Denis R. McNamara, Jak czytać kościoły? Krótki kurs architektury chrześcijańskiej
Jak wielu z nas spacerując uliczkami miast i spoglądając na zabudowę, zastawania się, w jakim stylu zostały one wzniesione? Czy jest to Barok, a może jednak Klasycyzm? Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom Denis R. McNamara, absolwent Wydziału Historii Sztuki Uniwersytetu Yale napisał książkę, która ma pozwolić czytelnikowi na pełniejsze zrozumienie architektury sakralnej chrześcijaństwa.
Jak czytać kościoły? Krótki kurs architektury chrześcijańskiej wydana nakładem Wydawnictwa Arkady stanowi podręczną wiedzę o stylach i motywach w budownictwie chrześcijańskim. Jej nieduże gabaryty pozwalają zmieścić ją nawet do niewielkiego bagażu i zabrać ze sobą w podróż. Co jest w przypadku takiej pozycji sporym atutem.
Autor stara się nam udowodnić, iż wygląd budowli sakralnych jest zazwyczaj zdeterminowany przez okres historyczny, w jakim powstawał oraz wizję autorów czyt. co chcieli osiągnąć wznosząc swoje dzieło. Cytuje tutaj słowa architekta Witruwiusza żyjącego w I wieku p. n. e., twierdził on, iż wszystkie budowle składają się z dwóch komponentów: samego budynku, ale również i idei. To właśnie te idee unaoczniają się w bogatych zdobieniach, pięknych wykończeniach, czy strzelistych wznoszącym się ku niebu wieżą kościołów. Ich główny cel jest bardzo prosty, miały one odróżnić sferę sacrum od profanum. Wykazać wyższość tego, co boskie, nad tym, co ludzkie.
Różnice w architekturze sakralnej wynikają głównie z rozbicia świata chrześcijańskiego na: katolicyzm, protestantyzm czy prawosławie, ale także z lokalnych tradycji. Najlepszym przykładem takiego podziału jest obrządek bizantyński i jego charakterystyczna konstrukcja. Na prostokątnym korpusie znajduje się płaska kopuła, co jak wskazuje autor może wynikać z licznych odniesień względem architektury starożytnej.
Książka autorstwa Denis R. McNamary to nie tylko przegląd budowli, stylów czy materiałów. To także charakterystyczne dla różnych okresów czasu ornamentyki i symbolika. Czy portal, to tylko otwór w ścianie, umożliwiający wejście do kościoła, czy może jednak coś więcej? Jakie wzory dominują w ikonografii chrześcijańskiej i wiele innych.
Przechodząc do podsumowania kieszonkowego podręcznika, jakim jest Jak czytać kościoły? Krótki kurs architektury chrześcijańskiej Denisa McNamary należy stwierdzić, iż spełnia on swoje główne zadanie. Stanowi cenne źródło wskazówek na temat wyglądu budowli sakralnych. Ułatwia dostrzeżenie architektonicznych niuansów, pozwalających trafnie wskazać styl, a może nawet i epokę, z jakiej wywodzi się dany kościół.
Ocena recenzenta: 5,5/6
Mariusz Sioch
