Tego dnia 1896 roku rozpoczęły się pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie
W atmosferze pełnej napięcia i ekscytacji, na oczach całego świata, narodziła się nowa era sportu! W Atenach rozbrzmiały brawa, a w sercach milionów zapaliła się iskra nadziei. To tam, na starożytnej ziemi Grecji, marzenie Pierre’a de Coubertina stało się rzeczywistością – pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie! Świat zjednoczył się w duchu rywalizacji, a wydarzenie, które na zawsze miało zmienić oblicze sportu, na dobre wpisało się w historię ludzkości.
W XIX wieku nawiązania do klasycznych igrzysk olimpijskich pojawiały się w kilku lokalnych imprezach sportowych, które przyjęły ich nazwę. Jednym z głównych źródeł inspiracji dla barona Pierre’a de Coubertina były doroczne igrzyska Towarzystwa Olimpijskiego Wenlock, organizowane od 1850 roku w miejscowości Much Wenlock w hrabstwie Shropshire. W programie tych zawodów znajdowały się m.in.:
- lekkoatletyka,
- piłka nożna,
- krykiet,
- rzucanie pierścieniem.
Drugim ważnym wydarzeniem były Zappasowe Igrzyska, zorganizowane w Grecji z inicjatywy Evangelosa Zappasa, biznesmena i współzałożyciela nowożytnych igrzysk. To właśnie te zawody, finansowane przez Zappasa, stanowiły próbę odtworzenia antycznych tradycji olimpijskich w nowoczesnym świecie. Zarówno igrzyska w Wenlock, jak i przedsięwzięcie Zappasa miały istotny wpływ na wizję Coubertina dotyczącą międzynarodowego ruchu olimpijskiego.
Pierwsze kroki ku nowym igrzyskom
Dnia 18 czerwca 1894 roku Pierre de Coubertin zorganizował kongres na Uniwersytecie Paryskim, gdzie przedstawił swój plan reaktywacji igrzysk olimpijskich. W wydarzeniu uczestniczyli delegaci organizacji sportowych z jedenastu krajów, którzy wspólnie debatowali nad koncepcją nowego, międzynarodowego wydarzenia sportowego.
Pierwotnie Coubertin zamierzał zorganizować pierwsze igrzyska dopiero w 1900 roku, aby ich inauguracja zbiegła się z Wystawą Światową. Obawiano się jednak, że przez tak długi czas zainteresowanie ideą mogłoby osłabnąć, dlatego część uczestników kongresu zaproponowała przyspieszenie terminu do 1896 roku. Po ustaleniu daty pojawiło się kolejne kluczowe pytanie: gdzie powinny odbyć się pierwsze nowożytne igrzyska?
Wybór Aten jako gospodarza
Dokładne okoliczności wyboru gospodarza nie są do końca jasne, ponieważ zarówno Coubertin, jak i Demetrius Vikelas, pierwszy prezydent Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOl), przedstawiali sprzeczne wersje wydarzeń. Według dostępnych źródeł początkowo rozważano Londyn, jednak Coubertin odrzucił ten pomysł.
Po krótkiej rozmowie z Vikelasem, który reprezentował Grecję, francuski baron zasugerował Ateny. Pomysł ten spotkał się z aprobatą, a dnia 23 czerwca 1894 roku Vikelas oficjalnie zgłosił kandydaturę greckiej stolicy. Z uwagi na historyczne znaczenie igrzysk starożytnych, delegaci jednomyślnie poparli ten wybór, co otworzyło nowy rozdział w historii sportu i międzynarodowych zawodów olimpijskich.
Pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie – organizacja
Decyzja o zorganizowaniu igrzysk olimpijskich w Grecji spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem zarówno ze strony obywateli, jak i mediów oraz rodziny królewskiej. Według Pierre’a de Coubertina, następca tronu Konstantyn był zachwycony, słysząc wiadomość, że igrzyska powrócą do Aten. Dodał także, że król i następca tronu chcą współpracować przy organizacji igrzysk. Wkrótce potem Konstantyn przejął przewodnictwo nad komitetem organizacyjnym, wykazując duże zaangażowanie w przygotowania do wydarzenia.
