Magis quam homo… Świętość i heroizm od starożytności do czasów współczesnych

W dniach 13-15 marca, w Instytucie Historycznym UW odbędzie się Ogólnopolska Interdyscyplinarna Sesja Naukowa „Magis quam homo… Świętość i heroizm od starożytności do czasów współczesnych” organizowana przez Studencki Klub Międzyepokowych Badań Historycznych. Konferencja została objęta przez nasz portal patronatem. 

To co niezwykłe przyciągało ludzi – chciałoby się powiedzieć – zawsze. Niektórzy tej niezwykłości doświadczają w większym stopniu niż inni.  Chodzi tu z jednej strony o niezwykłość objawiającą się w ponadprzeciętnej bliskości z sacrum, a więc w pewnym stopniu w wyjściu z własnej natury, z drugiej strony wręcz przeciwnie – objawiającą się w dotknięciu istoty człowieczeństwa przez dokonanie czynów najszlachetniejszych, najbardziej ludzkich. Aby opisać oba te stany używamy m.in. pojęć takich jak „świętość” i „heroizm”. Czy obie te postawy, czy też zjawiska, stoją wobec siebie w sprzeczności? Czym była, jest, będzie świętość? Czym heroizm? To są najważniejsze pytania jakie przed sobą stawiamy.

Ażeby należycie zrozumieć problem konieczne jest spojrzenie nań w możliwie jak najszerszym kontekście. Ponieważ nie jest możliwe zrozumienie teraźniejszości bez należytego poznania przeszłości, istnieje głęboka potrzeba spojrzenia na zagadnienie począwszy od owego czasu kiedy wszystko się zaczęło, a więc od starożytności. Następnie przechodząc przez kolejne epoki (średniowiecze, nowożytność, wiek XIX i wiek XX) dojść wreszcie do współczesności i zmierzyć się z problemami, przed którymi stoimy dzisiaj. Problem świętości i heroizmu musimy badać z perspektywy różnych nauk aby tym głębiej w niego wejść i aby tym lepsze wyciągnąć wnioski i nowe pytania.

Zapraszamy do wzięcia udziału w konferencji wszystkich zafascynowanych tematyką świętości i heroizmu. Obok ujęć przekrojowych zaprezentowane zostaną także studia przypadków. Dokładny program konferencji znajduje się poniżej.

Program Sesji

Dzień Pierwszy – środa, 13 marca 2019 r.

9.00 – 9.10 – otwarcie  Ogólnopolskiej Interdyscyplinarnej Sesji Naukowej „Magis quam homo.” Świętość i heroizm od starożytności do czasów współczesnych

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

• przywitanie Gości – dr hab. Paweł Skibiński – opiekun naukowy SKMBH
• sprawy organizacyjne – Michał Gniadek-Zieliński – prezes SKMBH

9.10 – 10.30  – I OBRADY PLENARNE, sekcja filozofii religii

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

• 9.10 – 9.30 – prof. dr hab. Janusz Dobieszewski (UW) – Heroizm świętości, świętość heroizmu
• 9.30 – 9.50  – Radosław Mystek (UW) – Świętość – pomiędzy kultem a idolatrią
• 9.50 – 10.10 – mgr Mikołaj Kwiatkowski (UW) – Fenomenologia świętości Rudolfa Otto
• 10.10 – 10.30 – Dyskusja

10.40 – 12.00 – II OBRADY PLENARNE, sekcja historii starożytnej

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

• 10.40 – 11.00 – mgr Tomasz Barański (UW) – Kult św. Menasa w Egipcie – wczoraj i dziś
• 11.00 – 11.20 – Radosław Domazet (UW) – Warunki świętości w świecie pogańskim na przykładzie Apoloniusza z Tyany
• 11.20 – 11.40 – Przemysław Wiszniewiecki (UG) – Codzienność świętości – (auto)portret esseńczyków
• 11.40 – 12.00 – Dyskusja

