Nie każda rocznica budzi tak silne emocje i tak głęboką refleksję nad tożsamością narodu. W sercu historycznej stolicy Polski, gdzie każdy kamień zdaje się szeptać o przeszłości, zgromadzenie w Gnieźnie przypomniało, czym była i czym nadal może być siła jedności. Milenium koronacji pierwszych królów Polski to nie tylko wspomnienie o złotych koronach i insygniach władzy — to historia odwaga, wizji i wspólnoty, które przez tysiąc lat nie straciły swojej mocy.
25 kwietnia 2025 roku w Gnieźnie odbyło się wyjątkowe wydarzenie o historycznym i symbolicznym znaczeniu – zgromadzenie w Gnieźnie z okazji milenium koronacji Bolesława I Chrobrego, pierwszego króla Polski. Uroczystość miała miejsce w hali im. Mieczysława Łopatki i zgromadziła najwyższe władze państwowe oraz licznych parlamentarzystów.
To historyczne zgromadzenie odbyło się dokładnie tysiąc lat po koronacji, która symbolicznie zapoczątkowała suwerenność polskiego państwa i jego pełnoprawne wejście do wspólnoty chrześcijańskiej Europy. W wydarzeniu wzięli udział m.in. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda, marszałkowie Sejmu i Senatu – Szymon Hołownia i Małgorzata Kidawa-Błońska, a także Premier RP Donald Tusk. Spotkanie rozpoczęło się dokładnie w samo południe.
Zgromadzenie w Gnieźnie: prezydent Andrzej Duda oddaje hołd królewskiej wizji
Podczas swojego wystąpienia Andrzej Duda podkreślił wyjątkowe znaczenie tego dnia dla całego narodu. Zwrócił uwagę na to, że nie tylko wspominamy historyczne wydarzenia, ale również czerpiemy z nich inspirację.
Z wielką radością i dumą, ale też pokorą wobec historii staję dzisiaj w Gnieźnie, kolebce państwowości polskiej, aby uczcić wiarę i nadzieję oraz dalekowzroczność naszych władców – mówił prezydent.
Odwołał się także do obchodów 1050-lecia Chrztu Polski z 2016 roku, zestawiając je z obecnym świętem – milenium koronacji pierwszych królów Polski. Jak podkreślił, koronacja Bolesława I Chrobrego była momentem przełomowym – Polskę zaczęto uznawać za suwerenne królestwo. Prezydent przypomniał również, że Gall Anonim nazywał Chrobrego „Wielkim”, a jego polityczne aspiracje sięgały stworzenia imperium na równi z Galią, Germanią i Italią.
Marszałek Sejmu Szymon Hołownia w swoim przemówieniu przywołał znaczenie dziedzictwa Bolesława Chrobrego w kontekście współczesnej polityki i tożsamości narodowej. Podkreślił, że jego postać była przez lata przywoływana przez różne środowiska polityczne – zarówno prawicowe, jak i lewicowe.
Bolesława Chrobrego przez dziesięciolecia „przytulali” wszyscy – od prawa do lewa, także ci, którzy określali się komunistami – przypomniał Hołownia, akcentując symboliczne znaczenie jedności narodowej.
Marszałek zaznaczył, że koronacja była wyrazem odwagi i dążenia do suwerenności oraz przynależności do kulturowego i politycznego Zachodu. W jego ocenie Bolesław Chrobry nie myślał wyłącznie o swojej kadencji czy nawet pokoleniu – lecz o wielowiekowym dziedzictwie. Podkreślił też odpowiedzialność współczesnych elit politycznych: Następne pokolenia mają nas wspominać jako tych, którzy zapewnili równomierny rozwój, a nie republikę bananową.
Święto historii i wspólnoty narodowej
Obchody milenium koronacji Bolesława Chrobrego miały nie tylko wymiar symboliczny, lecz również głęboko wspólnotowy. Zgromadzenie w Gnieźnie stanowiło rzadką okazję do zgromadzenia w jednym miejscu przedstawicieli najwyższych władz państwowych, duchowieństwa oraz mieszkańców regionu i całej Polski. Tego typu wydarzenia, w których tradycja splata się z nowoczesnością, są nie tylko manifestacją pamięci historycznej, ale również elementem umacniania tożsamości narodowej i wspólnego dziedzictwa kulturowego.
W czasie zgromadzenia parlamentarzystów podkreślano, jak ważne jest, by kolejne pokolenia potrafiły czerpać z lekcji historii. Andrzej Duda, w swoim przemówieniu, odniósł się do roli koronacji jako aktu nie tylko politycznego, ale również duchowego. Jego zdaniem, decyzja o koronacji była nieodłączną częścią procesu budowania państwa rozumianego jako wspólnota wartości i celów.
