Świeć nam, Panie Generale. Wybór prywatnej korespondencji nadsyłanej do gen. Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1982-1989 (z zasobów Instytutu Hoovera), Patryk Pleskot
Świeć nam, Panie Generale Patryka Pleskota to zbiór prywatnych listów do generała Wojciecha Jaruzelskiego. Temat PRL i stanu wojennego to studnia bez dna. Można je analizować z wielu różnych perspektyw i pod różnorodnymi kątami. W tym wypadku listy do generała mówią wiele o odbiorze jego osoby wśród społeczeństwa końca XX wieku, ale także jest to cenne źródło wiedzy o ludziach, którzy to społeczeństwo tworzyli.
List w XXI wieku to relikt przeszłości. Nowe technologie pozwalają nam na kontakt z innymi w ciągu kilku sekund – bez wychodzenia z domu, zakupu kopert i znaczków pocztowych, spotkania z urzędnikiem pocztowym. Kiedy jeszcze pisanie listów miało swoją „złotą erę”, miały one starannie przemyślany układ, piękny anturaż, mnóstwo emocji. Listy z przeszłości to wiadomość dla współczesnych pokoleń o dawnym życiu, o epistolografii, o panujących tendencjach politycznych i społecznych.
Autor
Patryk Pleskot jest polskim historykiem i politologiem. Studiował i pracował w wielu znamienitych ośrodkach akademickich na terenie Europy i nie tylko. Jest autorem wielu artykułów, książek i monografii poświęconych dobie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Jego książki otrzymały wiele prestiżowych nagród, np. Nagrodę Klio III stopnia, Nagrodę Historyczną Polityki. Sam autor także został doceniony, czego wyrazem było przyznanie mu w 2019 r. Brązowego Krzyża Zasługi, a w 2022 r. Medalu Stulecia Odzyskanej Niepodległości. Patryk Pleskot od prawie dwudziestu lat jest pracownikiem Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie.
Instytut Hoovera
Listy przytoczone w publikacji pochodzą z Hoover Library & Archives w Stanach Zjednoczonych. Zbiory biblioteki i archiwum tego instytutu gromadzą materiały poświęcone przede wszystkim historii XX i XXI wieku. Instytut został założony przez Herberta Hoovera – 31. prezydenta Stanów Zjednoczonych, na początku XX wieku.
Struktura książki Świeć nam, Panie Generale
Publikację tworzą 254 listy pisane do generała Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1982-1989. Nie jest to jednak przypadkowy wybór korespondencji. Autor książki podzielił wybrane listy na 19 rozdziałów, przy czym zaznacza, że niektóre z prezentowanych wiadomości do Jaruzelskiego można by przyporządkować do kilku kategorii.
Świeć nam, Panie Generale zaopatrzona jest w rozbudowany wstęp, w którym Pleskot wyjaśnia, dlaczego posługuje się ramami czasowymi podanymi w tytule pracy, skąd wybór konkretnych listów oraz w jakim celu tenże zbiór powstał. “Wybór prywatnej korespondencji nadsyłanej do gen. Wojciecha Jaruzelskiego (…)” jest książką naukową, którą oprócz materiału źródłowego tworzą: wykaz skrótów, bibliografia i wykaz osób.
Świeć nam, Panie Generale – ocena
Jest to niezwykle cenna publikacja. “Świeć nam, Panie Generale” to nie tylko zbiór prywatnej korespondencji, ale także skarbnica wiedzy o ludziach lat. 80. XX wieku. Publikacja dostarcza wiedzy o postawach społeczeństwa wobec stanu wojennego, Wojciecha Jaruzelskiego i komunizmu.
Autor stara się przedstawiać głosy za i przeciw polityce prowadzonej przez generała, jednak – jak sam podkreśla – zachowany materiał źródłowy nie pozwala mieć pełnego obrazu tego odbioru. Mała liczba listów negujących decyzję Jaruzelskiego o wprowadzeniu stanu wojennego też jest swego rodzaju informacją o samym przywódcy i administracji PRL.
Trudno doszukiwać się minusów tej pozycji. Autor nie tłumaczy i nie objaśnia treści listów – przedstawia je w formie takiej, jakie sam je zastał w Hoover Library & Archives. Pozwala to czytelnikowi na samodzielne wnioskowanie na poruszane tematy.
Wydawnictwo IPN
Ocena recenzenta: 6/6
Karolina Wysińska
Recenzja powstała we współpracy z Wydawnictwem IPN. Tekst jest subiektywną oceną autora, redakcja nie identyfikuje się z opiniami w nim zawartymi.