12.10 – 14.20 – III OBRADY PLENARNE, sekcja średniowiecza powszechnego

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

prowadzący: Izabella Korchagina

• 12.10 – 12.30 – dr hab. Jerzy Pysiak (UW) – Święty król w średniowieczu
• 12.30 – 12.50 – Jakub Bakiera (UW) – Jak święty Majolus powracał z Italii. Świętość i heroizm w obliczu śmiertelnego zagrożenia
• 12.50 – 13.10 – Błażej Culepa (UW) – Dwie drogi do świętości. Porównanie wybranych motywów drogi do świętości w Żywocie Pierwszym św. Wojciecha i Żywocie św. Anskara
• 13.10 – 13.30 – Michał Gniadek-Zieliński (UW) – Czy Wojciech i Bruno rzeczywiście szli na misje tylko po śmierć męczeńską? Glossa do pewnej konstrukcji historiograficznej
• 13.30 – 13.50 – mgr Szymon Jan Stenka (Muzeum Okręgowe w Toruniu) – Współistnienie antyku pogańskiego oraz chrześcijańskiego. Próba analizy dwóch rzeczywistości w ikonografii opartej na Biblii oraz mitologii
• 13.50 – 14.20 – Dyskusja

15.30 – 16.50 – IV OBRADY PLENARNE, sekcja historii XX wieku

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

prowadzący: Konrad Rokicki

• 15.30 – 15.50 – Kacper Gęsior (UW) – Heroiczne czyny pilotów doby I wojny światowej w stosunku do nieprzyjaciela
• 15.50 – 16.10 – Maria Czaputowicz (UW) – Kult Nieznanego Żołnierza
• 16.10 – 16.30 – Piotr Siewak (UW) – Motyw świętości w polskiej propagandzie I połowy XX wieku
• 16.30 – 16.50 – Dyskusja

17.00 – 18.20 – V OBRADY PLENARNE, sekcja historii XX wieku

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

• 17.00 – 17.20 – Jan Jakub Grabowski (UJ) – „Spełniliśmy tylko swój święty obowiązek niesienia pomocy”. Działalność Tadeusza Pankiewicza w getcie krakowskim (1941-1943)
• 17.20 – 17.40 – mgr Igor Niewiadomski (UW) – Jadwiga Długoborska – krótka historia zapomnianej bohaterki
• 17.40 – 18.00 – Łukasz Mossakowski (UW) – Abp Oskar Romero – komunista świętym?
• 18.00 – 18.20 – Dyskusja

Zakończenie obrad plenarnych dnia pierwszego

Dzień Drugi – czwartek, 14 marca 2019 r.

9.00 – 10.00 – VI OBRADY PLENARNE, sekcja historii starożytnej

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

• 9.00 – 9.20 – Maciej Gdaniec (UG) – Grzegorz z Nazjanzu – heroiczny głosiciel „credo nicejskiego”, święty Kościoła i jednocześnie „tchórz” życiowy?
• 9.20 – 9.40 – Filip Łapiński (UW) – Euhemeryzm chrześcijański – pogańscy bogowie jako herosi prawieków
• 9.40 – 10.00 – Dyskusja

10.10 – 11.50 – VII OBRADY PLENARNE, sekcja historii nowożytnej

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

• 10.10 – 10.30 – prof. dr hab. Urszula Augustyniak (UW) – Problem chrześcijańskiego męczeństwa w epoce konfesjonalizacji
• 10.30 – 10.50 – Konrad Żebrowski (UW) – Udział świętych w liturgii zachodniej na podstawie ordinarium mszału Piusa V
• 10.50 – 11.10 – Maciej Witkowski (UW) – Św. Tomasz More jako prekursor postawy obywatelskiego nieposłuszeństwa
• 11.10 – 11.30 – Jędrzej Możejko (UG) – Adam Trebnic jako przykład rywalizacji wyznaniowej w Prusach Królewskich
• 11.30 – 11.50 – Dyskusja

