Rzadki, niemal legendarny artefakt, który z pewnością zachwyci każdego miłośnika historii. Kodeks Napoleona z autografem cesarza Napoleona Bonaparte, wystawiony na aukcji przez dom aukcyjny Tajan w Paryżu, to wyjątkowa okazja, by poznać jeden z kluczowych dokumentów prawa cywilnego, który kształtował oblicze współczesnych systemów prawnych. Jedyny w swoim rodzaju egzemplarz, przechowywany przez niemal dwieście lat, przyciągnie uwagę kolekcjonerów i ekspertów na całym świecie.
Pierwsze wydanie Kodeksu Napoleona z autografem samego cesarza Napoleona Bonaparte zostanie wystawione na aukcji przez dom aukcyjny Tajan w Paryżu. To niezwykle cenne dzieło, uznawane za tzw. biały kruk, ponieważ zachowało się jedynie kilka egzemplarzy tego unikalnego wydania. Aukcja, która odbędzie się 6 marca 2025 roku, budzi ogromne zainteresowanie wśród kolekcjonerów oraz ekspertów. Przewiduje się, że cena książki osiągnie wartość od 100 000 do 200 000 euro, jak podaje brytyjski dziennik „Times”.
Kodeks Napoleona, który został przyjęty w 1804 roku, stanowił fundament nowoczesnego prawa cywilnego w wielu krajach, w tym również w utworzonym pod protektoratem cesarza Księstwie Warszawskim. Dokument ten wprowadzał rewolucyjne rozwiązania w kwestiach takich jak prawo własności, dziedziczenie czy małżeństwo.
Kodeks zapewniał wolność jednostki oraz równość wszystkich obywateli przed prawem, niezależnie od ich pochodzenia społecznego. W ten sposób stawał się jednym z najważniejszych symboli egalitarnego społeczeństwa, w którym tradycje monarchii absolutnej, takie jak prawo feudalne czy zwyczajowe, zostały zastąpione nowoczesnymi rozwiązaniami.
Mimo swoich rewolucyjnych założeń, Kodeks Napoleona nie był pozbawiony kontrowersji. Wśród jego przepisów znalazły się rozwiązania, które utrwalały nierówności między mężczyznami a kobietami. Na przykład, kobiety miały ograniczone prawa, jeśli chodziło o wnioskowanie o rozwód czy dysponowanie własnym majątkiem. Takie przepisy były typowe dla ówczesnej epoki, mimo iż Kodeks miał na celu unowocześnienie wielu obszarów życia społecznego i prawnego.
Przemiany w prawie
Choć część przepisów z Kodeksu Napoleona wciąż obowiązuje we Francji, niektóre z nich zostały zrewidowane i zmienione. Zmiany te miały miejsce przez wiele lat, zwłaszcza w zakresie praw kobiet. Warto przypomnieć, że dopiero w 1970 roku zaktualizowano przepis, który wcześniej stwierdzał, że „mąż winien jest ochronę żonie, a żona posłuszeństwo mężowi”. Został on zastąpiony bardziej egalitarnym zapisem, zgodnie z którym „małżonkowie wspólnie przyjmują moralny i materialny kierunek rodziny”.
Kodeks, choć powstawał w zupełnie innych realiach społecznych, wywarł ogromny wpływ na systemy prawne w wielu krajach, będąc jednym z fundamentów nowoczesnych regulacji cywilnych. Po wielu latach od jego uchwalenia, stał się symbolem napoleońskich ambicji, które nie tylko miały na celu zmianę struktur społecznych, ale także ugruntowanie nowoczesnej administracji i prawa na całym kontynencie europejskim.
Napoleon był głęboko przekonany o wadze Kodeksu Napoleona, traktując go jako jedno z najważniejszych dzieł swojego panowania. Po zakończeniu kariery wojskowej i wygnaniu na Wyspę Świętej Heleny, cesarz wypowiedział słowa, które podkreślały znaczenie tego dokumentu w jego oczach:
Prawdziwą chwałą nie jest wygranie 40 bitew. Waterloo wymaże pamięć o tak wielu zwycięstwach. Czego nic nie wymaże, co będzie żyło wiecznie, to mój kodeks cywilny.
W słowach tych Napoleon wyraził przekonanie, że Kodeks nie tylko przetrwa przez wieki, ale stanie się fundamentem nowoczesnego porządku prawnego, wykraczającym poza jego życie i panowanie.
Kodeks Napoleona z autografem na aukcji
Egzemplarz Kodeksu Napoleona, który zostanie wystawiony na paryskiej aukcji, pochodzi z osobistej biblioteki cesarza, przechowywanej w jego rezydencji w Saint-Cloud. Po jego śmierci, książka znajdowała się przez niemal dwieście lat w rękach tej samej rodziny. Jest to jedno z nielicznych zachowanych wydań pierwszego, czterotomowego wydania Kodeksu Napoleona.
Egzemplarz charakteryzuje się wyjątkową oprawą z czerwonego marokańskiego materiału, ozdobioną motywem liści palmowych i woskową pieczęcią z napisem „Bonaparte Ier Consul de la Rep”, co jednoznacznie wskazuje na jego przynależność do Napoleona Bonaparte jako Pierwszego Konsula. Tego typu egzemplarze są szczególnie cenne, ponieważ przetrwały do dnia dzisiejszego w bardzo ograniczonej liczbie, a większość z nich znajduje się w zbiorach Biblioteki Narodowej Francji (BnF).
Kodeks Napoleona
Napoleon traktował Kodeks Cywilny jako jedno z najważniejszych narzędzi swojej polityki. Był to nie tylko dokument prawny, ale także symbol władzy i prestiżu, który miał na celu wzmocnienie jego pozycji jako lidera oraz stworzenie nowoczesnego państwa. Reforma prawa cywilnego była kluczowym elementem nowoczesnej administracji, którą cesarz chciał wprowadzić na terenie całej Europy pod swoją dominacją.
Kodeks Napoleona miał pełnić rolę nie tylko narzędzia zarządzania państwem, ale także stanowić fundament nowoczesnego społeczeństwa, które miało być bardziej egalitarne i sprawiedliwe. W ten sposób Kodeks miał również symbolizować wizję Napoleona o przyszłości państw, które miały funkcjonować na podstawie bardziej zrównoważonych zasad prawnych i społecznych.
Choć Kodeks Napoleona powstał w zupełnie innych realiach społecznych i politycznych, jego wpływ na rozwój prawa cywilnego w wielu krajach pozostaje niezaprzeczalny. Zasady zawarte w tym dokumencie, choć z biegiem czasu uległy pewnym modyfikacjom, nadal stanowią fundament wielu współczesnych systemów prawnych. Dzięki temu Napoleon Bonaparte na stałe wpisał się w historię jako jeden z twórców nowoczesnego prawa, które miało wpływ na dalszy rozwój państw i społeczeństw na całym świecie.
Egzemplarz Kodeksu Napoleona wystawiony na aukcji w Paryżu to nie tylko cenny artefakt historyczny, ale także symbol samego cesarza i jego ambicji. Jego obecność na aukcji wzbudza ogromne emocje i zainteresowanie, a przewidywana cena wskazuje na wyjątkową wartość tego dzieła. Dla kolekcjonerów, historyków i miłośników Napoleona Bonaparte będzie to bez wątpienia niepowtarzalna okazja, by zdobyć fragment tej niezwykłej historii.
Fot. poglądowa