Jednak sytuacja polityczna i ekonomiczna Grecji w tym okresie pozostawiała wiele do życzenia. Kraj zmagał się z poważnym kryzysem finansowym oraz niestabilnością polityczną. Charilaos Trikoupis i Theodoros Deligiannis naprzemiennie pełnili funkcję premiera, co dodatkowo utrudniało stabilizację. Z powodu trudności ekonomicznych zarówno Trikoupis, jak i Stephanos Dragoumis, który był prezydentem Komitetu Olimpijskiego Zappas, nie wierzyli, że Grecja będzie w stanie podołać organizacji igrzysk.
Pod koniec 1894 roku komitet organizacyjny pod przewodnictwem Stephanosa Skouloudisa przedstawił raport, w którym wskazano, że koszty organizacji igrzysk będą trzykrotnie wyższe, niż początkowo zakładał Coubertin. Wyliczono, że na realizację projektu potrzeba aż 3 740 000 drachm, a takich funduszy Grecja nie była w stanie zgromadzić. W związku z tym pojawiła się realna groźba odwołania igrzysk.
W obliczu kryzysu Coubertin i Demetrius Vikelas rozpoczęli kampanię mającą na celu uratowanie igrzysk i utrzymanie idei ruchu olimpijskiego przy życiu. 7 stycznia 1895 roku przyniosło przełom – Vikelas ogłosił, że nowym przewodniczącym komitetu organizacyjnego zostanie następca tronu Konstantyn, który skupi się przede wszystkim na pozyskaniu środków finansowych. Greckie społeczeństwo zostało zmobilizowane do przekazywania datków na organizację wydarzenia.
Ostatecznie udało się zebrać znaczne fundusze:
- darowizny prywatnych osób wyniosły około 330 000 drachm,
- sprzedaż specjalnych znaczków wydanych z okazji igrzysk przyniosła 400 000 drachm,
- wpływy ze sprzedaży biletów osiągnęły 200 000 drachm.
Na prośbę Konstantyna finansowo wsparł przedsięwzięcie także znany biznesmen George Averoff, który podjął się odbudowy stadionu Panathinaiko. Koszt tego przedsięwzięcia wyniósł około 1 miliona franków. W dowód wdzięczności przed stadionem postawiono pomnik Averoffa, który uroczyście odsłonięto 5 kwietnia 1896 roku, dzień przed ceremonią otwarcia igrzysk. Pomnik ten stoi w tym miejscu do dziś.
Pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie – powrót do tradycji antycznych
W hołdzie starożytnym igrzyskom niektóre tradycje z czasów antycznych zostały przywrócone. Ława przysięgłych, sędziowie oraz inni urzędnicy otrzymali te same tytuły, które nosili ich poprzednicy w starożytnej Grecji. Byli to:
- Efor,
- Helanodic,
- Alitarc.
Dodatkowo król Jerzy I Grecji pełnił funkcję głównego arbitra. Jak wspominał Coubertin, jego obecność nadawała wagę i autorytet decyzjom Eforów.
Choć igrzyska cieszyły się poparciem w Grecji, nie wszędzie spotkały się z entuzjazmem. W Belgii informacja o ich organizacji wywołała negatywną reakcję. Dziennik „Le Soir” otwarcie sprzeciwiał się tej inicjatywie, sugerując, że Europejczycy powinni trzymać się z dala od greckich obchodów. W artykule redakcja stwierdziła, że udział Belgów w igrzyskach byłby „jedynie absurdalnym pokazem”.
Pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie – ceremonie
Uroczysta ceremonia otwarcia odbyła się 6 kwietnia 1896 roku (co odpowiadało 25 marca według kalendarza juliańskiego, obowiązującego wówczas w Grecji) na stadionie Panathinaiko w Atenach. Igrzyska oficjalnie otworzył król Grecji Jerzy I, któremu towarzyszyła jego żona królowa Olga, a także ich syn, następca tronu książę Konstantyn. Wydarzenie zgromadziło ponad 50 tysięcy widzów, którzy entuzjastycznie wiwatowali na cześć monarchy po jego przemówieniu.
Sportowcy z różnych krajów ustawili się na boisku, a cała uroczystość została uświetniona salwami armatnimi i wypuszczeniem tysiąca gołębi, które symbolizowały pokój. Podczas ceremonii chór wykonał hymn skomponowany specjalnie na tę okazję przez Spirosa Samarasa, do którego słowa napisał Kostís Palamás. Ten utwór z czasem stał się oficjalnym hymnem olimpijskim.
