Tego dnia 2017 roku zmarł Albert Speer junior, architekt i syn bliskiego współpracownika Adolfa Hitlera
Albert Speer junior – syn głównego architekta III Rzeszy i bliskiego współpracownika Adolfa Hitlera – Alberta Speera, po II wojnie światowej osądzonego w Norymberdze za zbrodnie wojenne przeciwko ludzkości., zmarł we Frankfurcie nad Menem w Niemczech, w wieku 83 lat,.
Podobnie jak jego ojciec był wziętym architektem. Jednak przez całe swoje życie dystansował się od mrocznego dziedzictwa swego ojca, członka wewnętrznego kręgu bliskich współpracowników Adolfa Hitlera.
O śmierci Alberta Speera juniora poinformowała jego pracownia architektoniczna AS&P z siedzibą we Frankfurcie nad Menem w Niemczech. Albert Speer junior urodził się 29 lipca 1934 roku w Berlinie, zaledwie kilka dni przed tym, zanim Adolf Hitler obwołał się Führerem czyli przywódcą III Rzeszy. Dorastał w Berchtesgaden w Niemczech – górskiej twierdzy Hitlera.
Filmy z lat 30. XX wieku pokazują małego Speera bawiącego się na werandzie willi Hitlera i stojącego tuż obok Adolfa Hitlera podziwiającego górskie widoki. W toku jednego z wywiadów Sperr junior przyznał jednak, że zachował z tamtego okresu jedynie mgliste wspomnienia. Architekt zmarł 15 września w wieku 83 lat, w swoim domu we Frankfurcie, w wyniku powikłań pooperacyjnych.
Był najstarszym z sześciorga dzieci Alberta Speera seniora. Jego ojciec sprawował w państwie hitlerowskim funkcję głównego architekta III Rzeszy (od 1937 r. również funkcję generalnego inspektora budowlanego stolicy Rzeszy), a w późniejszym okresie Ministra ds. Zbrojeń i Amunicji.
W 1946 roku Albert Speer senior został skazany przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze na 20 lat więzienia za zbrodnie wojenne przeciwko ludzkości – oskarżono go o organizację deportacji do Niemiec milionów robotników przymusowych. Jako jedyny z hitlerowskich dygnitarzy sądzonych w Norymberdze przyznał się do winy, okazał skruchę oraz wyraził ubolewanie z powodu popełnionych zbrodni.
Karę pozbawienia wolności odbywał w słynnym berlińskim więzieniu Spandau. Na wolność wyszedł w 1966 roku, a zmarł w roku 1981. Pełniąc funkcję „nadwornego” architekta Adolfa Hitlera Albert Speer senior zaprojektował budynek kancelarii III Rzeszy – siedziby władzy nazistowskiego reżimu i opracował dalekosiężne plany przebudowy Berlina (Plan Germania) oraz budowy Hali Ludowej, pod której kopułą pomieścić się miało 180 tysięcy ludzi.
Będąc ministrem ds. zbrojeń Speer senior wykorzystał swoje talenty organizacyjne, aby utrzymać odpowiednio wysokie tempo produkcji broni i przedłużyć trwającą wojnę – posłużył się w tym celu ogromną rzeszą robotników przymusowych, których miliony deportowano z krajów okupowanych i skierowano do katorżniczej „pracy” w hitlerowskim przemyśle zbrojeniowym.
Po II wojnie światowej to właśnie za wykorzystywanie niewolniczej siły roboczej do celów gospodarczych skazano go na karę 20 lat pozbawienia wolności. Jednocześnie stał się jednym z niewielu członków hitlerowskiego reżimu, który publicznie przyznał się do winy i wyraził żal z powodu popełnionych zbrodni.
Po uwięzieniu Alberta Speera seniora za zbrodnie wojenne rodzina Speerów przeprowadziła się z dziadkami Alberta juniora do Heidelbergu. W tym czasie Albert junior nabawił się poważnej nerwicy – zaczął się jąkać, którą z czasem udało mu się wyleczyć.
Początkowo młody Speer kształcił się w zawodzie cieśli, następnie zanim w 1964 r. otworzył we Frankfurcie własną pracownię, studiował architekturę na Politechnice w Monachium. W czasie wywiadu udzielonego w 2005 roku telewizji ZDF Speer junior utrzymywał, że decyzja o zostaniu architektem nie miała żadnego związku z jego ojcem, który jak twierdził nie odgrywał w jego życiu żadnej istotnej roli.
Na przestrzeni lat Albert Speer junior stał się architektem specjalizującym się w dużych projektach, często zagranicznych. Obejmowały one m. in. kompleks budynków wymiaru sprawiedliwości w Rijadzie w Arabii Saudyjskiej, kompleks budynków rządowych w Changchun w Chinach oraz budynków kampusu uniwersyteckiego Fudan w Szanghaju.
Przez 45 lat żył w związku małżeńskim z Ingmar Speer – aktorką znaną jako Ingmar Zeisberg, nie mieli dzieci. Albert Speer junior jako architekt wywierał znacznie mniejszy wpływ na kształtowanie krajobrazu miejskiego aniżeli jego ojciec, którego pompatyczne plany budowy tysiącletniej Rzeszy w znacznej większości okazały się klęską.
Firma architektoniczna Speera juniora w 2000 roku zaprezentowała się na międzynarodowych targach Expo w Hanowerze. Przedstawione projekty dotyczyły zabudowy stolicy Nigerii – Abudży oraz budowy tzw. Miasta Samochodowego na obrzeżach Szanghaju, w pobliżu dużej fabryki Volksvagena. Jednak szczególny wpływ jako projektant Albert Speer junior wywarł na rodzinnym Frankfurcie, gdzie przez wiele lat doradzał w samorządzie miejskim i tworzył plany dla Europejskiego Banku Centralnego, a także zajmował się projektowaniem nowego odcinka miasta zwanego Europaviertel, zbudowanego na gruntach przejętych od kolei państwowych.
Jako architekt Albert Speer junior dążył do tworzenia projektów na skalę ludzką, która respektowała kulturę lokalną i środowisko. W 2010 r. powiedział dziennikarzowi Süddeutsche Zeitung, że unikał rozmów na temat swego ojca, który zmarł w 1981 roku. „Przez całe moje życie usiłowałem odseparować się od mojego ojca i zachować w stosunku do siebie samego odpowiedni dystans” – powiedział Albert Speer junior.
Źródła: nytimes.com, washingtonpost.com
Fot.: Wikimedia Commons
Zenon Purta
