Gdy świat katolicki potrzebował mostu między Ameryką a Watykanem, między tradycją a współczesnością — on właśnie nim się stał. Wśród głosów konklawe, które miały wyłonić nowego następcę Piotra, Robert Prevost zyskał największe zaufanie. Jako 267. papież, przyjął imię Leon XIV, nawiązując do dziedzictwa duchowych reformatorów, ale i politycznych realistów w historii papiestwa. Jego droga, rozpięta między Chicago, Peru i Rzymem, to opowieść o duszpasterskiej wierności, kontrowersjach, konsekwencji i pragnieniu uzdrowienia Kościoła.
14 września 1955 roku w Chicago przyszedł na świat Robert Francis Prevost, który po siedmiu dekadach życia został 267. papieżem Kościoła katolickiego, przyjmując imię Leon XIV. Jego wybór na papieża 8 maja 2025 roku, w 80. rocznicę zakończenia II wojny światowej, był zwieńczeniem długiej i intensywnej drogi duchowej, naukowej i administracyjnej. Zanim został zwierzchnikiem Kościoła i suwerenem Państwa Watykańskiego, przeszedł przez niemal wszystkie szczeble kościelnej hierarchii – od duszpasterza na misjach, przez biskupa i kardynała, po prefekta jednej z najważniejszych instytucji watykańskich.
Pochodzący ze Stanów Zjednoczonych duchowny związany był z Zakonem Świętego Augustyna, któremu oddał wiele lat swojego życia. Oprócz pracy duszpasterskiej w Peru i nauczania prawa kanonicznego, Robert Prevost pełnił też funkcję przeora generalnego zakonu i biskupa Chiclayo. W 2015 roku przyjął obywatelstwo peruwiańskie, co do dziś ma symboliczne znaczenie dla jego związków z Ameryką Łacińską.
Robert Prevost – edukacja, święcenia i pierwsze powołania
Robert Prevost ukończył szkołę średnią w seminarium duchownym zakonu augustianów w 1973 roku, a następnie studiował matematykę na Uniwersytecie Villanova, uzyskując tytuł licencjata w 1977. We wrześniu tego samego roku wstąpił do augustianów, gdzie rok później złożył pierwsze śluby zakonne. W sierpniu 1981 roku złożył śluby wieczyste.
Swoją formację teologiczną kontynuował w Katolickim Związku Teologicznym w Chicago, gdzie uzyskał tytuł magistra teologii. Święcenia kapłańskie przyjął w Rzymie, 19 czerwca 1982 roku z rąk arcybiskupa Jeana Jadota. W ciągu kolejnych pięciu lat ukończył studia doktoranckie z prawa kanonicznego na Papieskim Uniwersytecie św. Tomasza z Akwinu (Angelicum), gdzie w 1987 roku uzyskał tytuł doktora.
Początek pracy misyjnej w Peru i rozwój posługi
W latach 1985–1986 Robert Prevost rozpoczął pracę w Peru jako kanclerz Prowincji Chulucanas, a następnie wrócił do Chicago, gdzie zajmował się powołaniami i misjami. Już w 1988 roku ponownie wyjechał do Peru, tym razem na dłużej – przez dziesięć lat pełnił tam funkcję rektora seminarium augustianów w Trujillo. Prowadził zajęcia z prawa kanonicznego, był prefektem studiów, sędzią sądu kościelnego i duszpasterzem na peryferiach miasta. Jego zaangażowanie w lokalną społeczność przyniosło mu ogromne uznanie i szacunek.
W 1998 roku został wybrany prowincjałem augustianów w Chicago i objął to stanowisko w marcu 1999 roku.
Robert Prevost i kontrowersje z czasów kierowania zakonem
Jednym z trudniejszych momentów w karierze Roberta Prevosta było zezwolenie w 2000 roku na zamieszkanie ojca Jamesa Raya w klasztorze St. John Stone w Chicago. Ray był suspendowany od 1991 roku z powodu udokumentowanych oskarżeń o molestowanie nieletnich. Chociaż klasztor znajdował się blisko szkoły podstawowej, administracja placówki nie została o tym poinformowana. Zakon augustianów bronił się, że Ray pozostawał pod nadzorem. W 2002 roku został jednak przeniesiony, po tym jak Konferencja Episkopatu Stanów Zjednoczonych wprowadziła surowsze normy wobec duchownych podejrzanych o nadużycia seksualne.