Wiele elementów wprowadzonych podczas pierwszej nowożytnej ceremonii otwarcia przetrwało do dzisiaj. Współcześnie nadal:
- igrzyska otwiera głowa państwa gospodarza,
- wykonywany jest hymn olimpijski, który oficjalnie uznano za hymn igrzysk w 1958 roku.
Inne elementy, takie jak przysięga olimpijska, zapalenie znicza olimpijskiego i parada reprezentacji narodowych, zostały dodane dopiero w późniejszych edycjach igrzysk.
W niedzielny poranek 12 kwietnia 1896 roku (31 marca według kalendarza juliańskiego) król Jerzy I wydał uroczysty bankiet na cześć sportowców oraz oficjeli. Chociaż nie wszystkie konkurencje zostały jeszcze zakończone, władca już wtedy dał wyraz swojemu przekonaniu, że igrzyska powinny na zawsze pozostać w Atenach.
Oficjalna ceremonia zamknięcia miała miejsce 15 kwietnia, jednak pierwotnie planowano ją na dzień wcześniej. Ostatecznie przełożono ją z powodu złych warunków atmosferycznych. Podobnie jak podczas otwarcia, uroczystość odbyła się w obecności rodziny królewskiej. Rozpoczęła się odegraniem greckiego hymnu narodowego oraz ody w języku starogreckim, napisanej przez George’a S. Robertsona, brytyjskiego uczestnika igrzysk i studenta języków klasycznych.
Nagrody dla zwycięzców
Podczas ceremonii król Jerzy I osobiście wręczył nagrody zwycięzcom zawodów. W przeciwieństwie do współczesnych igrzysk:
- triumfatorzy otrzymali srebrny medal, gałązkę oliwną i dyplom,
- zdobywcy drugiego miejsca dostali brązowy medal, gałązkę laurową oraz dyplom.
Niektórym sportowcom przyznano dodatkowe nagrody. Przykładem był Spiridon Louis, zwycięzca maratonu, który otrzymał puchar ufundowany przez Michela Bréala – przyjaciela Pierre’a de Coubertina i pomysłodawcę współczesnego biegu maratońskiego.
Okrążenie honorowe i zakończenie igrzysk
Po rozdaniu nagród Spiridon Louis poprowadził wszystkich zwycięzców w okrążeniu honorowym wokół stadionu, przy akompaniamencie hymnu olimpijskiego. Następnie król Jerzy I ogłosił zamknięcie pierwszych nowożytnych igrzysk i opuścił stadion wśród aplauzu tłumu, któremu towarzyszyło ponowne odegranie greckiego hymnu narodowego.
Spór o przyszłość igrzysk
Pod wpływem niezwykle udanej organizacji pierwszych nowożytnych igrzysk w Atenach, wielu uczestników i obserwatorów – w tym amerykańscy sportowcy – wyraziło chęć, by kolejne edycje również odbywały się w Grecji. Większość amerykańskich zawodników podpisała nawet specjalny list skierowany do księcia Konstantyna, w którym poparli ten pomysł.
Z tą koncepcją nie zgadzał się jednak Pierre de Coubertin, który uważał, że międzynarodowa rotacja gospodarzy igrzysk była jednym z kluczowych elementów nowożytnego ruchu olimpijskiego. W pełni zgodnie z jego wizją, następne igrzyska odbyły się w 1900 roku w Paryżu, jednak zostały przyćmione przez trwającą w tym samym czasie Wystawę Światową.
Pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie – dyscypliny
Podczas Kongresu Sorbońskiego w 1896 roku zapadły decyzje dotyczące dyscyplin sportowych, które miały pojawić się w programie pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich. Nominowano liczne sporty, w tym popularne na tamten czas dyscypliny drużynowe, jak piłka nożna czy krykiet.
Jednak plany te nigdy nie zostały zrealizowane, a sportowe programy igrzysk nie uwzględniły tych gier. Inne konkurencje, jak wioślarstwo i żeglarstwo, również znalazły się w planach, jednak zostały odwołane ze względu na niekorzystne warunki pogodowe, w tym silny wiatr, który uniemożliwił przeprowadzenie wyścigów.
Lekkoatletyka
Zdecydowaną dominującą dyscypliną Igrzysk Olimpijskich 1896 była lekkoatletyka, której konkurencje przyciągnęły sportowców z różnych części świata. Zawody były wyjątkowe pod względem różnorodności narodowej uczestników, jednak dla Greków, gospodarzy igrzysk, pewne wyniki były dużym rozczarowaniem.