Warto zaznaczyć, że już w 2016 roku Polska obchodziła 1050. rocznicę Chrztu Polski, która stanowiła wstęp do obecnych obchodów – oba wydarzenia są ze sobą ściśle powiązane i tworzą ciągłość polskiej historii.
Zgromadzenie w Gnieźnie i rola kultury w obchodach milenium koronacji
Zgromadzenie w Gnieźnie nie ograniczyło się do oficjalnych wystąpień i odczytania uchwał. Całe wydarzenie zostało wzbogacone o elementy artystyczne i edukacyjne, które miały na celu zaangażowanie szerszej publiczności – również tej mniej zaznajomionej z polityką czy historią średniowiecza. Od środy do niedzieli trwały w Gnieźnie wydarzenia towarzyszące: koncerty, wystawy, rekonstrukcje historyczne oraz specjalne lekcje historii w szkołach. Młodzież mogła zobaczyć repliki królewskich insygniów w Muzeum Początków Państwa Polskiego, a także wziąć udział w quizach i grach miejskich śladem Bolesława Chrobrego.
Znaczącym wydarzeniem była wystawa w Archikatedrze Gnieźnieńskiej, która zaprezentowała unikatowe zbiory związane z epoką pierwszych Piastów. Wśród eksponatów znalazły się: replika miecza koronacyjnego, odtworzone regaliów królewskich oraz dokumenty nawiązujące do pierwszych kontaktów dyplomatycznych młodego państwa polskiego z Rzymem, Czechami i Cesarstwem Niemieckim.
Znaczenie lokalnego dziedzictwa kulturowego
Gniezno, będące pierwszą stolicą Polski, nie zostało wybrane przypadkowo jako miejsce uroczystości. To tu odbył się słynny Zjazd Gnieźnieński w 1000 roku, w czasie którego cesarz Otton III spotkał się z Bolesławem Chrobrym, zapoczątkowując nową erę relacji międzynarodowych Polski. Wydarzenie to symbolicznie potwierdziło przynależność młodego państwa Piastów do wspólnoty chrześcijańskiej i politycznej Europy. Organizatorzy tegorocznych obchodów – zarówno władze miejskie, jak i kuria gnieźnieńska – starali się nawiązać do tamtego ducha wspólnoty i uniwersalnych wartości chrześcijańskich.
Na szczególną uwagę zasługuje współpraca samorządu Gniezna z lokalnymi organizacjami pozarządowymi i placówkami edukacyjnymi. Wspólnie przygotowano bogaty program, którego celem była popularyzacja wiedzy o milenium koronacji pierwszych królów Polski i zainspirowanie młodego pokolenia do odkrywania własnych korzeni.
W ramach działań obywatelskich zorganizowano również debaty historyczne, panele eksperckie z udziałem profesorów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Podczas tych spotkań dyskutowano m.in. o roli dynastii Piastów w kształtowaniu się europejskiej świadomości politycznej oraz o znaczeniu dziedzictwa Gniezna jako historycznego i duchowego centrum Polski.
Spojrzenie w przyszłość przez pryzmat przeszłości
Uczestnicy zgromadzenia w Gnieźnie zgodnie podkreślali, że celebracja milenium koronacji Bolesława Chrobrego nie jest wyłącznie spojrzeniem wstecz, lecz również okazją do refleksji nad przyszłością Polski. Premier Donald Tusk w swoim przemówieniu wezwał do ustanowienia „nowej doktryny piastowskiej” jako fundamentu współczesnej polityki – zarówno wewnętrznej, jak i zagranicznej.
Wskazał przy tym, że tak jak Chrobry budował niezależność państwową poprzez odważne decyzje i otwarcie na Europę, tak dziś Polska powinna inwestować w siłę gospodarczą, potencjał militarny i niezależność polityczną.
Słowa te wybrzmiały szczególnie mocno w kontekście aktualnych wyzwań geopolitycznych, które stoją przed krajami Europy Środkowo-Wschodniej. Premier zaznaczył również, że niepodległość wymaga ciągłej troski, a duch jedności i współpracy powinien być pielęgnowany każdego dnia – nie tylko od święta.
Zgromadzenie w Gnieźnie a uchwała parlamentu: polityczny wymiar pamięci historycznej
Jednym z kulminacyjnych momentów zgromadzenia w Gnieźnie było odczytanie uchwały Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, która została jednogłośnie przyjęta przez obie izby parlamentu. Tekst uchwały nie tylko upamiętniał milenium koronacji pierwszego króla Polski, lecz także pełnił funkcję politycznego i symbolicznego przesłania skierowanego do współczesnych obywateli.
W uchwale znalazły się m.in. następujące sformułowania:
- Koronacja Bolesława Chrobrego w 1025 roku była potwierdzeniem suwerenności młodego państwa polskiego, uznawanej przez europejskie monarchie.
