Tego dnia 1636 w okolicy wsi Dąbrowa Łużycka spadł meteoryt Sagan
Najstarszy znany nam przypadek upadku meteorytu w Polsce, zarejestrowano na terenie Łużyc i nazwano go meteoryt Sagan.
Meteoryt Sagan – poszukiwania
Jerzy Pokrzywnicki (Ernest Jerzy Grzymała Pokrzywnicki) to polski geolog, badacz meteorytów i prawnik. Żył w latach 1892-1974. Dzięki jego pracom i artykułom, możemy się dowiedzieć więcej m.in. o meteorycie Sagan, najstarszym znanym nam przypadku upadku meteorytu na ziemiach polskich.
Według słów Jerzego Pokrzywnickiego, natrafił on na ślady meteorytu podczas przeszukiwań archiwalno-bibliotecznych w Warszawie, a następnie kontynuował poszukiwania w Krakowie oraz Wrocławiu. W źródłach znalazł wzmianki o spadku “wielkiego kamienia” między Sagan a Dubrow. Pod nazwą Sagan figuruje meteoryt w „Tablicy chronologicznej spadłych na Ziemię kamiennych i żelaznych brył” prof. Uniwersytetu Wileńskiego Stanisława Jundziłła”.
Dane źródłowe
W pracy Vechnerusa napisanej w 1640 roku można znaleźć najwcześniejszą informację o upadku meteorytu. Informacje są także zawarte w pracach Cluveriusa z 1697 roku oraz Lucae z 1689 roku. Wszystkie prace przedstawiają podobne informacje odnośnie spadku, różnice widać dopiero przy opisie składu meteorytu. Lucae opisuje, że miał w sobie wiele różnego kruszcu, który dawał się łatwo wykruszyć. Cluverius również opisał go jako kruchy i pełen metali. Prace Lucae i Cluveriusa nie przedstawiają wyglądu meteorytu, a wszystkie trzy zgodnie twierdzą, że był opalony. Vechnerus podaje, że kształt był oryginalny jak na meteoryt czary lub misy.
Cluverius oraz Vechnerus podają wagę meteorytu określoną jako 2 talenty. Przyjmując, że były to talenty duże, wagę określa się na 120 kg, w przypadku talentów małych waga wynosiłaby 52 kg. Natomiast Lucae pisze o nim, że był nadzwyczaj wielki.
Najstarszy meteoryt w Polsce – miejsce upadku
Według relacji meteoryt spadł pomiędzy Sagan, a Dubrow na polu kolonisty Mateusza Schebacka. Podczas ustalania miejsca upadku z racji na niepełne informacje geograficzne Pokrzywnicki zakładał kilka lokalizacji. Pomocna okazała się tutaj praca Vechnerusa pozwalająca ustalić położenie właściwej wsi Dubrow, w której doszło do tego zdarzenia. Vechnerus podaje, że spadek nastąpił na terenie Księstwa Żagańskiego, a dodatkowo wymienia miejscowość Schrot. Schrot prawdopodobnie wzięła swoją nazwę od rzeczki płynącej ze wschodu na zachód, wpadając do Nysy na północ od Przewozu.
Ostateczna lokalizacja miejsca spadku została ustalona przy pomocy mapy z atlasu Reymanna. Naniesiona na niej jest miejscowość Dubrow obecnie Dąbrowa Łużycka oraz Schrot obecnie Młotów, 4 kilometry od Dąbrowy.
Fotografia poglądowa, przedstawia meteoryt Allende, najlepiej zbadany meteoryt na świecie.
Wikmedia Commons – H. Raab
Źródło: Wiki.Meteoritica.pl