Filip II August był drugim królem Francji o tym imieniu. Pierwszy był Filip I – syn Henryka I i Anny Jarosławówny – siostrzenicy Przedsławy – nałożnicy Bolesława Chrobrego, która była siostrą Jarosława Mądrego i córką Włodzimierza Wielkiego. Filip II otrzymał drugie imię August, dokładnie z tego samego powodu, co syn Zygmunta I Starego i Bony Sforzy – ponieważ urodził się w sierpniu.
Albo jesteś kulturalny, albo kąpiesz się w Sekwanie. Ewentualnie możesz zapłacić
Ciekawostką jest to, że król Filip II August wymagał kultury od poddanych. Nie wolno było im przeklinać. Każdy kto przeklął, musiał liczyć się z grzywną w wysokości 20 su, którą przekazywano na pomoc ubogim. Grzywna mogła być zamieniona na przymusową kąpiel w Sekwanie.
Król Filip II August wziął się także za prostytutki, które przebywały na Cmentarzu Niewiniątek. Cmentarz Niewiniątek już nie istnieje. Zamknięto go pod koniec XVIII wieku. Był najstarszym cmentarzem w Paryżu. Istniał właściwie od początku istnienia miasta (XII wiek).
Filip II August – koronacja, Iluminacja na pergaminie, Kolekcja Bibliothèque nationale de France
Nazwa nekropolii nawiązywała do słynnej, opisanej w Biblii rzezi niewiniątek. Za czasów Filipa II Augusta, chcąc pozbyć się złej reputacji tego miejsca, król Filip II August zarządził, aby na cmentarzu wybudowano kaplicę, w której umieszczono relikwie męczennika Ryszarda z Pontoise, który był uważany za ofiarę mordu rytualnego.
Wkrótce miejsce to stało się celem licznych pielgrzymek oraz cudów. O sławie i wyjątkowości tego miejsca dowiedzieli się Anglicy, którzy w czasie wojny stuletniej wykradli relikwie i wywieźli je do siebie, zostawiając tylko głowę męczennika.
Filip II August i jego stosunki z Żydami
Filip II August, w przeciwieństwie do swojego ojca – Ludwika VII – był nietolerancyjny wobec Żydów. W 1180 roku wydał edykt, który doprowadził do aresztowań, konfiskaty mienia oraz żądań okupu od rodzin żydowskich. Ponadto Filip II August oddalił Żydów ze wszystkich miast i zamków, w których do tej pory znajdowali bezpieczne schronienie.
Za panowania króla Filipa II Augusta Paryż stał się bardzo niebezpiecznym miastem. Na mieście można było spotkać bezrobotnych żołdaków, którzy okradali ludzi. Mieli porywać ludzi dla okupu i gwałcić kobiety. A państwo nie reagowało.
W związku z tym, niektóre gminy postarały się o zorganizowanie własnej „policji”. Były to bractwa, których członkowie byli ubrani w płaszcze z białymi kapturami. Ich zadaniem było wyłapywanie zbójów. Dość skutecznie im to szło.
W Owernii złapali oni 3000 takich rozbójników, a w Rouergue aresztowano samego ich przywódcę – Courbarana. Został on stracony poprzez powieszenie wraz z 500 swoich podwładnych.
Zasługi Filipa II Augusta dla Francji
To za panowania Filipa II Augusta wybudowano Luwr, który początkowo był siedzibą królewską, a obecnie to słynne muzeum, które z pewnością zna każdy. Nawet jeśli nie interesuje się historią.
Filip II August to także krzyżowiec, który zamiłowanie do krucjat odziedziczył po swoim ojcu – Ludwiku VII. Podczas jednej z wypraw krzyżowych Filip II August miał stracić włosy. Opisywany był później jako: prawy mężczyzna, proporcjonalny w kształtach, o uśmiechniętej oraz jasnej twarzy i łysej głowie (…).
Filip II August – choroby króla
Filip II August chorował na zapalenie dziąseł i na szkorbut. Przypadłości te zmusiły władcę do wcześniejszego powrotu z jednej z wypraw krzyżowej, w której brał udział także Ryszard Lwie Serce.
To te choroby spowodowały, że monarcha wyłysiał. Tracił także zęby, a skóra schodziła z niego całymi płatami.
Król Filip II August i jego żony
Zajmijmy się jeszcze małżeństwami króla Francji Filipa II Augusta. Pierwszą żoną Filipa II Augusta była Izabela z Hainault, córka Baldwina V – hrabiego Hainault. Ślub tych dwojga odbył się 28 kwietnia 1180 roku. Kobieta urodziła monarsze syna – Ludwika VIII Lwa, który po jego śmierci został jego następcą (to on był przodkiem naszej świętej Jadwigi Andegaweńskiej.
Ludwik VIII Lew miał z żoną, Blanką Kastylijską, syna – Karola I Andegaweńskiego. On z kolei miał z żoną Beatrycze Prowansalską syna – Karola II Andegaweńskiego. On z kolei z żoną – Marią Węgierską miał syna Karola Martela Andegaweńskiego, który był ojcem Karola Roberta Andegaweńskiego. On ożenił się z córką króla Polski Władysława Łokietka i królowej Jadwigi Bolesławówny – Elżbietą Łokietkówną.
