Tego dnia 1889 roku urodził się Ante Pavelić
Ante Pavelić był przywódcą ustaszy (chorwackiej organizacji faszystowskiej) i poglavnik ( głowa państwa) Niepodległego Państwa Chorwackiego (w skrócie NDH, od chorwackiej nazwy: Nezavisna Država Hrvastka).
Ante Pavelić – zbrodniarz wojenny
Ante Pavelić jest uważany za jednego z największych zbrodniarzy wojennych, odpowiadał za eksterminację setek tysięcy Serbów, a także Żydów i Cyganów. Z wykształcenia był prawnikiem. W 1915 roku uzyskał w tej dziedzinie stopień doktora, który później często wymieniano wraz z jego nazwiskiem na ulotkach i plakatach propagandowych.
Jako polityk opowiadał się za chorwackim separatyzmem. W 1929 założył we Włoszech organizację ustaszów, która zajmowała się akcjami terrorystycznymi. Ante Pavelić był współorganizatorem zamachu, w którym zginęli król Jugosławii Aleksander I i francuski minister spraw zagranicznych Louis Barthou. Od tej pory ciążyły na nim podwójne wyroki śmierci, wydane przez rządy francuski i jugosłowiański.
NDH, którego Ante Pavelić został przywódcą powstało 10 kwietnia 1941 roku, jeszcze przed kapitulacją Jugosławii. Państwo było zależne od III Rzeszy oraz Włoch Mussoliniego. Posiadało ono ustrój faszystowski, zgoła jednak inny od pozostałych państw faszystowskich tego okresu.
Przede wszystkim NDH miało być krajem katolickim i w pełni chorwackim. Z tego względu ustasze prześladowali prawosławnych Serbów. W kraju miała pozostać tylko część z nich, która przejdzie na katolicyzm.
Bałkański Auschwitz
Ante Pavelić zapowiadał, że w nowej Chorwacji będzie ich tylko 1/3 z obecnej liczby zamieszkującej ją Serbów. W celu masowej eksterminacji ustasze stworzyli sieć obozów koncentracyjnych, z których najgorszą sławą cieszył się największy z nich Jasenovac, nazywany dziś potocznie bałkańskim Auschwitz.
Warto dodać, że reżim Pavelića dosyć przychylnie odnosił się do muzułmańskich Bośniaków. Zdaniem ustaszy byli oni chorwackiego pochodzenia, a islam przyjęli ze względów strategicznych, kiedy pozostawali jeszcze pod kontrolą Osmanów.
Oficjalna ideologia ustaszów , zwłaszcza w kwestiach religijnych, nie była jednak mocno sprecyzowana. W 1942 Pavelić wydał nawet decyzję o powołaniu Chorwackiego Prawosławnego Kościoła Autokefalicznego. Metropolita Germogen, który stanął na jego czele, w pełni popierał działania ustaszów.
Brat szatan
Najwięcej kontrowersji budzi poparcie czystek, których dokonywali ludzie Pavelićia przez katolickich duchownych. Niektórzy z nich sami uczestniczyli w straszliwych mordach. Jeden z byłych franciszkanów, Miroslav Filipović był nawet komendantem obozu Jasenovac.
Ze względu na duchowną przeszłość więźniowie nazywali go bratem szatanem. Z kolei prymas Chorwacji i arcybiskup Zagrzebia Aloise Stepinac, gorliwie popierający zbrodnie ustaszów, został po wojnie skazany na 16 lat więzienia.
Metody stosowane przez ludzi Pavelića przerażały nawet samych Niemców i Włochów. Ich oddziały były nieraz rozbrajane, zaś Mussolini postanowił pomóc Serbom ze swojej strefy. Kontrowersje wzbudza również zamiłowanie ustaszów do fotografowania się ze swoimi ofiarami, przed lub po dokonaniu na nich straszliwych mordów.
Sytuacja w NDH stanowi ponadto doskonały przykład na to, że państwa osi nie wiązały bezwzględne sojusze, i nieraz pomimo układu z Hitlerem były w konflikcie ze sobą. W tym czasie sojusz z III Rzeszą miała też bowiem marionetkowa Serbia Nidicia.
Po wojnie Ante Pavelić ukrywał się przed aliantami. Nigdy nie dosięgnął go wymiar sprawiedliwości. Dożył 70 lat ukrywając się kolejno w Argentynie i Hiszpanii. Dziś nie ma wątpliwości co do tego, że w ucieczce pomagało mu chorwackie duchowieństwo oraz watykańska administracja.
Podejrzewa się, że pomagał mu nawet sam papież Pius XII. Wg szacunków liczba Serbów zamordowanych przez reżim Pavelića mogła wynosić ok. 300 000. Niektóre szacunki są dużo wyższe i dochodzą nawet do 600 000 i więcej zabitych.
Biorąc pod uwagę te dane i fakt, że w tym czasie w granicach NDH mieszkało ok. 2 milionów Serbów, poglavnik spełnił swoje zapowiedzi dotyczące eksterminacji 2/3 z nich.Paradoksalnie, takie same imię i nazwisko co przywódca ustaszy nosił polityk, który był jednym z twórców Królestwa Jugosławii.