- Państwo Piastów stało się liczącym się graczem politycznym, a jego trwałość potwierdziła koronacja Mieszka II Lamberta, syna Bolesława, jeszcze w tym samym roku.
- Sejm i Senat upamiętniają wydarzenia, które miały miejsce w Gnieźnie tysiąc lat temu, wyrażając przekonanie, że odwaga i mądrość naszych przodków są niewyczerpanym źródłem inspiracji i wspólnoty narodowej.
Uchwała została opublikowana także w oficjalnym „Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, dzięki czemu nabrała formalnego znaczenia, a jej treść stała się częścią zbiorowej pamięci politycznej i historycznej. Wystąpienia posłów i senatorów podczas sesji nie ograniczały się do odczytu samej treści dokumentu – wielu z nich odwoływało się do współczesnych realiów, wskazując na konieczność pielęgnowania narodowej tożsamości, ochrony dziedzictwa i solidarności obywatelskiej.
Milenium koronacji pierwszych królów Polski: znaczenie Bolesława Chrobrego i Mieszka II
Koronacja Bolesława I Chrobrego miała miejsce w 1025 roku, najprawdopodobniej w Wielkanoc, która w tamtym roku przypadała na 18 kwietnia, lub w dzień wspomnienia św. Wojciecha, czyli 23 kwietnia. Miejsce koronacji nie zostało udokumentowane jednoznacznie w źródłach pisanych, ale zgodnie z tradycją, miało nią być właśnie Gniezno, ówczesne centrum religijne i polityczne Polski.
Bolesław Chrobry, syn Mieszka I i Dobrawy, był nie tylko zręcznym władcą, ale także sprawnym strategiem. Już w czasie swojego panowania jako książę wielkopolski umacniał pozycję państwa Piastów, rozwijał dyplomację i budował sojusze. Jego celem było podniesienie Polski do rangi królestwa, co udało się zrealizować dopiero po śmierci cesarza Henryka II, który wcześniej blokował starania Bolesława o koronę. Dopiero polityczna próżnia po śmierci cesarza oraz zacieśnione kontakty z papiestwem otworzyły drogę do koronacji.
Jeszcze w tym samym roku, po śmierci Chrobrego w czerwcu 1025 roku, jego syn Mieszko II Lambert został również koronowany. Ten akt miał podwójne znaczenie:
- Potwierdzał ciągłość dynastii Piastów i legalność władzy w oczach zachodnioeuropejskich monarchii,
- Stanowił ważny krok ku stabilizacji państwa i jego dalszej integracji z kulturą i polityką zachodniochrześcijańskiej Europy.
Koronacja Mieszka II była jednym z pierwszych przypadków dziedzicznego przekazania królewskiej władzy w historii Polski – co miało istotne znaczenie ustrojowe, kulturowe i międzynarodowe.
Zgromadzenie w Gnieźnie w kontekście kościelnych obchodów milenium koronacji
Obchody milenium koronacji pierwszych królów Polski miały również wymiar duchowy i religijny. Od piątku do niedzieli w katedrze gnieźnieńskiej, najstarszej metropolii kościelnej w Polsce, trwały uroczystości liturgiczne związane z tą wyjątkową rocznicą. Kulminacyjnym punktem było nabożeństwo pod przewodnictwem kardynała Kazimierza Nycza, który przybył jako legat papieski, reprezentujący papieża Franciszka.
Podczas eucharystii odczytano specjalne przesłanie Ojca Świętego, przygotowane jeszcze w marcu:
Niech pamięć o królewskim namaszczeniu Bolesława i jego syna Mieszka II przypomina wszystkim Polakom o potrzebie służby wspólnocie, odpowiedzialności za dobro wspólne i odwadze w podejmowaniu decyzji na rzecz pokoju i sprawiedliwości.
Liturgia, w której uczestniczyli również duchowni z Czech, Niemiec, Francji, Włoch i Węgier, nawiązywała do wspólnego dziedzictwa chrześcijańskiej Europy i do świętego Wojciecha, patrona Polski, który został męczennikiem i symbolem jednoczącej się wiary i cywilizacji Zachodu.
Gniezno – kolebka państwowości i miejsce milenijnych obchodów
Gniezno, pierwsza historyczna stolica Polski, odegrało kluczową rolę w kształtowaniu się polskiej państwowości. To właśnie tutaj, według tradycji i wielu historyków, odbyła się koronacja Bolesława I Chrobrego na króla Polski w 1025 roku. Miasto, które już w X wieku było głównym ośrodkiem władzy Piastów, do dziś pozostaje symbolem początków narodu polskiego.