Największym rozczarowaniem okazała się przegrana w konkurencji rzutu dyskiem. Greccy zawodnicy, którzy przez długie miesiące przygotowywali się do tej konkurencji, liczyli na zwycięstwo, bowiem rzut dyskiem był dla nich jednym z najważniejszych narodowych sportów. Mimo intensywnych przygotowań, wszyscy greccy uczestnicy zostali pokonani przez Amerykanina Boba Garretta, który do tej pory nie miał żadnego doświadczenia w rzucie dyskiem.
Inspirację do udziału w tej konkurencji miał podczas swojej podróży do Aten. Garrett zaskoczył wszystkich, rzucając dysk na odległość 29,15 metra, co okazało się o 20 centymetrów dalej niż rzut Panagiotisa Paraskevopoulosa z Grecji, który zajął drugie miejsce.
Garrett wygrał także konkurencję pchnięcia kulą, potwierdzając swoją dominację w lekkoatletyce. Wśród innych konkurencji, takich jak biegi, zdominował je Thomas Burke z USA. Zawodnik ten, mimo że bieg na 100 metrów ukończył w czasie 12,0 sekundy, a 400 metrów w 54,2 sekundy, nie pobił rekordów świata. Warto zaznaczyć, że Burke był jedynym uczestnikiem, który wystartował z „niewygodnej” pozycji, z kolanem na ziemi. Początkowo sędziowie mieli wątpliwości, ale ostatecznie pozwolili mu wystartować z tej pozycji.
Maraton
Maraton olimpijski, który po raz pierwszy odbył się w historii igrzysk w 1896 roku, był jednym z najbardziej emocjonujących i pamiętnych wydarzeń. Spiridon Louis, grecki pasterz z wioski Maroussi, stał się bohaterem narodowym, wygrywając ten wyczerpujący bieg.
Maraton został zorganizowany z inicjatywy francuskiego filozofa Michela Bréala, który chciał uczcić heroiczny wyczyn greckiego wojownika Fidippidesa, który miał przynieść wiadomość o zwycięstwie Greków. Pomimo początkowego oporu Pierre’a de Coubertina, który obawiał się, że organizowanie maratonu może wywołać niepożądane incydenty, ostatecznie zgodził się na jego przeprowadzenie.
Warunki do biegu były niezwykle trudne: wysokie temperatury sprawiły, że wielu uczestników zasłabło jeszcze przed 20. kilometrem. Na ostatnich kilometrach na czoło wysunął się Australijczyk Edwin Flack, który początkowo prowadził, ale to Louis zdobył złoto. Dzięki temu zwycięstwu Spiridon Louis zyskał status narodowego bohatera, a jego historia przyczyniła się do uwolnienia jego brata, który był uwięziony po konflikcie z nożami.
Podnoszenie ciężarów
W 1896 roku podnoszenie ciężarów było jedną z mniej rozwiniętych dyscyplin sportowych. Zasady zawodów w tej konkurencji różniły się od współczesnych. Zawody odbywały się na stadionie na świeżym powietrzu, a zawodnicy nie byli podzieleni na kategorie wagowe, co oznaczało, że rywalizowali ze sobą w jednej kategorii bez względu na różnice w masie ciała.
W tej edycji igrzysk wprowadzono dwie konkurencje: podnoszenie ciężarów jedną ręką i dwiema rękami. W przypadku tej drugiej konkurencji doszło do kontrowersji: Gregg Elliot z Wielkiej Brytanii i Viggo Jensen z Danii podnieśli tę samą wagę, 111,5 kg, jednak decyzję o przyznaniu złotego medalu podjął król Jerzy I, uznając styl Duńczyka za lepszy. Decyzja ta wywołała protesty brytyjskich przedstawicieli, co ostatecznie doprowadziło do przyznania dodatkowych prób obu zawodnikom. Ostatecznie złoto trafiło do Jensena.
Szermierka
Szermierka była pierwszą konkurencją, która odbyła się w nowym obiekcie – Zappeionie, wybudowanym dzięki finansowaniu Zappasa. Co ciekawe, była to jedna z nielicznych konkurencji, w której mogli wystartować zawodowcy, choć w oddzielnej kategorii od amatorów. Początkowo zaplanowano cztery różne konkurencje, jednak z nieznanych przyczyn zawody szpadą zostały odwołane.
