Z inicjatywy ambasadora Litwy na Węgrzech pod murami zamku w Budzie został odsłonięty pomnik Władysława Jagiełły, króla Polski (1386-1434) i Wielkiego Księcia Litewskiego (1377-1434) oraz jego pierwszej żony św. Jadwigi Andegaweńskiej, królowej Polski (1386-1399).
Pomnik ma przypominać wspólne tradycje Europy środkowej, a w jego wzniesieniu udział brali także prywatni sponsorzy oraz przedstawiciele MSZ Polski i władz miejskich Budapesztu. Stanął w reprezentacyjnym miejscu starego miasta, w tzw. Parku Europejskim pod murami zamku budańskiego.
P.Linas Linkevičius, szef dyplomacji litewskiej przypomniał, że król Władysław Jagiełło jest dla wszystkich trzech krajów postacią symboliczną. Założył dynastię Jagiellonów, a jego czwarta żona Zofia Holszańska, księżniczka litewska, która urodziła leciwemu już królowi trzech synów, z których najmłodszym był Kazimierz IV Jagiellończyk, król Polski (1447-1492), a za jego panowania Jagiellonowie byli najpotężniejszą dynastią w Europie Środkowej. Na tronie Węgier zasiadało aż trzech królów z dynastii jagiellońskiej: Władysław I, Władysław II i Ludwik II.
P. Janos Martonyi, minister spraw zagranicznych Węgier uznał pomnik za wyraz woli Litwinów, Polaków i Węgrów, by razem budować dalej wspólną Europę środkową.
Litwa, która sprawuje obecnie prezydencję w Unii Europejskiej chce w ten sposób przypomnieć rolę historyczną swego kraju, a pomnik w Budapeszcie będzie spełniał również funkcję edukacyjną. Przypomni fakty historyczne: większość Litwinów nie wie, że św. Jadwiga Andegaweńska była Węgierką z pochodzenia a nie Polką, a Węgrzy z kolei uważają króla Władysława Jagiełłę za Polaka.
Twórczynią pomnika jest znana litewska rzeźbiarka prof. Dalia Matulaite. Przypomniała ona znaczenie świadomości historycznej dla narodów i podkreśliła dumę narodową Litwinów, którą podbudowuje postać tak znamienita jak założyciel dynastii jagiellońskiej.
W odsłonięciu pomnika udział wzięli polska wiceminister spraw zagranicznych p.Henryka Mościcka-Dendys oraz ambasador RP w Budapeszcie Roman Kowalski. Pomnik poświęcił JEm. Péter Erdő. Uroczystość zbiegła się w czasie ze spotkaniem ministrów spraw zagranicznych Grupy Wyszehradzkiej, choć minister Radosław Sikorski odwołał w ostatniej chwili swój przyjazd.
Zdjęcie z nagłówka: rp.pl fot. Jarosław Giziński
Małgorzata Korwin-Mikke
