Victoria Woodhull

10 maja 1872 roku Victoria Woodhull jako pierwsza kobieta została kandydatem-prezydentem USA

Tego dnia 1872 Victoria Woodhull jako pierwsza kobieta została kandydatem-prezydentem Stanów Zjednoczonych

Victoria Woodhull do dzisiaj uznawana jest za jedną z najbarwniejszych i pełnych kontrowersji postaci ruchu feministycznego drugiej połowy XIX wieku. Była człowiekiem wielu profesji – pisarką, publicystką, brokerką, przedsiębiorcą i działaczką polityczną.


Spis treści


W skrócie:

  • Victoria Woodhull jest dziś znana jako jedna z najbardziej kontrowersyjnych i szczególnych XIX- wiecznych działaczek na rzecz praw kobiet.
  • W historii zapisała się również jako pierwsza kobieta kandydująca na urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych.
  • Mimo opinii skandalistki, jaka za nią krążyła, przecierała szlaki kobietom w wielu dziedzinach.

Młodość i początki kariery Woodhull

Victoria Claflin, znana później pod nazwiskiem po swoim pierwszym mężu jako Victoria Woodhull, urodziła się 23 września 1838 roku w Homer, w stanie Ohio. Była siódmym z dziesięciorga dzieci małżeństwa Claflin. Już jako 11-latka była uważana za szczególnie uzdolnioną.

Mając 14 lat poznała swojego pierwszego męża, 28-letniego wtedy lekarza, Canninga Woodhulla. Pobrali się 20 listopada 1853, niecałe dwa miesiące po tym, gdy Victoria skończyła 15 lat. Niedługo później, Victoria zdołała poznać swojego męża jako alkoholika i kobieciarza.

Z Canningiem miała dwójkę dzieci, Zulę i niepełnosprawnego intelektualnie Byrona. Niedługo po urodzeniu dzieci, Victoria podjęła decyzję o rozwodzie, zachowując nazwisko męża. Wtedy także zaczęły krystalizować się jej poglądy.

Victoria Woodhull na fotografii autorstwa Matthew Bradyego, circa 1870
Victoria Woodhull na fotografii autorstwa Matthew Bradyego, circa 1870, źródło: Wikimedia commons

Woodhull już niedługo zaczęła głośno poruszać problemy związane z prawami kobiet, a raczej ich zasadniczego braku. W XIX wieku w Stanach Zjednoczonych, kobieta wstępując w związek małżeński, oczywiście nie była w świetle prawa równa mężowi. Często dochodziło do ,,gwałtów małżeńskich”, które oczywiście penalizowane nie były. Mężowi bowiem przysługiwało prawo egzekwowania od żony tzw. obowiązku małżeńskiego.

Jeśli zaś kobieta, z różnych przyczyn, chciała rozwodu, czekała ją bardzo ciężka droga. Rozwody były, po pierwsze, mocno obwarowane prawnie, a po drugie, często wiązały się ze skandalem i stygmatyzacją kobiety po rozwodzie. Małżeństwo w ówczesnej postaci Woodhull określała jako ,,zalegalizowaną prostytucję”.

I choć wierzyła w monogamiczne związki, dostrzegała konieczność uszanowania zdania kobiety, zarówno w materii życia seksualnego, jak i choćby w kwestii rozwodu. Ważnymi okazały się również jej działania na rzecz praw wyborczych kobiet.

W 1866 roku Woodhull wyszła za mąż po raz drugi, tym razem za pułkownika Unii, Jamesa Harveya Blooda. Kontynuując działalność społeczną, zaczęła także zajmować się działalnością stricte gospodarczą.W 1870 roku, wspólnie ze swoją młodszą siostrą Tennessee, otworzyła na nowojorskiej Wall Street ,,Woodhull, Claflin and Company”, spółkę zajmującą się obrotem akcjami.

Brokerzy z Wall Street byli zaskoczeni pojawieniem się kobiet na giełdzie, a jeszcze bardziej zaskoczył ich sukces. Siostry na obrocie akcjami dorobiły się niemałej fortuny, a ,,New York Herald” ogłosił je ,,Królowymi finansów”.

14 maja tego samego roku, Victoria i Tennessee zarobione na giełdzie pieniądze przeznaczyły na utworzenie ich własnej gazety, ,,The Woodhull and Claflin’s Weekly”. Większość jej wydań zachowała się do dnia dzisiejszego.

Na łamach swojego tygodnika, który u szczytu popularności dochodził do 20-tysięcznego nakładu, Woodhull publikowała treści wtedy bardzo kontrowersyjne, od wegetarianizmu i wolnej miłości, przez edukację seksualną, po pierwsze amerykańskie wydanie ,,Manifestu Komunistycznego”.

Ale jeszcze zanim została wydawcą, Woodhull już przejawiała ambicje polityczne, które sięgały bardzo wysoko. Szczególnie, że zaczęła jawić się jako jedna z liderek ruchu feministycznego.

Victoria Woodhull – kandydatura w Wyborach Prezydenckich 1872

Chęć kandydowania na urząd prezydenta Victoria Woodhull zakomunikowała swoim listem, opublikowanym na łamach ,,New York Herald” 2 kwietnia 1870 roku. Dwa lata później, 10 maja, otrzymała nominację z ramienia Partii Równych Praw.