Ostatecznie rozegrano turnieje floretu i szabli. W finale floretu dla amatorów zwyciężył Eugène-Henri Gravelotte z Francji. Z kolei w rywalizacji szermierzy nauczycieli wygrali Grecy, a Leonidas Pyrgos stał się pierwszym Grekiem, który zdobył złoty medal w nowożytnych igrzyskach olimpijskich.
Strzelectwo sportowe
Strzelectwo sportowe na igrzyskach w 1896 roku odbywało się w Kallithea, gdzie rozegrano pięć konkurencji – dwie karabinowe i trzy pistoletowe. W pierwszej konkurencji, 200 metrów karabinem wojskowym, Pantelis Karasevdas z Grecji wygrał, trafiając w cel wszystkimi strzałami.
W drugiej konkurencji, 25-metrowym pistolecie wojskowym, bracia Paine z USA zdominowali rywalizację. Aby dać innym szansę, tylko Sumner Paine wziął udział w kolejnej konkurencji, której również zwyciężył. Pozostali zawodnicy w tej konkurencji zostali pokonani przez Paine’a, który zdobył złoty medal.
Tenis
Chociaż tenis był już wówczas popularnym sportem, żaden z czołowych zawodników nie wystartował w igrzyskach olimpijskich w 1896 roku. Zawody odbywały się na kortach Athens Lawn Tennis Club oraz na dziedzińcu Neo Phaliron Velodrome.
Zwycięzcą gry pojedynczej został John Pius Boland, który pochodząc z Anglii, pokonał w finale Friedricha Trauna z Niemiec. W grze podwójnej, Boland i Traun pokonali grecko-egipską parę Kasdaglis/Petrokokkinos.
Gimnastyka
Podczas pierwszych nowożytnych Igrzysk Olimpijskich, które odbyły się w Atenach w 1896 roku, konkurencje gimnastyczne miały miejsce na dziedzińcu Stadionu Panathinaiko, znanym również jako Stadion Kallimarmaro, który zyskał międzynarodową popularność. W tych zawodach wzięła udział drużyna niemiecka, licząca 11 zawodników, którzy odznaczyli się wyjątkową formą.
Niemcy zwyciężyli w pięciu z ośmiu konkurencji, w tym w obu konkurencjach drużynowych. Co ciekawe, w jednej z rywalizacji drużynowych, tej na drążku poziomym, Niemcy byli jedynymi uczestnikami, co oznaczało, że już na starcie zdobyli złoto.
W indywidualnych konkurencjach również nie zabrakło niemieckich sukcesów. Hermann Weingärtner zwyciężył w konkurencji na drążku poziomym, natomiast Alfred Flatow okazał się najlepszy na poręczach równoległych. Carl Schuhmann, który miał również doświadczenie w zapasach, zdobył złoty medal w skoku o tyczce.
Szwajcar Louis Zutter natomiast triumfował na koniu z łękami, a Grecy Mitropoulos i Andriakopoulos wygrali w swoich specjalnościach — odpowiednio na ringach i w wspinaczce linowej.
Jazda na rowerze
Zasady organizacji zawodów kolarskich w 1896 roku opierały się na przepisach wprowadzonych przez Międzynarodową Unię Kolarską (UCI), co miało istotne znaczenie dla przebiegu całych zawodów. Rywalizacja odbywała się w nowo wybudowanym welodromie Neo Phaliron, a jedyną konkurencją, która nie miała miejsca na torze, był wyścig szosowy rozgrywany na trasie Ateny-Maraton-Ateny, liczącej 87 kilometrów.
Na torze bezkonkurencyjny był Francuz Paul Masson, który wygrał trzy konkurencje: okrążenie indywidualne, jazdę na czas na 2 km oraz jazdę na 10 km. W wyścigu na 100 km Masson wystartował jako pacemaker dla Léona Flamenga, który mimo groźnej kraksy i pomocy greckiego zawodnika Georgiosa Kolettisa zwyciężył w tej konkurencji. Z kolei Adolf Schmal z Austrii wygrał 12-godzinny wyścig, który zakończył się po wyczerpaniu sił przez wszystkich, oprócz dwóch uczestników. Natomiast Grecki zawodnik Konstantinidis zdobył złoto w wyścigu szosowym na trasie Ateny-Maraton-Ateny.