W 2001 roku kapituła zakonu wybrała Roberta Prevosta na sześć lat na stanowisko przeora generalnego Zakonu Świętego Augustyna. Funkcję tę sprawował przez dwie kadencje, do 2013 roku. Po powrocie do Stanów Zjednoczonych pełnił funkcję dyrektora ds. formacji w klasztorze w Chicago, a także radcy i wikariusza prowincjalnego.
Robert Prevost jako biskup Chiclayo
3 listopada 2014 roku papież Franciszek mianował go administratorem apostolskim diecezji Chiclayo i biskupem tytularnym Sufar. Sakrę biskupią przyjął 12 grudnia tego samego roku w tamtejszej katedrze. Kilka miesięcy później, 26 września 2015 roku, został mianowany pełnoprawnym biskupem diecezji.
Jako członek Konferencji Episkopatu Peru, Robert Prevost zasiadał w radzie stałej i kierował Komisją Edukacji i Kultury, współpracując także z organizacją Caritas Peru. Przez lata był ważną postacią Kościoła katolickiego w Ameryce Łacińskiej, co znalazło potwierdzenie w jego naturalizacji jako obywatel Peru.
Robert Prevost jako prefekt Dykasterii ds. Biskupów
30 stycznia 2023 roku papież Franciszek powierzył Robertowi Prevostowi jedno z najważniejszych stanowisk w Kurii Rzymskiej – funkcję prefekta Dykasterii ds. Biskupów. To prestiżowe i odpowiedzialne zadanie polega na ocenie i rekomendowaniu kandydatów na biskupów na całym świecie, a tym samym wpływa na przyszłość hierarchii Kościoła katolickiego. Decyzja ta znacznie zwiększyła jego widoczność i znaczenie w strukturach kościelnych.
Dodatkowo Prevost został mianowany arcybiskupem-emerytem diecezji Chiclayo, zachowując tytuł, który świadczył o jego wcześniejszej posłudze. W lipcu 2023 roku Franciszek ogłosił, że zostanie wyniesiony do godności kardynalskiej podczas konsystorza zaplanowanego na 30 września. Tam też Robert Prevost został kardynałem-diakonem rzymskiego kościoła Santa Monica degli Agostiniani.
Droga do godności kardynała biskupa
Kolejny awans nadszedł 6 lutego 2025 roku, kiedy papież Franciszek przyznał mu tytuł kardynała biskupa oraz przypisał do diecezji podmiejskiej Albano – jednej z siedmiu suburbikarnych diecezji Rzymu, tradycyjnie przynależnych najwyższym rangą kardynałom.
Tego rodzaju tytularna promocja była jednoznacznym sygnałem, że Robert Prevost znajdował się w ścisłym gronie hierarchów typowanych do najwyższego urzędu w Kościele katolickim. Jego nazwisko pojawiało się coraz częściej w gronie tzw. papabili, czyli potencjalnych kandydatów na papieża.
Robert Prevost – przygotowania do wyboru Leona XIV
W momencie śmierci papieża Franciszka w 2025 roku, oczy całego katolickiego świata zwróciły się na Roberta Prevosta. Dzięki jego doświadczeniu, pozycji w Watykanie oraz działalności międzynarodowej, postrzegano go jako kandydata, który mógł połączyć różne nurty i regiony Kościoła – od Ameryki Łacińskiej po Europę i Afrykę.
Podczas konklawe zwołanego w 2025 roku, Prevost otrzymał większość głosów kolegium kardynalskiego i został wybrany na 267. papieża w historii Kościoła katolickiego. Przyjął imię Leon XIV, co symbolicznie nawiązywało do tradycji silnego i intelektualnego papieskiego przewodnictwa, a także odwoływało się do postaci Leona XIII, papieża znanego z otwarcia na nowoczesność.
Leon XIV: Robert Prevost jako głowa Kościoła
Robert Prevost objął Stolicę Piotrową jako Leon XIV, zyskując zarówno duchowe, jak i polityczne przywództwo nad katolikami na całym świecie. Jego wybór był odczytywany jako kontynuacja umiarkowanej, ale stanowczej linii papieża Franciszka, z jednoczesnym większym akcentem na zarządzanie, prawo kanoniczne i misję edukacyjną.
