Tego dnia 1941 roku powstał polski dywizjon lotniczy w Anglii, a mianowicie dywizjon 315. ,,Dębliński”
Polskie dywizjony lotnicze w Anglii zaczęły powstawać w połowie 1940 roku. W sumie w skład Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii wchodziły 4 dywizjony bombowe i 12 dywizjonów myśliwskich. Dywizjon 315. ,,Dębliński” został sformowany 8 stycznia 1941 roku w mieście Newcastle w hrabstwie Northumberland.
Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii
Polscy piloci zaczęli przybywać do Wielkiej Brytanii pod koniec 1939 roku. Początkowo dowództwo RAF-u nie widziało w polskich pilotach większego pożytku. Obawiano się między innymi o poziom wyszkolenia, brak znajomości angielskich samolotów oraz barierę językową.
W lipcu i sierpniu 1940 roku Anglikom zaczęło brakować załóg, które mogłyby stawiać czoło Luftwaffe. Latem 1940 roku podpisano porozumienie między rządem polskim i brytyjskim, zgodnie z którym zaczęto tworzyć polskie dywizjony lotnicze.
Polskie Siły Zbrojne powstały w 1939 roku, po zakończeniu kampanii wrześniowej na mocy porozumienia podpisanego z Francją i Wielką Brytanią. Założeniem było formowanie polskich oddziałów w krajach sprzymierzonych, które są w stanie wojny z III Rzeszą. Oddziały miały podlegać Naczelnemu Wodzowi.
W skład Polskich Sił Zbrojnych w czasie II wojny światowej oprócz sił lądowych i marynarki wchodziło również lotnictwo. 25 października 1939 roku w dowództwie francuskich sił powietrznych odbyła się konferencja, w której udział wziął generał Jean Charles Romatet, wicemarszałek lotnictwa Douglas Claude Strathem Evill oraz generał Józef Zając.
W jej czasie ustalono, że Polskie Siły Powietrzne będą formowane równolegle zarówno we Francji, jak i Wielkiej Brytanii. Do czasu ataku Niemiec na Francję udało się sformować 4 polskie dywizjony.
Pierwsza umowa lotnicza z Wielka Brytania została podpisana 11 czerwca 1940 roku. Podpisane umowy było odwlekane przez stronę polską ze względu na niekorzystne zapisy, jakie chcieli przeforsować Brytyjczycy.
Generał Władysław Sikorski chciał bowiem, by polskie dywizjony stanowiły suwerenne oddziały i podlegały polskiemu dowództwu. Umowa ta zakładała między innymi utworzenie dwóch polskich dywizjonów bombowych.
5 sierpnia 1940 roku podpisano kolejną umowę lotniczą, w myśl której podjęto decyzję o utworzeniu kolejnych polskich dywizjonów, w tym myśliwskich. Wraz z nią Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii stały się częścią suwerennych Polskich Sił Zbrojnych.
W okresie II wojny światowej na terenie Wielkiej Brytanii utworzono 4 dywizjony bombowe i 12 dywizjonów myśliwskich. Najsłynniejszym polskim dywizjonem, który swoją sławę zawdzięcza ogromnej skuteczności na polu walki. był Dywizjon 303. Myśliwski „Warszawski im. Tadeusza Kościuszki”.
Dywizjon 315. ,,Dębliński”
Jednym z dywizjonów utworzonych w 1941 roku był 315. Dębliński Dywizjon Myśliwski. Swój początek miał w mieście Acklington w hrabstwie Northumberland. Pierwszym polskim dowódcą dywizjonu został mianowany major Stanisław Pietraszkiewicz. Pełnił tę funkcję do 21 września 1941 roku, kiedy to jego samolot został zestrzelony nad terytorium Francji, a sam major trafił do niewoli.
Dowództwo po nim na krótko przejął kapitan Władysław Szczęśniewski. W sumie dywizjon miał 10 polskich dowódców. Ostatnim z nich był kapitan Jan Siekierski. Dowództwo brytyjskie przez cały okres istnienia dywizjonu pełnił Sqn Ldr H. D. Cooke.