12.00 – 13.20 – VIII OBRADY PLENARNE, sekcja historii sztuki

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

• 12.00 – 12.20 – mgr Anna Makarczyk (UPJPII) – Kult św. Jakuba Starszego na przykładzie nieistniejącego średniowiecznego kościoła na krakowskim Kazimierzu
• 12.20 – 12.40 – mgr Patryk Jadczak – Wybrane przejawy heroicznej świętości Katarzyny ze Sieny zobrazowane na szesnastowiecznym tryptyku ze scenami z życia Świętej pochodzącym z krakowskiego kościoła oo. Dominikanów
• 12.40 – 13.00 – mgr Paulina Piotrowska (UMK) – Obrazy srebrem pokryte… O srebrnych aplikacjach przesłaniających malarskie przedstawienia świętych na przykładzie realizacji z toruńskiego ośrodka złotniczego
• 13.00 – 13.20 – Dyskusja

14.40 – 16.40 – IX OBRADY PLENARNE, sekcja polskiego średniowiecza

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

• 14.40 – 15.00 – dr Anna Łozowska-Patynowska (AP w Słupsku) – „Duchowość” Wincentego Kadłubka (filozofia heroizmu i świętości) na kartach Kroniki polskiej – spojrzenie historyka i literaturoznawcy
• 15.00 – 15.20 – mgr Marcin Śrama (UAM) – Stanisław ze Szczepanowa – święty męczennik, czy ,,biskup-zdrajca”?
• 15.20 – 15.40 – Marta Włodarczyk (UW) – Kinga: wojownicza księżniczka
• 15.40 – 16.00 – Tomasz Walczak (UJ) – Herb imaginacyjny św. Stanisława – zarys problemu
• 16.00 – 16.20 – Lidia Ruczewska (UMK) – Heroizm w obliczu męczeństwa… Wizerunki św. Zofii z trzema córkami w średniowiecznej ikonografii religijnej na wybranych przykładach – problematyka
• 16.20 – 16.40 – Dyskusja

16.50 – 18.30 – X OBRADY PLENARNE, sekcja historia Kościoła w XX w.

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

• 16.50 – 17.10 – dr hab. Paweł Skibiński (UW) – Biografistyka w badaniach historii Kościoła w XX w.
• 17.10 – 17.30 – Michał Ziółkowski (UŁ) – Ks. Michał Poradowski. Zapomniany kapłan XX wieku
• 17.30 – 17.50 – Stanisław Hadyna (URz) – Ks. Kard. Adam Kozłowiecki – afirmacja człowieczeństwa w dotkniętym totalitaryzmami XX wieku
• 17.50 – 18.10 – mgr Paweł Magiera (UPJPII) – Dorobek naukowy ks. Jana Czuja w dziedzinie teologii, czyli suplement do biografii politycznej postaci
• 18.10 – 18.30 – Dyskusja

Zakończenie obrad plenarnych dnia drugiego

Dzień Trzeci – piątek, 15 marca 2019 r.

9.00 – 10.20 – XI OBRADY PLENARNE, sekcja historii XX wieku

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

• 9.00 – 9.20 – Justyna Góra (UJ) – Wizerunek świętego na przykładzie XX-wiecznych propagatorów tradycji hezychastycznej
• 9.20 – 9.40 – Zuzanna Gurbin (UMK) – Życie za życie- kilka słów o świętości matek XX i XXI w.
• 9.40 – 10.00 – dr Anna Kołodziejska (KUL) – Maria Winowska dwudziestowieczna biografka kandydatów na świętych a tradycyjna hagiografia
• 10.00 – 10.20 – Dyskusja