Leon XIV stanął przed ogromnymi wyzwaniami:
- postępującą sekularyzacją w świecie zachodnim,
- napięciami na linii Kościół – nowoczesne społeczeństwa,
- potrzebą większej reprezentacji kobiet i świeckich w strukturach kościelnych,
- oraz pilną koniecznością odpowiedzi na kryzysy ekologiczne i migracyjne.
Robert Prevost i kontrowersje – reakcje opinii publicznej
Choć wybór Roberta Prevosta na papieża został przyjęty z entuzjazmem w wielu częściach świata, nie obyło się bez kontrowersji. Grupy wsparcia ofiar nadużyć duchownych, takie jak Survivors Network of those Abused by Priests (SNAP), skrytykowały jego przeszłość, szczególnie decyzje podejmowane w okresie, gdy kierował zakonem augustianów i diecezją Chiclayo.
Zarzucano mu brak działań w sprawie ojca Richarda McGratha, rektora Providence Catholic High School, który mimo wieloletnich oskarżeń o nadużycia seksualne nadal pełnił swoje obowiązki. Również w przypadku ojca Jamesa Raya, Prevost nie powiadomił lokalnych władz edukacyjnych o obecności księdza w pobliżu szkoły.
Mimo to, jako Leon XIV, nowy papież wyraził wolę dalszej walki z nadużyciami i zadeklarował wzmocnienie działań prewencyjnych oraz transparentności w Kościele katolickim.
Wybór Roberta Prevosta na papieża, jako Leona XIV, jest momentem przełomowym w dziejach Kościoła. Jest pierwszym papieżem pochodzącym z Chicago, który zarazem łączy tożsamość amerykańską z głębokim zakorzenieniem w kulturze Ameryki Łacińskiej
Papieże Leonowie – dziedzictwo imienia Leon XIV
Imię Leon w historii papiestwa nosiło dotąd trzynastu papieży. Jest to jedno z najbardziej rozpoznawalnych i historycznie znaczących imion papieskich, które łączy w sobie tradycję teologiczną, intelektualną i duszpasterską. Wybór tego imienia przez Roberta Prevosta jako Leona XIV nie był przypadkowy – stanowi on wyraźny sygnał kontynuacji pewnych idei i postaw, które wyróżniały jego poprzedników.
Najważniejsi papieże o imieniu Leon:
- Leon I Wielki (440–461) – uznawany za jednego z Doktorów Kościoła. Zasłynął jako papież, który ugruntował prymat biskupa Rzymu nad innymi patriarchami. To on powstrzymał Attyla pod murami Rzymu. Jego List do Flawiana stał się fundamentem nauki chrystologicznej Soboru Chalcedońskiego (“Chrystus jest jeden, w dwóch naturach – Boskiej i ludzkiej”).
- Leon III (795–816) – koronował Karola Wielkiego na cesarza rzymskiego, co zapoczątkowało Święte Cesarstwo Rzymskie. Jego pontyfikat umocnił pozycję papiestwa w sprawach politycznych.
- Leon XIII (1878–1903) – nazywany “papieżem nowoczesności”. Jego encyklika Rerum novarum dała początek katolickiej nauce społecznej. Wzywał do dialogu między Kościołem a nowoczesnym światem, promował badania biblijne i filozoficzne. Uważany za papieża otwartego na reformy.
- Leon X (1513–1521) – papież z rodu Medyceuszy. To za jego pontyfikatu Marcin Luter rozpoczął reformację. Leon X exkomunikował Lutra, a Sobór Laterański V próbował (bezskutecznie) odpowiedzieć na potrzeby reformy Kościoła.
Pozostali papieże Leonowie pozostawili po sobie różnorodne dziedzictwo, ale to właśnie Leon I, Leon III i Leon XIII wywarli największy wpływ na historię Kościoła i papiestwa.
Wybierając imię Leon XIV, Robert Prevost zapewne chciał wyrazić:
- intelektualne i teologiczne przywiązanie do dziedzictwa Leona I Wielkiego,
- świadomość wagi misji Kościoła w świecie polityki i relacji międzynarodowych, jak u Leona III,
- oraz gotowość do dialogu ze współczesnością i promowania sprawiedliwości społecznej, co było znakiem rozpoznawczym Leona XIII.
To imię niesie ciężar historii, ale też potencjał do kontynuacji idei silnego, mądrego i zaangażowanego przywództwa Kościoła katolickiego.
Tekst zaktualizowany 8 maja 2025 roku.