Zapasy
W zapasach podczas Igrzysk w 1896 roku na Stadionie Panathinaiko zastosowano bardzo nietypowy system, w którym nie istniały kategorie wagowe. Oznaczało to, że każdy zawodnik, niezależnie od wagi, walczył o jedno, ostateczne zwycięstwo. Zasady, które obowiązywały w tej dyscyplinie, były zbliżone do współczesnych zapasów grecko-rzymskich, z tą różnicą, że wówczas nie istniał limit czasowy oraz nie wszystkie chwyty za nogi były zakazane.
Zwycięzcą w tej nietypowej rywalizacji został Carl Schuhmann z Niemiec, który wcześniej zdobył złoto w gimnastyce. W finale zmierzył się z Georgiosem Tsitasem z Grecji, po wcześniejszym zwycięstwie nad Stephanosem Christopoulosem. Finał został przerwany z powodu zapadającego zmroku, a po wznowieniu dnia następnego Schuhmann pokonał Tsitasa, zdobywając ostatecznie złoto.
Pływanie
Pierwsze zawody pływackie na Igrzyskach Olimpijskich 1896 odbyły się na otwartych wodach w zatoce Zea, położonej niedaleko Pireusu. Organizatorzy zdecydowali się nie inwestować w budowę specjalnego basenu, co wiązało się z trudnymi warunkami dla uczestników. Pomimo tego, na zawody przybyło około 20 000 widzów, którzy obserwowali zmagania pływaków.
Zawodnicy musieli zmagać się nie tylko z trudną trasą, ale także z zimną wodą. Pomimo tego, Węgier Alfréd Hajós dał z siebie wszystko i wygrał dwie konkurencje: 100 metrów i 1200 metrów stylem dowolnym. Co ciekawe, pływacy rywalizowali w krótkich odstępach czasowych, co zmuszało ich do szybkiej regeneracji między kolejnymi startami.
Innym zwycięzcą tych zmagań był Austriak Paul Neumann, który zwyciężył w konkurencji na 500 metrów, pokonując swoich rywali z ponad półtoraminutową przewagą.
Warto dodać, że Alfréd Hajós nie tylko triumfował w pływaniu, ale stał się później jednym z niewielu sportowców, którzy zdobyli medale zarówno w dyscyplinach sportowych, jak i artystycznych. W 1924 roku zdobył srebrny medal za architekturę, co czyni go jednym z najbardziej wszechstronnych olimpijczyków w historii.
Pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie – uczestnicy
Pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie, które odbyły się w 1896 roku, przyciągnęły sportowców z różnych zakątków świata. Warto jednak zaznaczyć, że nie byli to profesjonalni sportowcy, a raczej amatorzy. W 1894 roku podczas Kongresu Olimpijskiego, zapadła decyzja o wykluczeniu zawodowych sportowców z igrzysk.
W związku z tym, wszyscy uczestnicy tych zawodów musieli być uznani za amatorów, co wiązało się z pewnymi trudnościami organizacyjnymi. Brak międzynarodowych regulacji powodował, że zasady nie były jednoznacznie określone, a sam termin „amator” był szeroko krytykowany. Warto przypomnieć, że w trakcie wcześniejszych igrzysk Zappas (1870-1875), temat amatorszczyzny był już poruszany, zwłaszcza że do udziału dopuszczano przedstawicieli niższych warstw społecznych.
Zgodnie z ówczesnymi zasadami, uczestnicy mogli zarejestrować się bezpośrednio na miejscu. W przeciwieństwie do dzisiejszych igrzysk, gdzie sportowcy są delegowani przez swoje kraje, w 1896 roku wielu zawodników brało udział w igrzyskach przypadkowo, na przykład w wyniku pracy czy studiów.
Wśród uczestników igrzysk można było znaleźć studentów amerykańskich, w tym wielu przedstawicieli Uniwersytetu Princeton. Zaskakujący był także udział brytyjskich sportowców, którzy byli często studentami zainteresowanymi sztuką grecką bądź pracownikami ambasad.
Nie ma jednoznacznej zgody co do liczby uczestników igrzysk. Międzynarodowy Komitet Olimpijski (MKOl) szacuje liczbę sportowców na 241, podczas gdy inni historycy, tacy jak Mallon i Widlund, podają liczbę 245, a De Wael podaje podobną wartość. Różnice w tych liczbach można wytłumaczyć brakiem precyzyjnych rejestrów i trudnościami z identyfikowaniem zawodników, zwłaszcza że nie zawsze zapisano narodowość sportowca.