10.30 – 11.50 – XII OBRADY PLENARNE, sekcja interdyscyplinariów

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

• 10.30 – 10.50 – Adrian Wesołowski (UW) – Historia i problematyka społecznego wyróżnienia
• 10.50 – 11.10 – Mateusz Wojda (UW) – Ryszard II Święty. Mechanizmy sakralizacji monarchy w „Ryszardzie II” Williama Shakespeare’a
• 11.10 – 11.30 – mgr Agata Starownik (UW) – Imitatio Christi? Święci w poezji Tadeusza Różewicza
• 11.30 – 11.50 – Dyskusja

12.00 – 13.20 – XIII OBRADY PLENARNE, sekcja historii Wysp Brytyjskich w średniowieczu

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

• 12.00 – 12.20 – Mateusz Tomczyk (UJ) – Cúchulainn – wojownik, bohater, półbóg – na miarę Heraklesa
• 12.20 – 12.40 – mgr Julia Helena Wilde (UW) – Święty czy heros? Walka z grzechem i potworami w iryjskim średniowiecznym żywocie św. Abbana
• 12.40 – 13.00 – mgr Tomasz Grzebyk (URz) – Kult św. Tomasza Becketa w średniowiecznej Anglii
• 13.00 – 13.20 – Dyskusja

14.20 – 16.00 – XIV OBRADY PLENARNE, sekcja historii nowożytnej

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

• 14.20 – 14.40 – mgr Andrzej Sip (UAM) – Świętość w duchowości karmelitańskiej na przykładzie „Autobiografii mistycznej” Teresy od Jezusa Marchockiej (1603-1652)
• 14.40 – 15.00 – mgr Aleksander Popielarz (UW) – Towarzystwo Żołnierki Chrześcijańskiej i jego święci patroni
• 15.00 – 15.20 – Adam Perzyński (UW) – Święty Izydor Oracz. Wybrane sposoby propagowania kultu świętego chłopa.
• 15.20 – 15.40 – mgr Waldemar Borzestowski (UG) – Honor Francji. Życie i śmierć Louisa Roberta Hippolyta de Bréhan, hrabiego de Plélo
• 15.40 – 16.00 – Dyskusja

16.10 – 17.50 – XV OBRADY PLENARNE, sekcja historii Wschodu w średniowieczu

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

prowadzący: Edward Malinowski

• 16.10 – 16.30 – Jakub Łojszczyk (UW) – Bóg i religijność a heroizm obrońcy pogranicza na przykładzie utworu o Digenisie Akritasie i Daniszmendname
• 16.30 – 16.50  – mgr Marcin Zawadzki (UKSW) – Bizantyńska cesarzowa Teodora- święta obrończyni kultu ikon
• 16.50 – 17.10 – Karolina Szymankiewicz (UW) – ,,Drabina do raju” Jana Klimaka – wpływ na postrzeganie świętości oraz jego wyraz w sztuce późnobizantyńskiej
• 17.10 – 17.30 – Grzegorz Garbuz (UW) – Monaster Kijowsko-Pieczerski jako miejsce święte
• 17.30 – 17.50 – Dyskusja

18.00 – 19.20 XVI OBRADY PLENARNE, sekcja sowietologii

(budynek Pomuzealny, Sala Kolumnowa)

prowadzący: Szymon Antosik

• 18.00 – 18.20 – mgr Dorota Walczak (UW) – ,,Kampania walki z relikwiami”. O jednym z mniej znanych epizodów akcji zwalczania prawosławia przez bolszewików
• 18.20 – 18.40 – Michał Kołakowski (UW) – Bohaterowie czerwonej popkultury: heroizm w sowieckich easternach
• 18.40 – 19.00 – Konrad Rokicki (UW) – Ślady heroizacji rewolucjonistów na podstawie wybranych prac i przemówień Stalina
• 19.00 – 19.20 – Dyskusja

Zakończenie konferencji

Więcej nt. projektów SKMBH: www.skmbh.pl | facebook.com/skmbhuw