August Emil Fieldorf ps. „Nil”

20 marca 1895 roku urodził się August Emil Fieldorf „Nil”

Tego dnia 1895 roku urodził się August Emil Fieldorf „Nil”

August Emil Fieldorf „Nil”, generał brygady Wojska Polskiego, organizator i dowódca Kedywu Armii Krajowej, zastępca Komendanta Głównego AK, dowódca organizacji NIE. Uczestnik I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej, II wojny światowej.

Odznaczony: Orderem Orła Białego, Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi.

Od 1914 roku żołnierz Legionów Polskich, w 1917r. wcielony do armii carskiej z której zdezerterował w 1918r. i zgłosił się do Polskiej Organizacji Wojskowej w Krakowie. Podczas wojny polsko-bolszewickiej był dowódcą kompanii i brał udział m.in. w wyzwalaniu Dyneburga, Żytomierza, w wyprawie kijowskiej i bitwie białostockiej.

Podczas kampanii wrześniowej przeszedł cały szlak bojowy jako dowódca 51 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych im. Giuseppe Garibaldiego 12. Dywizji Piechoty. Po rozbiciu dywizji w nocy z 8 na 9 września w bitwie pod Iłżą, przebił się do Krakowa skąd próbował przedostać się do Francji.

Został zatrzymany na granicy słowackiej i internowany, zbiegł z obozu kilka tygodni później następnie przez Węgry przedostał się na zachód gdzie zgłosił się do Armii Polskiej. Po kapitulacji Francji przybył do Anglii gdzie nie długo po tym został mianowany pierwszym emisariuszem Rządu i Naczelnego Wodza do kraju. 17 lipca 1940 wyruszył z Londynu przez Afrykę, Stambuł, Belgrad, Budapeszt i w Warszawie zameldował się 6 września.

Działał w warszawskim Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) w Wilnie i Białymstoku. W 1942 roku został mianowany dowódcą Kedywu KG AK. Służbę na tym stanowisku pełnił do lutego 1944. Wydał m.in. rozkaz likwidacji szefa warszawskiego gestapo SS-Brigadeführera Franza Kutschere. W kwietniu 1944r. otrzymał zadanie stworzenia i kierowania głęboko zakonspirowaną organizacją „Niepodległość” o kryptonimie NIE, która była kadrowym odłamem Armii Krajowej przygotowywanym do działań w warunkach sowieckiej okupacji.

„NIE” miała podjąć działania po rozwiązaniu Armii Krajowej 19 stycznia 1945 roku. 28 września 1944r. tuż przed upadkiem Powstania Warszawskiego, rozkazem Naczelnego Wodza Kazimierza Sosnkowskiego został awansowany na stopień generała brygady. W październiku tego samego roku został zastępcą dowódcy Armii Krajowej, gen. Leopolda Okulickiego i zajmował to stanowisko do 19 stycznia 1945r.

7 marca 1945 roku został aresztowany przez NKWD w Milanówku pod fałszywym nazwiskiem Walenty Gdanicki i nierozpoznany został odesłany z siedziby NKWD we Włochach do obozu w Rembertowie. 21 marca 1945r. został wywieziony do obozu pradcy na Uralu. Przebywał w trzech takich obozach: Bieriozówka, Stupino i Hudiakowo.

W październiku 1947 roku wrócił do Polski i osiedlił się w Białej Podlaskiej, przybierając fałszywe imię i nazwisko. Następnie przebywał w Warszawie, Krakowie i w końcu osiadł w Łodzi, nie powrócił już do pracy konspiracyjnej. W lutym 1948 roku 2 w odpowiedzi na obietnicę amnestii zgłosił się do Rejonowej Komendy Uzupełnień w Łodzi i ujawnił, podając prawdziwe imię i nazwisko oraz stopień generała brygady.

Na ewidencję RKU został mimo wszystko wciągnięty jako Walenty Gdanicki. W czerwcu tego samego roku wysłał pismo do Ministra obrony Narodowej z prośbą o uregulowanie stosunku do służby wojskowej podpisał się własnym imieniem i nazwiskiem. W 1950 roku spotkał się z gen. Gustawem Paszkiewiczem od którego otrzymał pisemne potwierdzenie przebiegu służby wojskowej w czasie wojny. 10 listopada 1950r. ten dokument dostarczył do Rejonowej Komendy Uzupełnień w Łodzi.

Po wyjściu z siedziby RKU aresztowali go funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa a następnie przewieźli do Warszawy gdzie został osadzony w areszcie śledczym Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego przy ul. Koszykowej skąd następnie został przewieziony do więzienia mokotowskiego przy ul. Ralkowieckiej 37. Został oskarżony o wydawanie rozkazów likwidowania przez AK partyzantów radzieckich. Pomimo tortur Fieldorf odmówił współpracy z Urzędem Bezpieczeństwa.

Po sfingowanym procesie, w którym przedstawiono wymuszone zeznania podwładnych gen. Fieldorfa, mjr Tadeusza Grzmielewskiego „Igora” i płk. Władysława Liniarskiego „Mścisława”, których torturowano, generał Fieldorf 16 kwietnia 1952 roku został skazany w Sądzie Wojewódzkim dla m. ST. Warszawy na karę śmierci przez powieszenie. Wyrok wydała sędzia Maria Gurowska (Maria Sand). 20 października 1952 roku sąd najwyższy w składzie Emil Merz, Gustaw Auscaler i Igor Andrejew, zatwierdził wyrok, prośba rodziny o ułaskawienie została odrzucona.

Wyrok wykonano 24 lutego 1953 roku o godz. 15:00 w więzieniu Warszawa-Mokotów przy ul. Rakowieckiej. W chwili śmierci miał 58 lat, miejsce jego pochówku długo nie było znane lecz w 2009 roku pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) ustalili lokalizację grobu. Ciało generała spoczywa prawdopodobnie na Powązkach, blisko symbolicznego grobu wystawionego dla uczczenia jego pamięci.

Według relacji świadków egzekucji, generał Fieldorf cały czas stał wyprostowany i sprawiał wrażenie bardzo twardego człowieka. Można było wprost podziwiać opanowanie w obliczu tak dramatycznego wydarzenia.

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*