Część wyników dotyczyła tylko tych, którzy ukończyli zawody, a wiele osób, które nie osiągnęły wysokich lokat, zostało pominiętych w dokumentacji. Szacuje się, że około 175 uczestników tych igrzysk zostało zidentyfikowanych z imienia i nazwiska.
Warto wspomnieć, że do 1928 roku, kiedy to po raz pierwszy powstała wioska olimpijska, uczestnicy igrzysk zmuszeni byli sami zapewnić sobie miejsca do spania. Zatem organizacja samego wydarzenia wymagała od sportowców znacznego zaangażowania, szczególnie w zakresie logistyki, ponieważ nie było dedykowanego zaplecza noclegowego.
Pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie – reprezentowane kraje
W pierwszych igrzyskach olimpijskich, uczestnicy nie byli delegowani przez swoje kraje, co utrudniało ustalenie pełnej listy reprezentowanych narodów. Zgodnie z danymi MKOl, w igrzyskach wzięło udział 14 krajów, chociaż nie podano szczegółowych informacji o wszystkich z nich. W rzeczywistości, liczba krajów różniła się w zależności od źródła.
Istnieją również doniesienia o 12 krajach, w tym Chile i Bułgarii, jednak inne źródła wskazują na 13 państw, pomijając Włochy. Co ciekawe, jednym z uczestników był Dionysios Kasdaglis, który, choć był Grekiem pochodzenia egipskiego, w niektórych źródłach uznawany był za reprezentanta Egiptu. Warto również dodać, że ani Belgowie, ani Holendrzy nie wzięli udziału w tych pierwszych igrzyskach.
- Australia – Mimo że Australia nie była wówczas niepodległym państwem, wyniki Teddy’ego Flacka są tradycyjnie przypisywane temu krajowi.
- Bułgaria – W przypadku Charlesa Champauda, który był gimnastykiem z Bułgarii, pojawiły się kontrowersje. Chociaż Bułgarski Komitet Olimpijski twierdził, że był Bułgarem, inne źródła wskazują, że był on Szwajcarem, który mieszkał w Bułgarii.
- Chile – Luis Subercaseaux jest wspomniany przez chilijski Komitet Olimpijski jako reprezentant Chile, ale nie pojawia się w wielu innych źródłach.
- Cypr – Anastasios Andreou, cypryjski Grek, był traktowany jako Grek, mimo że Cypr wówczas był pod protektoratem brytyjskim.
- Smyrna (obecnie Izmir w Turcji) – Dwa sportowcy z Smyrny byli uznawani za reprezentantów Grecji.
Wśród innych reprezentowanych krajów można wymienić Danię, Niemcy, Francję, Grecję, Wielką Brytanię, Węgry, Australię, Stany Zjednoczone, Szwecję oraz Szwajcarię.
Pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie – medalowa tabela
James Connolly, reprezentant Stanów Zjednoczonych, zdobył pierwszy złoty medal w historii nowożytnych igrzysk olimpijskich. 6 kwietnia 1896 roku, wygrał on zawody w trójskoku, osiągając wynik 13,71 m. Został tym samym pierwszym mistrzem olimpijskim nowożytnej ery. Warto dodać, że podczas tych igrzysk medale nie były jeszcze w pełni ujednolicone – zwycięzcy otrzymali srebrny medal, a za drugie miejsce przyznano brąz. Trzecie miejsce nie było honorowane żadnym medalem.
Zgodnie z późniejszą praktyką, Międzynarodowy Komitet Olimpijski zdecydował się przyjąć system medalowy, w którym złoty medal jest przyznawany zwycięzcy, srebrny dla drugiego miejsca, a brązowy dla trzeciego. Dzięki temu ranking medalowy stał się bardziej porównywalny pomiędzy różnymi edycjami igrzysk.
Pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie w Atenach w 1896 roku były kamieniem milowym w historii sportu. Choć wydarzenie to różniło się od współczesnych igrzysk, to stanowiło fundament dla rozwoju współczesnych olimpiad, a także pokazało, jak ważna jest organizacja, międzynarodowa współpraca i porządek w świecie sportu.