Nie bez przyczyny to właśnie Gniezno stało się miejscem, w którym zorganizowano zgromadzenie w Gnieźnie z okazji milenium koronacji pierwszych królów Polski. To tutaj spoczywa św. Wojciech, patron Polski, którego relikwie miały ogromne znaczenie religijne i polityczne już w średniowieczu. W 1000 roku odbył się słynny Zjazd Gnieźnieński, podczas którego cesarz Otton III spotkał się z Bolesławem Chrobrym, nadając jego władzy europejski wymiar.
Gniezno to nie tylko historia – to również współczesne centrum pamięci i edukacji. Miasto od lat prowadzi intensywną działalność kulturalną i turystyczną, skupioną wokół Muzeum Początków Państwa Polskiego, Archikatedry Gnieźnieńskiej oraz licznych tras edukacyjnych i rekonstrukcyjnych, takich jak Szlak Piastowski. Podczas milenijnych obchodów, zwiedzający mogli wziąć udział w rekonstrukcjach koronacji, pokazach historycznych i warsztatach dla dzieci i młodzieży.
Zapomniana bohaterka: Emnilda i kobiecy wkład w koronację
Podczas zgromadzenia w Gnieźnie głos zabrała także Małgorzata Kidawa-Błońska, marszałek Senatu, która zwróciła uwagę na często pomijany aspekt historii – rolę kobiet. W jej wystąpieniu pojawiło się nazwisko Emnildy, żony Bolesława Chrobrego, matki Mieszka II i postaci, której zasługi historyczne przez wieki były marginalizowane.
Emnilda, córka słowiańskiego księcia Dobromira, była postacią niezwykle wpływową – to ona według niektórych źródeł miała wpływ na wychowanie Mieszka II, który jako pierwszy dziedziczył koronę królewską. Była także orędowniczką chrześcijańskich wartości i, według tradycji, osobą o głębokiej duchowości i mądrości.
Marszałek podkreśliła: W Gnieźnie patrzy na nas dziesięć wieków historii. Bolesław Chrobry stworzył coś naprawdę trwałego. Wiele razy próbowano ściągnąć koronę z polskiego orła i wyprowadzić nas z Europy – nie udało się.
Przypomnienie postaci Emnildy podczas zgromadzenia w Gnieźnie było symbolicznym gestem wyrównania historycznych zasług. Wzmacniało również przesłanie, że historia to nie tylko wielcy królowie, ale również kobiety, które odgrywały fundamentalną rolę w tworzeniu i utrzymaniu władzy.
Dziedzictwo Bolesława Chrobrego a współczesna Polska
W swoim przemówieniu premier Donald Tusk zwrócił uwagę na to, jak koronacja Bolesława Chrobrego wpłynęła na tożsamość Polaków. Jego słowa, choć nacechowane politycznym tonem, niosły uniwersalne przesłanie: To ukształtowało nas na kolejne tysiąc lat. Może dlatego warto ogłosić nową doktrynę piastowską opartą na sile.
Premier przedstawił trzy filary tej nowoczesnej, symbolicznej „doktryny piastowskiej”:
- budowa najsilniejszej armii w regionie,
- rozwój najpotężniejszej gospodarki Europy Środkowo-Wschodniej,
- zapewnienie mocnej pozycji Polski w strukturach politycznych Unii Europejskiej.
To nawiązanie do Bolesława Chrobrego jako symbolu niezłomnej siły i wizji strategicznej miało służyć nie tylko budowaniu narracji politycznej, ale również ugruntowaniu poczucia wspólnoty narodowej. Tusk zakończył swoje wystąpienie słowami: Królu Bolesławie, my, naród polski, zapewniamy, że twoja korona świeci jasno, twoje królestwo trzyma się mocno.
Takie słowa, choć symboliczne, pełniły ważną funkcję emocjonalną, zwłaszcza w kontekście milenium koronacji i potrzeby wzmacniania narodowej tożsamości.
Obchody milenium koronacji Bolesława Chrobrego miały nie tylko charakter historyczny, ale również symboliczny. Wydarzenia te przypominały o korzeniach polskiej państwowości i roli, jaką Gniezno odegrało w jej kształtowaniu. Dzięki zaangażowaniu lokalnych władz, instytucji kultury oraz mieszkańców, udało się stworzyć atmosferę wspólnoty i dumy z narodowego dziedzictwa.
Obchody w Gnieźnie były również okazją do refleksji nad współczesnym znaczeniem historii i jej wpływem na kształtowanie tożsamości narodowej. Dzięki różnorodnym inicjatywom edukacyjnym i kulturalnym, mieszkańcy i goście miasta mogli lepiej zrozumieć znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego i jej wpływ na dalsze losy Polski.
W ten sposób zgromadzenie w Gnieźnie i towarzyszące mu wydarzenia stały się nie tylko upamiętnieniem ważnego momentu w historii, ale również impulsem do budowania silniejszej wspólnoty narodowej opartej na wspólnych wartościach i dziedzictwie.
