I. Kienzler, Życie w PRL. I strasznie i śmiesznie
Historia minionego systemu ma różne oblicza. Najnowsza publikacja Iwony Kienzler, o bardzo interesującym tytule: Życie w PRL. I strasznie i śmiesznie, doskonale oddaje szerokie spectrum zagadnień dotyczących historii PRL. Koncepcja ukazania minionej rzeczywistości, w odniesieniu do jej zalet i wad, jest świetnym pomysłem. Autorka oddała bowiem do dyspozycji czytelników rozprawę, która w bardzo interesujący sposób podejmuje wciąż żywą i bardzo plastyczną kwestię percepcji rzeczywistości Polski Ludowej. Często problematyka historii PRL-u ukazywana jest w różnych odcieniach szarości. Sceptycy mogliby pokusić się o postawienie pytania: czy w rzeczywistości PRL był naprawdę taki straszny? Iwona Kienzler w swojej najnowszej publikacji podjęła się próby odpowiedzi na to pytanie.
Iwona Kienzler jest autorką licznych publikacji dotyczących historii i roli kobiet w procesie dziejowym. Jej najnowsza publikacja ma charakter popularnonaukowy i podobnie jak jej poprzednie prace niewątpliwie jest kierowana do szerokiego grona odbiorców. Nie jest to praca stricte naukowa. Skromny aparat krytyczny służy jedynie do wsparcia narracji dlatego profesjonalny historyk nie odnajdzie w tej książce nic nowego. Nie znaczy to jednak, że książka nie jest warta uwagi. Ciekawe, niejako dwuwymiarowe, spojrzenie na PRL jest koncepcją, która w odbiorze jest prosta, szybka i przyjemna. Książka porusza wiele ciekawych wątków i stanowi wspaniały przyczynek do dyskusji na temat minionego systemu.
Czar PRL-u został ujęty wręcz w ujmujący sposób, który tak samo dotrze do osób pamiętających tamte lata jak i do tych, którym nie było dane zobaczyć na własne oczy rzeczywistości minionego systemu. Autorka w bardzo zręczny sposób spięła wielowątkową problematykę funkcjonowania w rzeczywistości PRL-u grupując swoje rozważania w oparciu o kluczowe zagadnienia takie jak praca, gospodarka, kultura, oświata czy rozrywka. W efekcie czytelnik ma możliwość podjęcia wielu ciekawych refleksji nad przeszłością oraz znalezienia licznych analogii w odniesieniu do współczesności. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że wiele elementów współczesności wywodzi się z poprzedniego systemu. Zatem dzięki tej książce mając możliwość zrozumieć przeszłość, możemy zrozumieć teraźniejszość.
Wielką zaletą w koncepcji tej pracy jest również ukazanie gorzkich uroków życia w Polsce Ludowej. Fatalna sytuacja zaopatrzeniowa, bezwzględność służb bezpieczeństwa oraz upolitycznienie życia publicznego, w narracji stanowią doskonałe uzupełnienie obrazu przeszłości. Pamiętajmy, że obraz ten niekiedy bywał i bywa idealizowany z różnych względów. Ta książka, z uwagi na jej konstrukcję, wydaje się głosem rozsądku pomiędzy dwoma spojrzeniami na PRL. Ciemna strona przeszłości, w narracji Iwony Kienzler doskonale koresponduje obrazem rzeczywistości kreowanym przez ówczesną propagandę. Stereotypy takie jak nieistnienie bezrobocia w PRL są zatem konsekwentnie weryfikowane.
Książka ukazała się nakładem wydawnictwa Bellona, w miękkiej oprawie. Czcionka jest bardzo przyjemna dla oka, dzięki czemu ponad trzysta stron narracji nie znuży nawet początkujących czytelników. Na końcu książki, autorka zamieściła słowniczek odnoszący się do poruszanej tematyki. Jest on szczególnie przydatny dla osób, dla których PRL jest przeszłością nieznaną. Czytając nie znalazłem literówek, jednak moją uwagę zwróciły nieliczne błędy merytoryczne. Są one jednak na tyle drobne, że można je uznać za niewielkie niedopatrzenia, nie mające wpływu na narrację. W odniesieniu do całości, w mojej ocenie, autorka powinna niektóre wątki opatrzyć szerszym komentarzem. Osoba pamiętająca PRL bez trudu podejmie własną próbę refleksji nad, sygnalizowanymi w tekście, aspektami minionej rzeczywistości. Natomiast jeśli czyjaś świadoma pamięć nie sięga na tyle daleko, to komentarz do niektórych zagadnień może się wydawać nieco skąpy. Wszak praca obejmuje w sumie 45 lat istnienia Polski Ludowej.
PRL podany na słodko i na gorzko jednocześnie jest niewątpliwie daniem ciekawym. Książka Iwony Kienzler cechuje się interesującym spojrzeniem na historię minionego systemu. Z pewnością jest to książka warta polecenia. W szczególności polecałbym ją osobom chcącym sprowokować w domu dyskusję na temat minionej rzeczywistości, ponieważ książka, z uwagi na szerokie spectrum poruszanych kwestii, stanowi wspaniały przyczynek ku temu. W mojej ocenie, Życie w PRL. I strasznie i śmiesznie, to książka wartościowa i ciekawa, właściwie godna polecenia każdemu kto mniej lub bardziej interesuje się historią.
Ocena recenzenta: 5/6
Maciej Kościuszko
