwie Zachodniorzymskim przyczyniły się do jego ostatecznego upadku.

Początki Hiszpanii wizygockiej – „protektorat ostrogocki”

Wizygoci zaczęli coraz liczniej osiedlać się w Hiszpanii. Nad zdobytymi przez siebie terenami sprawowali oni rządy wespół z rzymskimi możnymi. Chociaż nie obyło się bez buntów wobec nowej władzy, to wszystkie rewolty kończyły się bez powodzenia. Rozpoczęło się panowanie Euryka i jego syna Alaryka II.

Mimo sojuszu zawartego przez Wizygotów z Ostrogotami i Burgundami Wizygoci zostali pokonani przez władcę Franków Chlodwiga w bitwie pod Vouillé w 507 r. Na dodatek Burgundczycy, korzystając z okazji, podstępnie zaatakowali Wizygotów, co mogło doprowadzić nawet do ich zupełnego upadku. Uchronił ich jednak przed tym Teodoryk Wielki – król Ostrogotów – wysyłając do Galii armię, która rozgromiła Franków i Burgundów.

Ten sukces Ostrogotów nie powstrzymał jednak upadku wizygockiego królestwa Tuluzy, który rozpoczął się już od momentu porażki Wizygotów w 507 r. Wizygoci zaczęli bowiem migrować z Galii do Hiszpanii, przenosząc w ten sposób „środek ciężkości” swojego królestwa na Półwysep Iberyjski.

Ostrogocka pomoc w zwalczeniu wrogich wojsk frankijskich miała wszelako swoją cenę. Teodoryk Wielki podporządkował sobie bowiem wizygockie dominia w Hiszpanii i Septymanii. Jego następca, Amalaryk, został pokonany przez Franków i zamordowany. Następnie armia frankijska przeszła Pireneje i wkroczyła na teren Hiszpanii. Jednak ofensywie Franków konsekwentnie oparł się następca Amalaryka – ostrogocki wódz Teudis.

Następnie – w połowie VI wieku – wrogie frakcje wizygockich możnych zainicjowały zażarty spór o tron, w wyniku czego Teudis został zamordowany, podobnie jak jego następca – Theodisclus. W ten sposób zakończył się okres „protektoratu ostrogockiego”.