Odpowiedni decydenci podjęli kroki zmierzające do budowy Muzeum Szkuty w Czersku. Oprócz głównego eksponatu, jakim jest znaleziony w 2009 roku mały statek rzeczny, są koncepcje, by dotyczyło ono handlu spławnego na Wiśle oraz mikroregionu Nadwiślańskiego Urzecza.
Czersk znany jest przede wszystkim ze swego Zamku Książąt Mazowieckich. Jednakże w 2009 roku było o nim głośno z innego powodu. Na terenie jednego z prywatnych sadów znaleziono niewielki statek z XV wieku. Była to szkuta, na której spławiano Wisłą zboże i sól do Gdańska.
Obiekt gabarytowo rozciąga się na 30 metrów długości i 7 metrów szerokości; był wyjątkowo dobrze zachowany, co czyni go wyjątkowym na skalę europejską. Mimo to wymaga jednak prac konserwacyjnych, które rozpoczęły się w 2018 roku w Rybnie koło Sochaczewa. Doktor Piotr Rytko z Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Oddział w Czersku tłumaczy, że główny problem stanowią chemikalia (nawozy), które przez dziesięciolecia wsiąkały w drewno i ich usunięcie jest bardzo czasochłonne.
25 lutego 2024 roku mieszkańcy zawiązali Społeczny Komitet Budowy Muzeum Szkuty i Urzecza. Postuluje on, by oprócz szkuty eksponowane były inne znaleziska żeglugi śródlądowej z Wisły, znaleziska archeologiczne z Czerska oraz historia i folklor Mikroregionu Nadwiślańskiego Urzecza.
Wojewoda mazowiecki powierzył Państwowemu Muzeum Archeologicznemu w Warszawie (dalej: PMA) zadanie stworzenia odpowiedniej placówki dla tego obiektu. Pod koniec marca 2025 roku dyrektor PMA doktor Wojciech Brzeziński przy okazji premiery edycji źródłowej Księga chrztów parafii Czersk 1680-1732 zapowiedział, że szkuta wróci do Czerska i powstanie dedykowane jej muzeum.
Jego instytucja miała trzy potencjalne lokalizacje przyszłej placówki, ale w najbardziej zaawansowanym stadium realizacji jest ta należąca do miejscowej parafii. Tzw. Księża Góra jest wciąż badana pod kątem użyteczności gruntu do posadowienia Muzeum Szkuty Czerskiej, ale – jak informuje rzecznik prasowy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie pani Marta Milewska – wszelkie niezbędne zgody po obu stronach są udzielone i transakcja jest bliska finalizacji. Od listopada 2024 roku czeka 1,9 mln złotych przeznaczone przez radnych wojewódzkich na zakup działki przez wojewódzki samorząd.
Jednakże pani Katarzyna Łuczak-Jasińska, na której posesji znaleziono szkutę, proponuje, aby placówka stanęła właśnie tam. Ta ziemia ma status rolny, a proces zmiany jej przeznaczenia na działkę pod inwestycję publiczną zajmie dużo czasu, lecz jej właścicielka zapewnia, że nie stanowi to problemu. Na CXI sesji Rady Miejskiej Góry Kalwarii z dnia 20 marca 2024 roku przedstawiła szczegółową prezentację ze swoją propozycją nt. muzeum.
Źródła:
- Deja A., Muzeum ze szkutą!, przegladpiaseczynski.pl [dostęp 11.04.2025].
- Furtak T., Ożyły nadzieje na muzeum szkuty, „Przegląd Piaseczyński”, DXVIII, 2025, 13, s. 3.
- Protokół nr 111/2024 z CXI sesji Rady Miejskiej Góry Kalwarii odbytej w dniu 20 marca 2024 r., bip-v1-files.idcom-jst.pl [dostęp 11.04.2025].
- Wielka premiera „Księgi chrztów parafii Czersk 1680-1732”, piasecznonews.pl [dostęp 11.04.2025].
- Tuszyński J., Muzeum Szkuty i Urzecza w Czersku. Jest nowa propozycja, gorakalwaria.net [dostęp 11.04.2025].
Fot. gorakalwaria.net
