Tego dnia 1936 roku zwodowano stawiacz min ORP Gryf
ORP Gryf był największym okrętem bojowym marynarki II RP. Podczas swojej krótkiej służby wyszkolił wielu marynarzy, odbył kilkukrotnie wizyty w innych krajach oraz posłużył do obrony polskiego wybrzeża Bałtyku podczas agresji niemieckiej w 1939 roku.
Historia ORP Gryf przed II wojną światową
Wzorem państw zachodnich w latach 30. XX wieku Kierownictwo Marynarki Wojennej zdecydowało, że potrzebny będzie duży okręt. Okręt musiał być wielozadaniowy, zdolny do samodzielnych operacji w czasie wojny, szkolenia marynarzy w czasie pokoju oraz jako jednostka reprezentacyjna.
Budowa okrętu takiej klasy była w obecnym czasie nie możliwa, stocznie nie posiadały odpowiednich zasobów. Pod naciskami politycznymi do produkcji wybrano stocznie Chantiers et Ateliers Augustin Normand w Hawrze.
11 maja 1934 roku podpisano umowę, a już 11 listopada postawioną stępkę. Po dwóch latach 29 listopada 1936 roku okręt zwodowano. Jeszcze przez dwa lata trwały prace wykończeniowe, w szeregach polskiej marynarki okręt został wcielony 27 lutego 1938 roku. Swoją nazwę zawdzięcza Jadwidze Frankowskiej, która była żoną radcy w polskiej ambasadzie w Paryżu.
Komandor podporucznik Stanisław Dzieniszewicz, jako pierwszy dowódca okrętu przypłynął nim z Hawru do Gdyni. Na miejsce, mimo trudności po drodze dotarli 6 czerwca 1938 roku. Tego samego roku 16 września dowódcą okrętu komandor Roman Stankiewicz. Ostatnim dowódcą Gryfa został mianowany 1 kwietnia komandor podporucznik Stefan Kwiatkowski.
Gryf w II wojnie światowej
Podczas coraz silniejszych napięć na linii Niemcy-Polska, przygotowywano plany na wypadek wojny. W ramach nich Gryf miał uczestniczyć w misje o kryptonimie Rurka. Zdecydowano o odcięciu zatoki gdańskiej, stawiając na linii Hel – Gdynia 300 min.
O wcieleniu tego planu w życie miał zdecydował marszałek Edward Rydz–Śmigły.
Działania wojenne dla Gryfa rozpoczęły się już o godzinie 7:00 rano 1 września 1939 roku, kiedy stacjonując w porcie wojennym na Oksywiach, dostrzeżono niemieckie wodnosamoloty.
O godzinie 16:00 otrzymano rozkaz by rozpocząć operację Rurka.
Towarzyszyć mu miały trałowce, kanonierki i niszczyciel Wicher. Nie było to łatwe zadanie, od początku wojny niemieckie lotnictwo dominowało w powietrzu, a okręty były non stop na celowniku Luftwaffe.
Podczas pierwszej w trakcie II wojny bitwy powietrzno-morskiej, śmierć poniósł Stefan Kwiatkowski oraz 5 osób, a 17 zostało rannych. Dowództwo na okręcie przejął kapitan Wiktor Łomidze, Wbrew wcześniejszym rozkazom, zdecydował o wrzuceniu min oraz wpłynięciu do portu celem przekazania rannych do szpitala. Rozkaz ten do dziś budzi kontrowersje, szczególnie niepoinformowanie o nim dowódców pozostałych jednostek.
Następnym dowódcą został komandor porucznik Stanisław Hryniewiecki, pozostał nim do 3 września. Od godziny 6:55 atak przypuściły dwa niemieckie niszczyciele Leberecht Maass i Wolfgang Zenker. Atak odparto, nie obyło się jednak bez strat, następny atak przypuszczono o 9:00. Niemieckie samoloty Junkersy Ju 87 wywołały pożar na okręcie i zatopiły niszczyciel Wicher. Los Gryfa dopełnił się o godzinie 18:00 przez niemieckie wodnosamoloty.
Parametry techniczne Gryfa
Ze względu na swoje szerokie zastosowanie okręt mógł pomieścić załogę składającą się
z 2 oficerów, 6 chorążych, 62 starszych i młodszych podoficerów oraz 82 marynarzy. Dodatkowo, podczas rejsów szkoleniowych można było zaokrętować 60 słuchaczy.
- Długość całkowita okrętu – 103,2 metry,
- szerokość – 13,6 metra,
- wyporność standardowa – 2231 ton,
- wyporność pełna – 2646,4 ton.
Uzbrojenie
Głównym uzbrojeniem były miny morskie typu wz. 08 minimalnie 300 sztuk, maksymalny zapas wynosił 600 sztuk. Dodatkowo:
- sześciu 120 mm armat L/50 wz. 36 Bofors,
- czterech dział przeciwlotniczych Bofors L/60 kal. 40 mm,
- czterech wielkokalibrowych karabinów maszynowych Hotchkiss wz. 30 kal. 13,2 mm.
W celu kierowania ogniem zainstalowano dwa dalmierze 4-metrowe produkcji francuskiej.
Napęd
- 2 silniki Diesla Sulzer o mocy 6000KM,
- 2 śruby napędowe,
- 1 ster.
Minimalny zapas paliwa jaki mógł pomieścić okręt wynosił 100 ton, maksymalny 310 ton. Zasięg 9500 mil morskich przy 14 węzłach, maksymalna prędkość wynosiła 20 węzłów.
Obecnie fragmenty okrętu znajdują się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie i Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.
