Już 10 grudnia br. w domu aukcyjnym DESA Unicum odbędzie się aukcja, której przedmiotem będzie cykl oryginalnych prac Juliusza Kossaka ilustrujących fabułę „Ogniem i Mieczem”.
Pierwsze wydanie Ogniem i Mieczem pojawiło się w 1884 r. Książka od tego momentu cieszy się niesłabnącą popularnością. Na przestrzeni lat kolejne edycje były ilustrowane przez różnych artystów takich jak np.: Piotr Stachiewicz, Jan Moniuszko czy Władysław Tetmajer, ale to właśnie Juliusz Kossak był pierwszy, a jego dzieła uznane za najlepsze przedstawienie książkowej fabuły. Artysta był już wcześniej znany z przygotowania ilustracji do „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza oraz do „Pamiętników” Jana Chryzostoma Paska.
Stworzenie ilustracji do pierwszego tomu Trylogii zostało zlecone Kossakowi przez lwowskiego fotografa i wydawcę Edwarda Trzemskiego. Są wśród nich tak charakterystyczne sceny jak: „Spotkanie Skrzetuskiego z Chmielnickim na Dzikich Polach”, „Napad Bohuna na Kurcewiczów w Rozłogach”, „Pojedynek Wołodyjowskiego z Bohunem”, „Śmierć Longinusa Podbipięty” czy „Przeprawa Skrzetuskiego przez staw pod Zbarażem”. Kossak pracował nad nimi w latach 1885-1886. Ukończone prace zreprdukowano techniką fotogramu i w 1886 r. wydano we Lwowie w formie albumu. Akwarele jeszcze w tym samym roku wystawiono w warszawskiej Zachęcie.
Prace były również przedmiotem sporu. Malarz sprzedał je hrabiemu Jerzemu Dunin-Borkowskiego,
co doprowadziło do zatargu artysty z wydawcą, który chciał dochodzić swoich praw przed sądem.
Mimo, że ilustracje były dobrze znane od dziesięcioleci sądzono, że cały cykl dwunastu akwareli przepadł. Po wywiezieniu za granicę uznano, że prace zaginęły. Ponownie zaprezentowano je światu dopiero w 1999 r. w Krakowie, w Muzeum Historycznym Miasta, na wystawie zorganizowanej w setną rocznicę śmierci Kossaka. Później ilustracje były możliwe do zobaczenia tylko trzy razy: w Muzeum Narodowym w Kielcach (kwiecień-listopad 2014), w Muzeum Okręgowym w Toruniu (marzec-maj 2016) oraz Muzeum Okręgowym w Suwałkach (listopad-grudzień 2018). Wiadomo, że po wojnie stały się częścią prywatnej kolekcji w Londynie, a później kolekcji w Wiedniu. Aktualnie dzieła należą do kolekcjonera z Krakowa.
Według szacunków ekspertów dwunastoczęściowy cykl autorstwa Juliusza Kossaka podczas licytacji może osiągnąć wartość nawet półtora miliona złotych.
Możliwe, że ilustracje niedługo zmienią właściciela. Aukcja odbędzie się w warszawskim domu aukcyjnym DESA Unicum 10 grudnia o godzinie 19.
Zdjęcia ilustracji można obejrzeć na stronie domu aukcyjnego DESA Unicum.
Źródła: kopalniawiedzy.pl, niestatystyczny.pl, desa.pl
Fot. Wikimedia Commons
Marcin Marszałek