Razem mieli między innymi syna Ludwika Andegaweńskiego – króla Węgier i Polski, którego drugą żoną została Elżbieta Bośniaczka – Piastówna po kądzieli – córka Elżbiety kujawskiej – kuzynki Elżbiety Łokietkówny. Ludwik Andegaweński i Elżbieta Bośniaczka to rodzice św. Jadwigi Andegaweńskiej – króla Polski i pierwszej żony króla Polski Władysława II Jagiełły.
Smutny los Ingeborgi – drugiej żony Filipa II Augusta
Drugą żoną Filipa II Augusta została Ingeborga. Była ona córką króla Danii – Waldemara I Wielkiego, który zmarł w 1182 roku. Ingeborga była spokrewniona z Kanutem Wielkim. Dzięki temu pokrewieństwu drugiej żony król Francji – Filip II August mógł sobie rościć prawo do tronu Anglii.
Filip II August był skłócony z angielską dynastią Plantagenetów i planował inwazję na Anglię, dlatego takie koligacje były dla niego korzystne. Ślub króla Francji z Ingeborgą odbył się 14 sierpnia 1193 roku.
Ingeborga w chwili ślubu z Filipem II Augustem miała 18 lat i była ładną, wysoką kobietą. Jednak król nie skonsumował tego małżeństwa. Podczas ceremonii ślubnej król nagle zbladł i zaczął się trząść, a Ingeborga była jego żoną tylko z nazwy.
Król żądał unieważnienia tego małżeństwa. Ingeborga walczyła o to małżeństwo i chciała zachować tytuł królowej Francji. Filip II August utrzymywał, że między nim a Ingeborgą nie doszło do zbliżenia. W związku z tym małżeństwo jest nieważne, bo nieskonsumowane. Ingeborga utrzymywała, że odbyła stosunek z Filipem.
Kościół stanął po stronie kobiety i nie zezwolił na unieważnienie małżeństwa Filipa i Ingeborgi. Król Francji zemścił się na żonie za robienie mu problemów przy unieważnieniu małżeństwa i przez dwie dekady więził ją w klasztorach i pałacykach myśliwskich. Królowej zabraniano kontaktów z księżmi i lekarzami. Musiała sprzedać swoje suknie i biżuterię, aby mieć pieniądze na swoje utrzymanie.
Czy Kazimierz Wielki wzorował się na Filipie II Auguście? Obaj byli bigamistami
Mimo, że Kazimierz III Wielki i Filip II August żyli w zupełnie innym czasie i rządzili innymi państwami, to można dopatrywać się między nimi podobieństw. Król Francji – Filip II August zostawił Ingebergę i związał się z Agnieszką z Meran… rodzoną siostrą świętej Kościoła katolickiego – Jadwigi Śląskiej, żony piastowskiego księcia – Henryka Brodatego.
Papież potępił ten związek króla Francji. Określił go jako bigamiczne, cudzołożne kazirodztwo. Twierdzono, że Agnieszka jest czarownicą i to ona magią miała sprawić, że Filip pobladł podczas ślubu z Ingeborgą.
Filip II August nie zważając na groźby ze strony papieża, wziął ślub z Agnieszką z Meran w czerwcu 1196 roku. Agnieszka urodziła Filipowi II Augustowi dwoje dzieci: Marię i Filipa Rozczochranego. Oboje uznano za bękarty.
Papież nakłaniał króla Francji do powrotu do Ingeborgi. Gdy król odmówił, został na niego nałożony interdykt. Monarcha prześladował duchownych, którzy go respektowali. W końcu obiecał papieżowi, że wróci do Ingeborgi, a Ojciec Święty zdjął interdykt w 1200 roku.
Niestety, obietnice króla Francji Filipa II Augusta pozostały niespełnione. Agnieszka pozostawała na dworze, a Ingeborga była nadal więziona. Gdy papież postanowił przeprowadzić ponowne śledztwo i jeszcze raz przesłuchać Ingeborgę, król uwolnił Ingeborgę i jeszcze raz zapewnił papieża, że wróci do niej. Jednak i tym razem nie dotrzymał słowa.
W 1201 roku zmarła Agnieszka z Meran i to spowodowało, że Ingeborga została uwolniona i wróciła na dwór królewski. Ale nie do królewskiej sypialni. Tam znalazła się pewna panna, czy jak nazywano ją we Francji – demoiselle – z Arras urodziła monarsze nieślubnego syna – Piotra Charlota.
Ważne też jest to, że po śmierci Agnieszki z Meran, jej dzieci, których doczekała się z Filipem II Augustem zostały uznane przez Kościół za legalne. Filip je faworyzował. Filipowi Rozczochranemu król ofiarował liczne ziemie i ożenił go z dziedziczką Boulogne, a Marię wydał za księcia Naumut, a po jego śmierci za księcia Brabancji.
Filip II August rządził Francją przez 43 lata. Zmarł 14 lipca 1223 roku. Po jego śmierci, tak jak już wspomniałem, tron francuski objął jego syn – Ludwik VIII Lew, który był przodkiem w linii prostej naszego króla Polski, króla-kobiety, jednej z dwóch obok Anny Jagiellonki (córki Zygmunta I Starego i Bony Sforzy) – Jadwigi Andegaweńskiej.
Jadwiga Andegaweńska miała zatem francuskie pochodzenie, a jej pełne tożsamość po francuskich przodkach ojca – Ludwika Andegawena to: Robertyng-Capet-d’Anjou!
Bibliografia:
- Jim Bradbury, Kapetyngowie. Królowie Francji 987-1328, Kraków 2017.
Fot. Ryszard Lwie Serce i Filip II August