W swoim programie wyborczym zawarła postulaty na rzecz równouprawnienia kobiet oraz żądała dla kobiet przykładowo praw wolnej miłości i orgazmu. Startujący razem z nią kandydat na urząd wiceprezydenta również zasługuje na uwagę.

Był nim Frederick Douglass, jeden z najbardziej znanych liderów ruchu na rzecz praw osób czarnoskórych. Partia Równych Praw, nominując swoich kandydatów, miała nadzieję na połączenie ze sobą poparcia środowisk afroamerykańskich i ruchu feministycznego.

Karykatura Woodhull autorstwa T. Nasta, opublikowana w ,,Harper's Weekly w 1872 roku
Karykatura Woodhull autorstwa T. Nasta, opublikowana w ,,Harper’s Weekly w 1872 roku, źródło: Wikimedia Commons

Kampania wyborcza napotkała niestety również pewne problemy. Na pewno najważniejszym był zasadniczy brak aktywnego udziału F. Douglassa. Nie zjawił się nawet na konwencji, na której został nominowany na kandydata. Woodhull zaś, aktywnie pracowała w trakcie kampanii, wygłaszając przemówienia w Nowym Jorku oraz wspomagając się wydawaną przez siebie gazetą.

Oczywiście, za reprezentowane przez siebie poglądy spadała na nią krytyka mediów, w szczególności za postulowanie ,,wolnej miłości”. Do dzisiaj można znaleźć publikowane wtedy karykatury postaci Victorii, niektóre przedstawiające ją jako ,,Panią Szatan”.

Finisz kampanii prezydenckiej był dla Woodhull co najmniej niespodziewany. Na kilka dni przed wyborami została aresztowana razem ze swoją siostrą i mężem. Powodem aresztowania był skandal obyczajowy, wywołany jednym artykułem w ,,The Woodhull and Claflin’s Weekly” z 2 listopada 1872 roku.

Zostały tam upublicznione pogłoski o romansie duchownego Henrego Warda Beechera z Elizabeth Richards-Tilton, parafianką, a zarazem żoną jego asystenta. Publikując wieści o romansie, Victoria miała zamiar wypunktować hipokryzję duchownego, często potępiającego w swoich kazaniach ideę wolnej miłości.

Dla H. W. Beechera to szczególne wydanie gazety skończyło się głośnym procesem o cudzołóstwo w 1875, na którym ława przysięgłych nie była w stanie rozstrzygnąć o winie oskarżonego. Dla Woodhull zaś – spędzeniem dnia wyborów w areszcie i zarzutami o publikację obscenicznych treści.

Pierwsza strona ,,Woodhull and Claflin's Weekly" z 2 listopada 1872 roku
Pierwsza strona ,,Woodhull and Claflin’s Weekly” z 2 listopada 1872 roku, źródło: iapsop.com [domena publiczna]

Finalnie, zwycięstwo w wyborach należało do generała Ulissesa Granta. Woodhull nie otrzymała żadnych głosów elektorów, a sam procent oddanych na nią głosów, do dziś jest nieznany. W wyborach w 1872, kobiety, choć miały swoją kandydatkę, nie mogły wszędzie oddać na nią głosu – tylko w kilku stanach miały pełne prawo wyborcze, a wszystkie obywatelki Stanów Zjednoczonych mogły głosować dopiero po wprowadzeniu 19. poprawki w 1920 roku.

Nie powstrzymało to jednak niektórych sufrażystek, które próbowały oddać głos – między innymi Susan B. Anthony, która musiała potem odpowiadać przed sądem.

Późniejsza działalność Woodhull

Victoria Woodhull po porażce wyborczej jeszcze dwukrotnie ubiegała się o nominację na kandydata-prezydenta. Około 1875 przeszła pewną zmianę światopoglądową, nawracając się ze spirytualizmu na chrześcijaństwo.

Rok później, jej małżeństwo z pułkownikiem J. H. Bloodem skończyło się rozwodem. Niedługo, razem z siostrą i córką przeniosła się do Wielkiej Brytanii, gdzie spędziła resztę życia. Tam również, podczas jednej ze swoich prelekcji, poznała swojego trzeciego męża, bankiera Johna Biddulpha Martina. Mimo sprzeciwu rodziny Martina, wzięli ślub w 1883 roku.    

Przez pewien czas razem ze swoją córką, wydawała czasopismo ,,The Humanitarian”. Część jego numerów jest dostępna do dziś. Po śmierci męża w 1897, osiedliła się w Brendon’s Norton, w hrabstwie Worcestershire.

Wspólnie z Tennessee i Zulą prowadziła tam szkołę, a także jedno z pierwszych przedszkoli. Pod koniec życia skupiła się na byciu działaczką społeczną i filantropką. Zasłynęła też jako jedna z pierwszych kobiet za kierownicą samochodu w Wielkiej Brytanii.

Victoria Woodhull Martin umarła 9 lipca 1927 roku w Brendon’s Norton, dożywszy 89 lat.


Jakub Rogiński – student II roku Historii na Wydziale Historii UW. Najbardziej uwielbia zajmować się wiekiem XIX i XX, a w szczególności historią społeczną. Poza historią, interesuje się literaturą piękną, klasyczną motoryzacją, kryminologią, a także muzyką.

Comments are closed.