Oznaczeniem dywizjonu jest czarny kogut, który szykuje się do walki. Zostało ono wzięte z odznaczenia 112. eskadry lotnictwa myśliwskiego Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej. Piloci tego dywizjony latali na samolotach Hawker „Hurricane” Mk-I, Supermarine „Spitfire” Mk-II, Mk-VB, Mk-IX, Mk-V, North American Mustang Mk-III.
Początkowo zadaniem dywizjonu była eskorta konwojów morskich na Morzu Irlandzkim. Kiedy w lipcu dywizjon zmienił miejsce swojego stacjonowania na lotnisko w Northolt w zachodnim Londynie, zmianie uległy również jego zadania.
Od tego czasu były to głównie loty bojowe nad Belgią i Francją, gdzie piloci eskortowali bombowce niszczące węzły kolejowe i wyrzutnie rakiet V-1. Godną podziwu akcję bojową piloci odbyli 14 sierpnia, kiedy to nad francuskim miastem St. Omer doszło do starcia z 30 Messerschmittami. Polscy piloci zestrzelili na pewno 7 wrogich samolotów przy zerowych stratach własnych.
W 1942 roku dywizjon zaczął wykonywać loty ofensywne nad Kanałem La Manche. W kolejnym roku dywizjon 315. znów zmienił miejsce swojego stacjonowania. Na początku na lotnisko w Hutton Cranswiok, a następnie na lotnisko Ballyhalbert w Irlandii Północnej.
Od tego czasu dywizjon osłaniał konwoje na Morzu Irlandzkim oraz pełnił dyżury bojowe. Na początku kwietnia 1944 roku dywizjon został przeniesiony na lotnisko polowe w miejscowości Coolham w hrabstwie West Sussex.
6 czerwca dywizjon 315. ,,Dębliński” brał udział w osłonie inwazji lądującej na plażach w Normandii oraz amerykańskie oddziały powietrznodesantowe. W styczniu 1945 roku dywizjon po raz kolejny został przeniesiony, tym razem na lotnisko Andrews Field.
Brał wówczas udział w osłanianiu bombowców lecących na Berlin i Holandię. Ostatni lot bojowy został wykonany 25 kwietnia 1945 roku. Misja ta polegała na osłonie Lancasterów, które miały zbombardować siedzibę Hitlera w Berchtesgaden. 315. Dębliński Dywizjon Myśliwski został rozwiązany 6 grudnia 1946 roku.
317. Wileński Dywizjon Myśliwski
Kolejnym dywizjonem, który został sformowany na początku 1941 roku, był 317. ,,Wileński” Dywizjon Myśliwski. Podobnie jak dywizjon 315., został utworzony w Acklington w hrabstwie Northumberland.
Pierwszym polskim dowódcą dywizjonu został mianowany pułkownik Stanisław Brzezina. Ostatnim dowódcą dywizjony był kapitan Marian Trzebiński. Oznaczeniem dywizjonu jest atakujący niebieski kondor. Zostało ono wzięte z odznaczenia 152. eskadry lotnictwa myśliwskiego Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
Piloci tego dywizjonu latali na samolotach Hawker „Hurricane” Mk-I, Mk-IIA i Mk-IIB Supermarine „Spitfire” Mk-VB i Mk-VC, Mk-IXE, LF i IXE, Mk-XVI North American Mustang Mk-III.
Ile samolotów zestrzeliły polskie dywizjony lotnicze w Anglii?
W czasie bitwy o Anglię polscy piloci zgłosili 170 zestrzeleń i 36 uszkodzonych maszyn wroga. W okresie od sierpnia 1940 roku do zakończenia II wojny światowej polskie dywizjony myśliwskie wykonały ponad 73 500 lotów bojowych i zniszczyły 762 samolotów przeciwnika na pewno, 175 prawdopodobnie i uszkodziły 237.
Dywizjony bombowe wykonały w tym czasie około 11 700 lotów bojowych. Sukcesy, jakie odnosili polscy piloci w czasie II wojny światowej z pewnością zapisały się na kartach historii polskiego lotnictwa, ale także znacząco w historii Anglii okresu II wojny światowej.
Daria Lipowicz – studentka historii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Na studia historyczne poszła z pasji do tego przedmiotu, którą zaszczepił mi mój nauczyciel w liceum. Jej pierwszym wyuczonym zawodem jest fizjoterapia. Interesuje się literaturą i filmem. Lubi podróżować i próbować nowych rzeczy.
